شناسه پست: 6698
بازدید: 348

بحث تحليلي و عميق از خسارت معنوي و تبيين نقاط مبهم و خطاهاي قانوني در حقوق ايران و بررسي اين موضوع در ايران و فرانسه

فهرست مطالب

مقدمه 1
بخش اول : كليات 5
فصل اول : مفهوم و مباني تئوريك خسارت معنوي 6
مبحث اول : معاني و ملاك‌ها و ريشه‌هاي تاريخي مفهوم خسارت معنوي 7
1-1-1- معني لغوي خسارت 7
1-1-2- معني اصطلاحي خسارت 9
1-1-3- انواع تقسيمات خسارت و معيار آن 11
الف – خسارت ناشي از نقض قرارداد 12
ب- خسارت ناشي از تقصير غير قراردادي يا عمل نامشروع 13
ج- خسارت ناشي ازارتكاب جرم 13
1-1-4- ملاك تشخيص خسارت مادي از معنوي 16
1-1-5- تعريف خسارت معنوي 18
1-1-6- تقسيمات خسارت معنوي 22
1-1-7- پيشينه‌ تاريخي مفهوم خسارت معنوي در اسلام و قوانين كهن 24
1-1-8- پيشينه تاريخي خسارت معنوي در حقوق ايران 26
1-1-9- نگاهي تاريخي به خسارت معنوي در فرانسه 26
مبحث دوم : اركان مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي و شرايط مطالبه آن 27
1-2-1- وجود ضرر 27
1-2-2- ارتكاب فعل زيانبار نامشروع 29
1-2-3- رابطه سببيت بين فعل زيانبار نامشروع و خسارت موجود 31
1-2-4- دفاع مشروع 31
1-2-5- اجراي حكم قانون يا مقام صلاحيت‌دار 32
1-2-6- اجبار 33
1-2-7- اضطرار 34
1-2-8- اجراي حق 34
1-2-9- شرايط ضرر قابل جبران در خسارت معنوي 35
الف –خسارت بايد قطعي و مسلم باشد 35
ب- خسارت بايد مستقيم باشد 37
ج – خسارت بايد جبران نشده باشد 39
د- خسارت بايد قابل پيش‌بيني باشد 41
مبحث سوم : مباني مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي 42
1-3-1- نظريه تقصير 42
1-3-2- ايرادها به نظريه‌ي تقصير 45
1-3-3- نظريه خطر 45
1-3-4- ايرادها به نظريه خطر 46
1-3-5- نظريه تضمين حق 47
1-3-6- نظريه مختلط 48
1-3-7- مباني مسئوليت مدني ناشي از ايراد خسارت معنوي درحقوق موضوعه
ايران و فرانسه 49
1-3-8- فقه و حقوق اسلامي و نظريه تقصير و نظريه خطر 49

فصل دوم : مسئوليت ناشي از خسارت معنوي در حقوق اسلام و انديشه‌هاي دكترين‌هاي
حقوقي فرانسه 51
مبحث اول : خسارت معنوي در حقوق اسلام 52
2-1-1- مستندات و مدارك قاعده لاضرر 52
2-1-2- انطباق عنوان ضرر با خسارت معنوي 56
2-1-3- انطباق عنوان ضرار با خسارت معنوي 57
2-1-4- شمول لفظي قاعده لاضرر بر اثبات جواز مطالبه‌ي خسارت معنوي 58
2-1-5- قاعده نفي عسر و حرج و جبران خسارت معنوي 65
2-1-6- انطباق عنوان حرج بر خسارت معنوي 66
2-1-7- قاعده اتلاف و تسبيب 69
2-1-8- وجوه افتراق و اشتراك ، اتلاف و مباشرت و تسبيب 70
2-1-9- قاعده غرور 72
2-1-10- بناي عقلا و جبران خسارت معنوي 74
مبحث دوم : مفهوم و ماهيت ديه و جبران خسارت معنوي 76
2-2-1-معناي ديه در لغت واصطلاح فقه و حقوق 76
2-2-2- پيشينه‌ي تاريخي ديه 77
2-2-3- ماهيت ديه و جبران خسارت معنوي 79
2-2-4- مطالبه‌ي خسارت‌هاي معنوي زايد بر ديه 81
مبحث سوم : تعزير و جبران خسارت معنوي 83
2-3-1- معناي تعزير در لغت و اصطلاح فقه 84
2-3-2- مفهوم و ماهيت تعزير و جبران خسارت معنوي 85
2-3-3- تعزير مالي كيفر خصوصي يا جبران خسارت معنوي 87
2-3-4- تعزير مالي دردهاي جسماني ناشي از جنايت بر جسم ، لطمه به عرض و
خسارت ناشي از سب 88
مبحث چهارم : قصاص ، حد قذف و امكان جبران مالي خسارت معنوي 90
2-4-1- معناي قصاص در لغت و اصطلاح فقه 90
2-4-2- مفهوم و ماهيت قصاص و امكان جبران مالي خسارت معنوي 91
2-4-3- معناي قذف در لغت و اصطلاح فقه 92
2-4-4- ماهيت حد قذف و احكام قذف 93
2-4-5- امكان تبديل حد قذف به جبران مالي خسارت معنوي 94
2-4-6- ايلاء و خسارت معنوي 95
مبحث پنجم : ديدگاه فقهاي اسلام در جبران مالي خسارت معنوي 96
2-5-1- نظريه‌ي عدم جواز جبران مالي خسارت معنوي 96
2-5-2- نظريه مالي 97
2-5-3- نظريه امكان جبران خسارت مالي 97
مبحث ششم : خسارت معنوي درانديشه‌هاي حقوق فرانسه 99
2-6-1- اصول نظريه‌ي امكان جبران مالي خسارت معنوي 99
2-6-2- اصول نظريه‌ي امكان جبران خسارت معنوي 105

بخش دوم : جايگاه خسارت معنوي در قوانين موضوعه ايران و فرانسه و مصاديق و روش‌هاي جبران آن 110
فصل سوم : مطالعه‌ي تطبيقي و مصاديق خاص خسارت معنوي 111
مبحث اول : جايگاه خسارت معنوي در قوانين موضوعه 112
3-1-1- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در قانون اساسي 112
3-1-2- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در مسئوليت مدني 119
3-1-3- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در حقوق مدني 125
3-1-4- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در قانون آيين دادرسي كيفري 129
3-1-5- خسارت معنوي در آئين دادرسي مدني 132
3-1-6- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در حقوق اداري 132
3-1-7- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در قانون مجازات اسلامي 136
3-1-8- موضع قوانين مطبوعات نسبت به ايراد خسارت معنوي 146
مبحث دوم : مصاديق خاص خسارت معنوي در مطبوعات 149
3-2-1- توهين به اشخاص و افترا به وسيله مطبوعات 149
3-2-2- توهين به مقدسات در مطبوعات 153
3-2-3- توهين به مقامات رسمي در مطبوعات 155
3-2-4- خسارت معنوي در رسانه‌ها 156
3-2-5- سوء استفاده از عنوان صاحب پروانه و نام و علامت روزنامه ديگر 156
مبحث سوم : مصاديقي از افعال زيانبار خسارت معنوي 158
3-3-1- تجاوز به حق معنوي پديد آورنده 158
3-3-2- تجاوز به حق مخترع 164
3-3-3- سوء‌استفاده از اسم تجارتي 167
3-3-4- سوء استفاده از طرح و مدل‌هاي صنعتي 169
3-3-5- رقابت نامشروع يا رقابت مكارانه 170
3-3-6- خسارت تأخير تأديه 171
3-3-7- بازداشت قانوني 174
3-3-8- لطمه به عواطف و احساسات 178
3-3-9- غصب نام خانوادگي 181
3-3- 10- سلب آزادي 183
3-3-11- به هم زدن وصلت 186
مبحث چهارم: ايراد خسارت معنوي به جمع نامحصور 189
3-4-1- ايراد خسارت معنوي به سنديكاها 191
3-4-2-ايراد خسارت معنوي به انجمن‌ها 192
مبحث پنجم : كودكان و خسارت معنوي 194
3-5-1- مسئوليت كودكان در فقه و حقوق اسلامي 195
3-5-2- جبران ضرر و خسارت به عهده ي كيست 197
الف ) تقصير سرپرست 198
ب) عدم تقصير سرپرست 199

فصل چهارم : روش‌هاي جبران خسارت معنوي و افراد مستحق مطالبه‌ي آن 203
مبحث اول : راههاي جبران انواع خسارت معنوي 204
4-1-1- نگاه كلي به روش‌هاي جبران خسارت معنوي 204
4-1-2- انواع جبران خسارت معنوي 206
4-1-3- اعاده وضعيت سابق يا روش عيني 207
4-1-4- پرداخت غرامت يا جبران خسارت معنوي از راه دادن معادل 210
4-1-5- جبران خسارت به روش نمادين و اسمي 217
4-1-6- پرداخت غرامت كيفري و تنبيهي 218
مبحث دوم :نحوه‌ي ارزيابي و تعيين ميزان انواع خسارت معنوي 219
4-2-1- نحوه‌ي ارزيابي خسارت معنوي و تفاوت تألم پذيري افراد 219
4-2-2- روش تعيين مبلغ جبران خسارت 221
4-2-3- ملاك زمان ارزيابي 222
4-2-4- ملاك ارزيابي خسارت در فرض تعدد اسباب 224
4-2-5- ارزيابي و تقويم خسارت معنوي ناشي از آسيب‌هاي جسمي 227
4-2-6- روش‌هاي جبران خسارت معنوي در لطمه‌هاي روحي 231
مبحث سوم : مطالبه‌ي خسارت معنوي 235
4-3-1- افراد مستحق مطالبه‌ي خسارت معنوي 235
4-3-2- مطالبه خسارت معنوي وارده به متوفي از ناحيه‌ي وراث وبازماندگان زيان ديده 241
4-3-3- مطالبه‌ي خسارت معنوي وارده قبل ازفوت متوفي 241
4-3-4- نظريه‌ي عدم امكان انتقال حق مطالبه‌ي خسارت معنوي به ورثه 242
4-3-5- نظريه‌ي انتقال حق مطالبه‌ي ورثه درصورت مطالبه زيان ديده قبل از فوت 243
4-3-6- نظريه‌ي امكان انتقال حق مطالبه به ورثه 244
4-3-7- دعواي مطالبه‌ي خسارت معنوي ناشي از فوت مجني عليه ازناحيه وراث 246
4-3-8- مطالبه‌ي خسارت معنوي ناشي از جرح منجر به فوت مجني عليه ازناحيه وراث به عنوان قائم مقام او 247
4-3-9- قوانين و رويه‌هاي قضايي در زمينه‌ي مطالبه جبران خسارت شخصي 249
مبحث چهارم : اسباب رفع يا كاهش مسئوليت مدني در خسارت معنوي 251
4-4-1- اسباب معافيت 252
4-4-2- قوه قاهره يا حوادث پيش‌بيني نشده 254
4-4-3- تقصير زيان ديده 255
4-4-4- رضايت زيان ديده 257
نتيجه‌گيري و پيشنهاد 260
5-1- نتيجه‌گيري 261
5-2- پيشنهادات 264
1- فهرست منابع 266
الف – كتب فارسي 266
ب – پايان نامه‌هاي فارسي 269
ج – قوانين 270
د – نشريات فارسي 270
2 – كتب عربي 271
3 – منابع لاتين 276
الف – كتب فرانسه 276
چكيده انگليسي