فهرست مطالب

ايمني و بهداشت محيط كار 1

تاريخچه: 9

سازمان بين‎المللي كار ‎(I.L.O) 12

وظايف سازمان بين‎المللي كار 13

ساختار و نحوة كار سازمان بين‎المللي كار 15

عضويت در سازمان بين‎المللي كار 16

كمكهاي اوليه به هنگام برق‎گرفتگي 17

عوامل فيزيكي زيان‎آور محيط كار:‌ 18

1) جا و مكان وسايل و تجهيزات 20

2) روشنايي 21

3) آثار تهويه در محيط كار 22

4) صدا 23

دستگاه‎هاي كنترل مواد آلاينده هوا در صنايع: 28

1- جذب در مايعات: 28

2- جذب سطحي جامدات: 28

3- تقطير: 29

ب- روشهاي كنترل و جدا كردن ذرات: 30

1- اتاقك‎هاي ته‎نشيني: 30

2- فيلتر يا صافي: 30

3- غبارگيرهاي هيدروليك (جمع‎آوري ذرات به طريقه شستشو): 30

آموزش ايمني 31

تعريف و اهداف آموزش ايمني: 31

عوامل رواني و فيزيولوژيكي محيط كار: 32

محيط و شرايط كار: 32

خستگي جسمي و رواني: 33

استعداد حادثه: 34

شرايط فيزيولوژيكي: 35

نقش روانشناسي در كار و صنعت: 36

خستگي 36

گترها: 44

كفش‎ها و چكمه‎ها: 45

انواع كفش‎هاي ايمني: 45

نكات مهم: 46

وسايل حفاظتي جهاز تنفسي: 46

ايجاد تسهيلات بهسازي محيط كار: 50

سؤالات تشريحي فصل اول 51

كمك‎هاي اوليه 53

صفات كمك دهنده: 53

حدود اختيارات و وظايف كمك دهنده: 54

الف) وظايف فرعي كمك‎دهنده 54

ب) وظايف اصلي كمك‎دهنده: 55

زخمها 56

انواع زخم‎ها: 56

زخم‎بندي يا پانسمان: 57

موارد استفاده از بانداژ: 58

نكات قابل توجه در نواربندي: 59

تنفس مصنوعي 59

تعريف تنفس مصنوعي: 60

دستورات كلي براي انجام تنفس مصنوعي 61

انواع تنفس مصنوعي 62

1- تنفس مصنوعي دهان به دهان: 63

2- طريقه دهان به بيني: 64

ماساژ قلب 64

ماساژ خارجي قلب 65

طريقة انجام ماساژ قلب بوسيله يك كمك‎دهنده: 65

ماساژ قلب و تنفس مصنوعي توسط يك كمك‎دهنده: 66

ماساژ قلب و تنفس مصنوعي بوسيلة دو كمك دهنده: 66

ماساژ قلبي در كودكان 67

شكستگي‎ها 68

اسكلت آدمي: 68

تقسيمات كلي اسكلت آدمي: 69

مفصل‎ها: 69

حمل بيمار يا مصدوم 70

انواع حمل: 71

طرز تهيه برانكار‎ ‎(Brancard): 71

سوختگيها 72

علل سوختگي: 72

كمك‎هاي اوليه در مورد سوختگان: 72

اقدامات اوليه سوختگي درجة يك: 74

اقدامات اوليه سوختگي درجة «دو»ي وسيع و درجة «سه»: 74

جعبة كمك‎هاي اوليه 74

مركز اورژانس: 75

توجه: 76

اگر بيمار يا مصدوم: 77

سؤالات تشريحي فصل دوم 78

آتش‎نشاني 80

طبقه‎بندي مواد سوختني نسبت به نوع و طريقة ‌اطفاء 81

طرق مختلف اطفاء حريق در حالت كلي 82

طرق مختلف اطفاء حريق مناسب هر يك از مواد سوختني 83

1- اطفاء (خاموش كردن) حريق (آتش‎سوزي) جامدات: 83

2- خاموش كردن حريق مايعات: 83

3- اطفاء آتش‎سوزي وسائل الكتريكي: 84

4- آتش‎سوزي گازها: 84

5- مواد منفجره: 84

موفقيت براي مبارزه با حريق: 85

خاموش كننده‎هاي دستي (كپسول‎هاي آتش‎نشاني) 86

انواع خاموش‎كننده‎ها از نظر مواد اطفايي داخل آن 88

نحوه به كار بردن دستگاه‎هاي محتوي آب: 88

2- خاموش كننده‎هاي مولد كف:‌ 88

فرق كف شيميايي و كف مكانيكي: 89

3- خاموش كننده‎هاي مايعات تبخير شونده (مواد هالوژنه) 89

4- خاموش كننده‎هاي گاز كربنيك ‎(CO2) 90

موارد استفاده از ‎CO2 90

5- خاموش كننده‎هاي پودر شيميايي 90

نحوه به كار بردن دستگاه‎هاي پودر شيميايي و گاز كربنيك: 91

محل نصب خاموش كننده‎هاي دستي 91

هوزريل‎ها: 92

محل هوزريل و سطح پوشش آن: 92

الف) استاندارد: 93

ب) حروف مشخص كنندة‌ كپسول‎ها: 93

1)‌ حرف ‎A: 93

2) حروف ‎A.B: 94

3) حروف ‎B.C: 94

4) حروف ‎A.B.C: 94

5) حرف ‎D: 95

اطفاء حريق‎هاي گسترده 95

كاربرد انواع خودروها 95

سؤالات تشريحي فصل سوم 97

 تاريخچه:

بشر از زماني كه خود را شنا خته، در پي تلاش و فعاليت بوده و طبيعتاً در مسير زمان، تحولاتي را پشت سر گذاشته است.

در دوره‎هايي كه زندگي بشر از شكار و صيد و يا كشاورزي تأمين مي‎شده، به سبب سادگي ابزار، عوارض وابسته به شغل (ايمني و بهداشت محيط كار) ناچيز بوده است و در اكثر موارد از چند خراش يا زخم ساده يا حدا كثر شكستگي اعضاء تجاوز نمي‎كرده است، ولي بتدريج كه صنعت پيشرفت كرد و نيروي محركه مكانيكي الكتريكي بوجود آمده ، خطرات نيز به همان نسبت افزايش يافت.

با وقوع انقلاب صنعتي در سالهاي بين 1760 تا 1830 در انگلستان و سرايت آن به ديگر كشورهاي اروپايي، نيروي محركه مكانيكي و الكتريكي وبوجود آمد با گسترش اختراعات و اكتشافات به تدريج كارهاي دستي، ماشيني شد.

استفاده از انرژيهاي ماهيچه‎اي، حيوانات، باد و جريان آب به حداقل رسيد و استفاده از انرژي جريان الكتريسيته، انرژي بخار (از طريق ماشين بخار و توربين بخار) و انرژي سوخت (گازهاي ناشي از سوخت بنزين و گازوئيل) افزايش يافت و جايگزين  آنها شد.

انقلاب صنعتي با اختراع ماشين بخار (1782) توسط «جيمز وات» آغاز شد و جهشي در صنايع نساجي و به دنبال آن در صنايع ديگر در انگلستان ايجاد كرد. سپس با اختراع وسايل ماشيني متعدد (به منظور تغيير و تبديل انرژي) به سرعت در تمام اروپا و آمريك او بعد هم در نقاط ديگر جهان گسترش يافت.

در نتيجة انقلاب صنعتي و اختراع و تكامل ماشينهاي توليد جديد، محيط كار از خانه‎ها و كارگاه‎هاي كوچك به كارخانه‎ها كشانده شد و صنعت چهره جديدي به خود گرفت.

هرچند انقلاب صنعتي براي انسان آسايش زيادي در زندگي  به همراه آورد و باعث گسترش پيشرفت در كليه مظاهر و شئون حيات شد، ليكن اين دگرگونيها جنبه‎هاي منفي نيز به دنبال داشت كه مهمترين آنها حوادث صنعتي، سروصدا، آلودگي محيط زيست و آلودگي هواست.

دربارة‌ پيشگيري از حوادث صنعتي بايستي اذعان داشت كه بشر با قيمتي گزاف و دردناك تجربه اندوزي كرده است. اوايل قرن نوزدهم با اوج انقلاب صنعتي و ورود ماشين در عرصه توليد، تغييرات شگرف، وسيع و همه  جانبه‎اي در شيوه زندگي  و اوضاع اقتصادي، صنعتي، اجتماعي و فرهنگي مردم جهان پديدار شد.

اولين قانون كار  را فرانسه در خصوص كارخانه‎ها و كارگاه‎هايي كه ار انرژي مكانيكي استفاده مي‎نمودند و يا كار بطور مداوم در آنها صورت مي‎گرفت، مدون ساخت و همين قانون يك نظام بازرسي را در كارخانه‎هايي كه داراي 20 كارگر بودند پيش‎بيني نمود، معذالك قوانين لازم در خصوص حفاظت فني و واقعي كلمه تا سال 1839 تدوين نگرديد.

در بخشنامه‎اي به تاريخ 28 مه 1845 وزير كشور و دارايي پروس توصيه نمودند كه براي كارخانه‎ها بازرسان طبي تعيين شود. در سال 1853 براي مراكز صنعتي دوسلدرف- اكس لاشاپل و آرنسبرگ، بازرساني از سوي دولت، انتخاب و موظف شدند كه به امور حفاظتي و نيز سلامت كارگران جوان رسيدگي كنند.

حمايت عمومي از كارگران، در مقابل حوادث و بيماري‎هاي ناشي از كار،  با تدوين قوانيني بوسيله كنفدراسيون آلمان شرقي در سال 1869 تأمين شد  و سپس در سال 1872 يك نظام بازرسي حفاظت و بهداشت كار بطور كلي، در پروس و تقريباً در همان دوره در ايالات صنعتي ساكس و باد بوجود آمد.

به موجب قانون امپراطوري مصوب 15 ژوئيه 1878، بازرسي كارخانه‎ها در كليه ايالات آلمان اجباري گرديد.  قوانين مربوط به بيمة حوادث ناشي از كار ‎- كه در چهارچوب آن نظام انجمن‎هاي  و بيمه حوادث بوجود آمد‎- در سال 1884 تدوين گرديد.

 انجمن ژاپني براي رفاه در صنايع كه در سال 1928 تأسيس شد، يكي از قديمي‎ترين سازمانهاي  موجود در آسيا مي‎باشد و به دنبال آن انجمن هندي براي حفاظت كه در سال  1931  تأسيس شد. در كشور استراليا شوراي ملي براي حفاظت و انجمن گال جديد جنوبي، فعاليت‎هاي خود را از سال 1927 آغاز كرده‎اند.

 شايد در صنعت معدن بيشتر از هر رشته ديگر در زمينه حفاظت تحقيقات به عمل آمده باشد. انفجار گاز و غبار، موارد حريق، تأسيسات برقي از مسائلي هستند كه درباره آنها كارهاي زيادي صورت گرفته است. بطور كلي صنعت از تحقيقات مربوط به محصولات شيميايي و مصالح ساختماني، مواد استخراجي، ماسك‎هاي تنفسي و غيره استفاده شاياني نموده است. به عنوان نمونة مؤسسات تحقيقي مي‎توان مؤسسات زير را نام برد:

1- انجمن صاحبان صنايع بلژيك

2- انستيتو «فدرال»  برا‌ي آزمايش مواد و مصالح

3- انستيتوي «بوخوم»  در خصوص تحقيقات راجع  به سيليكوز  در جمهوري فدرال آلمان

4- مركز مطالعات و تحقيقات در خصوص صنعت زغال در فرانسه (صنعت ملي شده)

5- انستيتوي ملي ايتاليا براي پيشگيري از حوادث

6- انستيتو حفاظت در معادن شفيلد انگلستان

7- دفتر معادن در ايالات متحده آمريكا

سازمان بين‎المللي كار ‎(I.L.O)

«International Labour Organisation»…………..