مقدمه 6
فصل اول 8
مشخصات كارخانه 8
1 – مشخصات عمموي كارخانه 8
2 – قسمت‌هاي كلي كارخانه 8
3-) قسمت تاسيسات الكتريكي و مكانيكي 9
4-) فرايند توليد 10
فصل دوم 12
برآورد بار مصرفي 12
غير همزماني يا تخمين ضريب همزماني 15
فصل سوم 17
محاسبه و طراحي سيستم روشنايي 17
1 – اصول روشنايي و ساختمان لامپها 17
مقدمه 17
الف) اصول اقتصادي 18
ب – اصول بهداشتي 19
ج) اصول زيبائي: 19
روشنائي داخلي: 20
محاسبات روشنائي: 20
بررسي و مقايسه لامپهاي مختلف: 20
الف) لامپها فلوئورسنت: 21
ب) لامپ جيوه‌اي: 21
ج) لامپهاي رشته‌اي خارجي با رفلكتور و بدون رفلكتور: 21
د) لامپهاي هالوژن: 21
ه) لامپهاي سديم فشار زياد: 22
انتخاب نوع چراغ و سيستم روشنايي فضاهاي مختلف 22
الف) پخش نور: 22
ب) چراغها از لحاظ نوع نصب و موقعيت نصب به شش دسته تقسيم بندي مي‌شوند. 23
سيستم روشنايي فضاهاي مختلف: 24
الف) كارگاهها: 24
ب) موتورخانه: 24
ج) سالن ورزشي: 25
د) اماكن اداري: 25
ه) غذا‌خوريها: 25
1) اصول اقتصادي: 28
2) اصول زيبائي: 28
3) اصول بهداشتي: 28
4) جنبه‌هاي ايجاد پارازيت و جرقه: 29
محاسبات روشنايي (روش شارنوري): 29
محاسبه روشنايي داخلي به روش نصب فضا: 30
مشخص كردن مشخصات محل: 30
ارتفاع آويز چند محل: 30
2) انتخاب نوع روشنايي (حالت نورپردازي) 31
3) انتخاب سيستم روشنايي 32
الف) سيستم روشنايي مستقيم: 32
ب) سيستم نيمه مستقيم: 32
ج) سيستم روشنايي يكنواخت: 33
د) سيستم روشنايي نيمه غير مستقيم 33
ه) سيستم روشنايي غير مستقيم: 33
4) انتخاب نوع لامپ و نوع حباب 33
5) انتخاب ضريب آلودگي 34
8) مشخص كردن ضريب بهره روشنايي (μ) 38
9) محاسبة جريان نور 38
11) تعيين و محاسبة روشنائي موضعي 40
3- روشنائي خارجي 42
1 – هدف از روشنائي خارجي 42
2 – محاسبة روشنائي خيابانها 42
انواع آرايش چراغها 45
الف) ارتفاع نصب چراغها 46
ب) تعيين فاصله دو چراغها در خيابانها 47
ج) مشخصات لامپهاي روشنائي خيابانها 48
د) منحني‌هاي ضريب استفاده (ضريب بهره روشنائي) 49
د) محاسبه جريان نور لامپها 49
فرمان روشنائي محوطه 52
محاسبة روشنائي محوطه: 53
خيابان شمالي: 53
خيابان جنوبي: 54
4 – روشنائي حفاظتي و نورتابي ساختمان: 54
انتخاب نوع نورافكن: 55
محاسبة نورتابي: 56
فصل چهارم 58
1 – توزيع قدرت در مجتمع صنعتي 58
انواع سيستم توزيع برق 60
شبكه شعاعي (باز) 60
بارهاي روشنائي مراكز صنعتي: 63
خصوصيات سيستم‌هاي توزيع برق: 64
تعيين ميزان بار روشنائي: 67
تعيين تعداد انشعابهاي روشنائي: 67
كنترل انشعابهاي روشنائي 68
بارهاي صنعتي ( غير روشنائي) 68
تعداد انشعاب‌ها براي بارهاي صنعتي: 71
كنترل انشعابهاي موتورها 71
2 – محاسبه سطح مقطع كابل 72
روش انتخاب كابل 72
شناخت كابلها 73
تعيين سطح مقطع كابل: 77
تعيين افت ولتاژ: 78
وضعيت استقرار كابلها 83
1 – سيني كابل 84
2 – ترنچ كابل 85
3 – نصب تابلو‌هائي براي عبور كابل 86
4 – نصب كابل توسط بست بصورت روكار 87
5 – دفن كابل 87
6 – احداث راكتهاي زميني 89
جدول كاربرد كابل با توجه به ضريب تجمع كابلهاي دفني فشار ضعيف 95
فصل پنجم 96
محاسبه و طراحي مراكز كنترلي و حافظتي 96
1 – لزوم حفاظت و نحوه انتخاب فيوزها، بيمتال‌ها و كليدهاي قدرت. 96
1 – كليدهاي دو قطبي 97
2 – كليدهاي سه قطبي 98
3 – كليدهاي فيوزدار 98
لزوم حفاظت از وسايل حفاظتي 99
4 – فيوزها 100
1 – 4 – فيوزهاي تأخيري 100
2 – 4 – فيوزهاي با جزء ذوب شونده دو قسمتي 101
3 – 4 – فيوزهاي محدود كننده جريان 101
– اندازه‌هاي استاندارد فيوزها و مشخصات آنها 102
– منحني‌هاي قطع فيوزها 103
– قدرت قطع فيوزها 105
– استفاده از فيوزها براي محافظت مدارها و دستگاهها 105
– محافظت از سيم‌ها و كابلها در انشعابهاي معمولي 106
محافظت از انشعابهاي موتورها 107
حفاظت با استفاده از كليدهاي با قطع خودكار 108
2- محاسبه و طراحي زمين حفاظتي 108
«زمين كردن و صفركردن در تأسيسات الكتريكي» 108
– اصول زمين كردن حفاظتي 109
2- زمين كردن الكتريكي 113
3 – اصطلاحاتي كه در زمين كردن بكار برده ميشود. 113
– انواع مقارمتهاي زمين. 114
1) مقارمت مخصوص زمين: 114
2) مقاومت گسترده زمين 114
3) مقاومت زمين 115
– انواع ميله‌ها 116
1) ميل سطحي 117
2) ميل عمقي 119
– سنجش مقاومت گسترده زمين 122
– محاسبه مقاومت الكترودهاي ميله‌اي 122
– محاسبه مقاومت مجموعه الكترودهاي ميله‌اي 123
– نحوه صحيح اتصال بدنه دستگاهها به زمين 123
– محاسبه ميل زمين حفاظتي جهت تابلوهاي كارخانه 124
فصل ششم 126
طرح و انتخاب وسايل جبرانگر 126
– لزوم اصلاح ضريب توان (قدرت) 126
– تصحيح ضريب قدرت توسط خازن 126
– اقتصادي‌ترين ضريب قدرت 127
– محاسبه توان خازن 127
– محاسبه توان دواته مورد نياز كارخانه و تعداد خازن‌هاي مورد نياز 128
فصل هفتم 130
طراحي سيستم‌هاي صوتي، اعلام حريق و تلفن 130
– سيستم صوتي 130
ميزان نويز 135
آرايش بلندگوهاي داخلي 140
جدول مربوط به تعيين سطح نويز مكانهاي مختلف 143
شكل نحوه نصب بلندگوهاي سقفي 144
محاسبه توان و تعداد بلندگو: 147
محوطه 148
كابلهاي مخابراتي 152
آژيرهاي صوتي اعلام حريق 161
توجه: 162
منبع تغذيه 164
ابعاد نصب 164
دستورالعمل تعميرات و نگهداري سيستم 167
برق كارخانه 167
شكل مدار آزمايش صحيح بودن پريزها 173
طرح پست 179
مشخصات فني سكسيونرهاي قابل قطع زير بار 183
مشخصات فني سكسيونر اتصال زمين 184
مشخصات سكسيونر فيوزدار 186
مشخصات فني سكسيونر ساده 189
مشخصات فني ترانسفورماتور 20 كيلو ولتي 190
مشخصات فني تابلوي فشار ضعيف 193
مشخصات فني تابلو روشنايي 199
مشخصات كابل 20 كيلو ولتي و يك كيلو ولتي 201
بخش يازدهم 202
سيستم اتصال زمين پستهاي ترانسفورماتور 202
توجه: 203
طراحي سيستم برق اضطراري 204
ج- تابلو كنترل ژنراتور 206
اطلاعاتي كلي و عمومي در مورد سيستم برق اضطراري 207
موتور ديزل 209
ژنراتور 212
منابع و ماخذ 216
مقدمه
دستگاههاي الكتريكي امروزه بخش وسيعي از صنعت را بخود اختصاص داده‌اند و هر روز بر تعداد آنها افزوده مي‌گردد. هر روزه علاوه بر افزايش كمي، تعداد دستگاههاي، از لحاظ كيفيت كاري و حساسيت ودقت در انجام كار روزبه‌روز بهتر شده و قابليت‌هاي انجام كار آنها بيشتر ميشود. و در يك خط توليد سري ممكن است كه يك دستگاه نقش حياتي ايفا كند و خرابي يك دستگاه توليد كارخانه را با خطر روبرو كنندو همچنين بعلت هزينه بسياري كه براي ساخت يا تهيه اين دستگاهها استفاده شده است در صورت و در آمدن اشكالي در كار آنها در اثر عدم ايجاد سيستم توزيعو حفاظت مناسب باعث بروز صدمات و زيانهاي چه از نظر مادي و چه از نظر زماني مي‌گردد. مهيا كردن انرژي الكتريكي براي يك دستگاه شدي د ظاهر كار ساده‌اي باشد و بدون نياز به معاملات پيچيده رياضي صورت گيرد ليكن در ضورت بي‌دقتي هر جسم جزئي مي‌تواند باعث بروز خطراتي براي سيستم دستگاه و سيستم توزيع و صدمات براي كميت توليد كارخانه گردد. بعنوان مثال مي‌دانيم در موتورهاي الكتريكي گشت‌ور با توان دوم ولتاژ نسبت مستقيم دارد TxV2 بنابراين تغييرات ناچيزي در ولتاژ مي‌تواند تأثير زيادي روي گشتاور و نحوة عملكرد لكتروموتور و در واقع مي‌توان گفت كه با يك سيستم توزيع و حفاظت مناسب هم بكارگيري دستگاه را بهتر ميكند و همچنين باعث طول عمر آنها مي‌گردد.
در اين پروژه سعي شده است كه با بكارگيري نكات علمي، فني و عملي طراحي سيستم توزيع قدرت، حفاظت، روشنائي و همچنين صوتي و مخابراتي انجام گيرد و از تركيب اطلاعات تئوري و تجربي افراد صاحب نظر به يك طرح ايده‌آل و مناسب از نظر علمي و عملي و اقتصادي برسيم.
طبيعتاً هيچ طرحي خالي از اشكال نيست و سليقه‌ها و نظرات مختلفي وجود دارد وسعي نموده‌ام با راهنمايي‌هاي استاد راهنماي فرهيخته و ارجمندم جناب آقاي دكتر محسني يك طرح مناسب را ارائه كنم.
فصل اول
مشخصات كارخانه
1 – مشخصات عمموي كارخانه
كارخانه ايران كپسول با مساحت 12000 متر مربع در جاده انديشه (واقع در سه راهي شهريار – سر آسياب – فرديس) در سال 1376 افتتاح شد.
ساخت اين كارخانه حدود 2 سال زير نظر يك شركت كانادائي طول كشيد كه اولين و تنها توليد‌كننده پوكه كپسول داروئي (ژلاتين كپسول) در ايران مي‌باشد كه روزانه حدود 50000 پوكه كپسول را توليد ميكند.
پرسنل اين كارخانه حدود 150 نفر مي‌باشد كه بصورت 24 ساعته در سه شيفت مشغول به كار هستند.
2 – قسمت‌هاي كلي كارخانه
اين كارخانه از سه قسمت كلي در دو طبقه ساختماني تشكيل شده است
1 – 2) قسمت اداري و عمومي
2 – 2) قسمت توليد و نگهداري
3 – 2) قسمت تاسيسات الكتريكي و مكانيكي
1 – 2) قسمت اداري و عمومي:
قسمت اداري از سه اتاق در طبقه همكف و هشت اتاق در طبقه بالا تشكيل شده است. قسمت عمومي از آشپزخانه، نهارخوري آقايان و بانوان، تولت آقايان و بانوان، نمازخانه و درمانگاه در طبقه همكف و سالن آمفي تائتر و كتابخانه در طبقه بالا تشكيل شده است. همچنين يك اتاق نگهباني جلو درب ورودي كارخانه واقع مي‌باشد.
2 – 2) قسمت توليد و نگهداري
الف-) اتاق ملتينگ (محل پخت ژلاتين)
ب-) سه اتاق آزمايشگاه در طبقه همكف
ج-) چهار سالن توليد در طبقه همكف
د-) سالن انتظار سورتينگ
ه-) اتاق سورتينگ
و-) اتاق پرينتينگ
ز-) اتاق شستشو ديگ‌هاي ملتينگ
ح-) انبارهاي مواد اوليه و محصول در طبقه همكف و انبار كارتن در طبقه بالا
3-) قسمت تاسيسات الكتريكي و مكانيكي
قسمت‌هاي تاسيسات الكتريكي و مكانيكي از اتاقهاي تابلو، ترانس، ديزلها، تلفن‌خانه، موتورخانه گتابار، موتورخانه اصلي و هوا ساز‌هاي اداري و نهارخوري در طبقه همكف و همچنين هواسازهاي سورتينگ و سالن توليد در طبق بالا و نيز كارواش و سردخانه در طبقه همكف تشكيل شده است.
4) جنبه‌هاي ايجاد پارازيت و جرقه:
استفاده از لامپهاي فلورسنت كه داراي استارت بوده و دستگاههاي صوتي را دچار اختلال ميكند و نيز استفاده از لامپهاي با توان مصرف بالا در مكانهائي مانند: محلهاي نگهداري برگ خشك درختان – پارچه‌هاي پنبه‌اي – انبارگاز و پتروشيمي و همچنين استفاده از لامپهاي آويز در معادن زغال‌سنگ از نظر فني توصيه نمي‌شود.
محاسبات روشنايي (روش شارنوري):
در محاسبات روشنائي مراحل زير بايد بترتيب رعايت گردد:
الف – تعيين شدن روشنائي
ب) – انتخاب نوع روشنائي (عمومي – موضعي)
پ) – انتخاب سيستم روشنائي
ت) – انتخاب نوع حباب و نوع لامپ آن
ث) – انتخاب ضريب آلودگي
ج) – تعيين و محاسبة ضريب فضا
چ) – مشخص – نمودن وضع رنگ سقف و ديوارها
ح) – تعيين ضريب بهرة روشنائي
خ) محاسبة جريان نوري كل
د – تعيين فاصله حباب يا لامپ و تعداد لامپها
ذ – تعيين و محاسبه روشنائي موضعي در صورت نياز
محاسبه روشنايي داخلي به روش نصب فضا:
مشخص كردن مشخصات محل:
ابعاد (طول، عرض، ارتفاع) و ارتفاع سطح كار hf ارتفاع آويز لامپ (hc) ارتفاع مفيد و (H) ارتفاع كل
ارتفاع آويز چند محل:
لامپهاي سقف ادارات hc = 10 – 20 cm
لومترهاي مناطق مسكوني hc = 25 – 40 cm
لامپهاي تو سقفي hc = 0 cm
لامپهاي آويز محلهاي مسكوني hc = 60 – 70 cm
دستگاه آويز در آزمايشگاه hc = 70 – 150 cm
ارتفاع سطح كار چند محل hf.
محل ارتفاع سطح كار hfcmپ توضيح
انبار مسكوني 30 cm
انبارداري 30 cm
پاركينگ 40 – 50 cm ارتفاع متوسط كف ماشين سواري
هال 50 – 70 cm
نمازخانه 40 – 50 cm
حمام 40 – 50 cm ارتفاع سطح وان حمام
رختكن 40 – 60 cm
توالت 30 – 40 cm
كلاس 60 – 70 cm سطح روي ميز يا دسته صندلي
نهارخوري 90 – 100 cm روي ميز نهارخوري
اتاق اداري 80 – 100 cm ارتفاع ميز تحرير
اتاق پذيرايي 40 cm روي ميز جلو
آشپزخانه 100 cm
اتاق بايگاني 35 cm آخرين فايل كمد بازرگاني
2) انتخاب نوع روشنايي (حالت نورپردازي)
در يك طرح روشنادي بايستي تعيين گردد چه نوع روشنايي مورد نظر است روشنائي عمومي يا موضعي ويا عموي – موضعي. در يك طرح خوب وشنائي بايد از تمام امكانات برا يكنواختي روشنائي و سايه‌اندازي مناسب استفاده شود در روشنائي عمومي داراي يكنواختي بيشتري بوده اما از لحاظ هزينه نيز هزينه بالاي را مي‌طلبد و به اين نكته نيز بايد توجه كرد كه روشنايي موضعي بدون روشنايي عمومي جايز نيست. حال به توضيح كوتاه در مورد انواع روشنايي مي‌پردازيم.
الف) نورپردازي موضعي مثل روشن نمودن تابلوي داروخانه‌ها – بيمارستانها و …
ب) نورپردازي عمومي يا يكنواخت: مانند كلاس درس
ج) نورپردازي عمومي – موضعي در اينحالت سطح كار از ديگر قسمتها روشن‌تر است.
د) حالت سقف روشن: در اينحالت سقف داراي كمترين سايه مي باشد مثل اتاقهاي عمل.
3) انتخاب سيستم روشنايي
با توجه به نوع كار از نظر دقت مقدار روشنايي، سايه‌اندازي، ارتفاع نصب ارتفاع محل كار، جنبه اقتصادي: جنبه بهداشتي و در نهايت جنبه زيبايي بايد يكي از سيستم‌هاي روشنايي زير را انتخاب كنيم.
الف) سيستم روشنايي مستقيم:
اين سيستم اقتصادي‌ترين سيستم روشنايي است و تقريباً نور به سطح ميتابد و وشنايي سقف از انعكاس‌هاي سطح و كف بوجود مي‌آيد. در اين سيستم 100 – 90 درصد نور به پايين و 10 – 0 درصد نور به بالا ميتابد بزرگترين عيب اين سيستم خيرگي آن است.
ب) سيستم نيمه مستقيم:
اين سيستم، سيستمي اقتصادي است اما فقط داراي ضعف بهداشتي است زيرا خيرگي نور به سمت پايين است با اين وجود در اتاقهاي كار – كلاس‌هاي درس – دفاتر و بانكها كاربرد دارد در اين سيستم 90 – 60 در صد نور به پايين و 40 – 10 درصد نور به بالا ميتابد.
ج) سيستم روشنايي يكنواخت:
در اين توزيع نور در تمامي جهات يكسان و تقريباً مساوي است. براي كارهاي معمولي مثل اتاقهاي كارمندي – اتاقهاي نشيمن و پذيرايي‌ها و اتاقهاي مطالعه و نيز مكانهايي كه سقف كوتاهي دارند مناسب است. در اين سيستم 50% نور به پايين و 50 درصد نور به بالا ميتابد.
د) سيستم روشنايي نيمه غير مستقيم
در اين سيستم 40 – 10 در صد نور به پائين و 90 – 60 درصد نور به سمت بالا ميتابد اين سيستم در ايران كاربرد زيادي ندارد فقط بعضي از لوسترها داراي چنين نوري مي‌باشند.
ه) سيستم روشنايي غير مستقيم:
در اين سيستم 100 – 90 درصد نور به سمت بالا و 10 – 0 درصد نور به كف ميتابد اين نور ارزش اقتصادي نداشته ولي محيط را آرام ميكند.
4) انتخاب نوع لامپ و نوع حباب
با توجه به محلي كه طراحي در آن محل انجام مي‌گيرد و عواملي مانند سيستم روشنائي نوع كاري كه در محل انجام مي‌گيرد و رعايت اصول اقتصادي – بهداشتي و زيبائي نوع لامپ را از جدول استخراج مي‌كنيم . جدولي كه در زير ارائه شده است جدولي است كه مقدار شدت روشنايي را از طريق تجربي از شدت روشنايي كم تا زياد را بيان ميكند (بر حسب LX لوكس)
روشنايي بسيار كم LX 20 انبارها – زيرزمين‌ها و راهروها
روشنايي كم LX 60 پلكان‌ها، انبار فروشگاهها، گاراژها، حمام‌ها، سيمان‌سازي آهنگري
روشنائي متوسط XL 120 اطاق فرمان، اطاق انتظار – نشيمن، كلاسها، دفاتر عمومي، تراشكاري
روشنائي زياد LX 250 قالبگيري، نورد سيمهاي نازك، مونتاژ قطعات الكترونيكي، اطاق رسم، آزمايشگاهها
روشنائي بسيار زياد LX 600 كارهاي مكانيكي ظريف، سيم پيچي بوبين‌ها، مونتاژ وسايل اندازه گيري، ساعت سازي
روشنائي فوق‌العاده زياد LX 2000 طلاسازي، نقره‌سازي، اطلاق عمل، حكاكي
5) انتخاب ضريب آلودگي
پس از يك مدت كه لامپ در محل خودش نصب شد ديگر شدت نور اوليه را نخواهد داشت و آن بعلت وجود گرد غبار و آلودگي‌هاي ديگر است كه سبب تغيير در ضريب انعكاس و ضريب‌گذردهي نور از حبا لامپ ميشود و براي رسيدن و حفظ شدت نور خواسته شده مي‌بايست در طرحهاي خود به ضريب آلودگي محيط نيز توجه شود ضريب آلودگي محيط را MF نمايش ميدهند اصولاً ضريب آلودگي، تابعي از ضريب آلودگي لامپ، حباب و محيطي كه لامپ در آن قرار گرفته است مي‌باشد و ضريب آلودگي در روش در محاسبة ضريب فضا به سه نوع تقسيم ميشود.
الف) محيط خوب يا تميز كه پريب آلودگي‌اش MF = 0.7 مثل منازل مسكوني و تجاري و …
ب) محيط متوسط كه ضريب آلودگي‌اش MF = 0.65 مثل پاركها و اماكن عمومي و …
ج) محيط كثيف كه ضريب آلودگي‌اش MF = 0.55 مثل كارخانجات و …
بعنوان مثال جدولي كه در زير ارائه شده است، جدول انتخاب لامپ و تعيين ضريب بهره مي‌باشد كه در‌آن ضريب آلودگي نيز د نظر گرفته شده است.
ضريب سقف روشن 70 روشن 50 روشن 30
ضريب ديوارها تيره نيمه روشن روشن تيره نيمه روشن روشن تيره نيمه روشن روشن
ضريب فضا 5 ضريب بهره روشنائي ضريب بهرة روشنائي ضريب بهرة روشنائي
6/0 16/0 18/0 21/0 16/0 18/0 21/0 16/0 18/0 21/0
8/0 22/0 24/0 29/0 22/0 24/0 27/0 22/0 24/0 26/0
1 26/0 29/0 32/0 26/0 28/0 31/0 26/0 28/0 3/0
25/1 29/0 32/0 35/0 29/0 31/0 34/0 28/0 3/0 32/0
5/1 31/0 34/0 37/0 31/0 33/0 36/0 3/0 32/0 34/0
2 35/0 37/0 41/0 34/0 37/0 39/0 34/0 36/0 37/0
5/2 38/0 4/0 43/0 37/0 39/0 42/0 37/0 38/0 40/0
3 4/0 42/0 45/0 40/0 41/0 44/0 39/0 4/0 42/0
4 43/0 44/0 47/0 44/0 44/0 46/0 41/0 42/0 44/0
5 45/0 46/0 49/0 44/0 46/0 47/0 43/0 44/0 46/0
ضريب آلودگي:
70% محيط تميز 65% محيط متوسط 55% محيط كثيف
1) محاسبه ضريب فضا
همانطور كه در شكل مقابل نشان داده شده است.
C: ارتفاع آويز لامپ
H: ارتفاع سطح كار
Hr: ارتفاع مفيد
H: ارتفاع كل
L: طول
W: عرض
هر چند زاويه a برزگتر باشد نور مسقتيم بيشتر بوده و تلفات كمتر خواهيم داشت بنابراين با تغيير ارتفاع، سطح كار و نوع روشنائي زاويه a تغيير خواهد نمود و تلفات روشنايي تغيير خواهد كرد به انتخاب ضريبي، بنام ضريب فضا كه بتواند در تعيين بهرة روشنايي نقش ايفا كند اين تغييرات در نظر گرفته ميشود ودر نتيجه ضريب بهره روشنائي بيشتر خواهد شد. هر چقدر ارتفاع مفيد كمتر باشد زاويه a بزرگتر و ضريب فضا بيشتر ميشود و در نتيجه ضريب بهره روشنائي بيشتر خواهد شد هر چقدر سطح كار بزرگتر باشد زاويه a بزرگتر بوده و ضريب فضا افزايش پيدا ميكند. در محاسبة روشنائي عمومي بطور كلي سطح كار در ارتفاع كمتر از يك متر در نظر گرفته ميشود. در موارد استثنائي مانند كارگاه چدن‌ريزي و نظاير آن سطح كار كف كارگاه خواهد بود. عمدتاً ضريب فضا به عوامل زير بستگي دارد.
1 – ارتفاع نصب (c, hr) 2 – سطح كار (W.L) 3 – نوع روشنائي
با توجه به سيستم روشنائي دو فرمول تجربي زير در محاسبات روشنائي مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
روش روشنايي مستقيم – نيمه مستقيم و يكنواخت
سيستم روشنايي نيمه غير مستقيم و غير مستقيم
در صورتيكه نباشد نمايانگر اي مطلب است كه در محل مورد نظر خارج از استاندارد روشنايي فني است و بايد از لامپ رشته‌اي 60W يا لامپ فلورسنت گرد 32W استفاده كرد.
7) مشخص كردن رنگ‌آميزي اتاق‌ها و تغيين ضرائب انعكاس سقف، ديوار و كف.
ضريب بهرة روشنائي يا ضرايب انعكاس سقف و ديوارها نسبت مستقيم دارد. هرچه ضريب انعكاس بيشتر باشد ضريب بهرة بيشتر ميشود و جريان نوري كمتري لازم داريم در طراحي روشنائي بايستي سقف را روشن تر از ديوارها و ديوارها را روشن‌تر از كف در نظر گرفت مانند:
الف) رنگ سقف با ضريب انعكاس حدود تا به رنگ مفيد خيلي نزديك باشد.
ب) رنگ ديوارها عموماً با ضريب انعكاسي تا نيمه روشن باشد.
ج) رنگ كف را با ضريب انعكاس تا نيمه روشن محسوب شود.
منابع و ماخذ
مهندسي تاسيسات الكتريكي دكتر حسن كلهر
مهندسي روشنايي فني دكتر حسن كلهر
تجهيزات نيروگاه دكتر مسعود سلطاني
نشريه تجهيزات پست انتشارات وزارت نيرو
استاندارد كابلها شركت كابل‌سازي ايكو ايران
جزوه مشخصات كارخانه كارخانه ايران كپسول
استاندارد كليدهاي صنعتي زيمنس
