بلایای طبیعی فهرست مطالب
تاريخچه1
بلايا3
مهم ترين آثار بلايا بر محيط3
انواع بلاها4
بلاهاي طبيعي4
بلاهاي ساخت بشر6
بلاياي فني6
تعيين اهميت هر بلا6
معرفي آمادگي بخش بهداشت و درمان در برابر بلايا وشرايط اضطراري7
فرايند آمادگي7
اقدامات پيش از وقوع بلا8
اقدامات هنگام وقوع بلا9
اقدامات پس از قوع بلا10
راهنماي برنامه خانوادگي مقابله با حوادث11
مركز اعلام خطر و اهداف آن13
آموزش عمومي16
آموزش بهداشت در مراحل مختلف بروز بلاياي طبيعي17
راهكار هاي لازم جهت افزايش سطح آگاهي ارائه دهندگان خدمات 18
فعاليت هاي علمي جهت افزايش سطح آگاهي18
برنامه مقابله با بلاياي طبيعي20
تشكيلات مسئول ملي20
هماهنگي22
برنامه ريزي25
سازماندهي26
وظايف ستاد پيشگيري و بازسازي حوادث غير مترقبه27
وظايف سازمان ها و نهاد ها به تفكيك29
شرح وظايف كميته فرعي بهداشت و درمان كاهش اثرات بلاياي طبيعي32
مديريت بخش بهداشت33
سازمان هاي بين المللي34
آشنايي با نهضت جهاني صليب سرخ و هلال احمر34
سازمان ملل ( UN 35
برنامه توسعه سازمان ملل متحد UNDP36
دفتر كميسر عالي سازمان ملل براي پناهندگان37
صندوق بين الملل سازمان ملل متحد براي كودكان UNICEF37
سازمان خوارو بار و كشاورزي FAO37
سازمان آموزش علمي و فرهنگي ملل متحد UNESCO38
سازمان بين المللي هواشناسي38
سازمان بين المللي هواپيمايي كشوري38
صندوق بين المللي پول39
سازمان هاي غير دولتي39
واحدهاي دولتي امداد40
مؤسسات بين المللي دو جانبه يا چند جانبه40
امداد رساني نيروهاي دولتي وجمعيت هاي داوطلب41
جابجايي جمعيت43
تخليه43
حمل و نقل44
اسكان آوارگان و بهداشت اردوگاه ها44
چادر و انواع آن46
ويژگي هاي چادر46
انتخاب موقعيت اردوگاه ها47
طراحي اردوگاه ها48
كمبود و آلودگي آب در مناطق بلارده49
اهميت آب از نظر بهداشت49
نقش آب در اشاعه بيماري50
ترتيب اولويت بندي تأمين آب در شرايط اضطراري52
آب مورد نياز53
كيفيت آب54
طي دوره تخليه54
گندزدايي آب54
يد زني54
جوشاندن55
كلرزني55
تأمين يخ57
ذخيره آب57
تجهيزات لازم براي تأمين آب58
دفع غير بهداشتي مدفوع در شرايط بحران58
عدم وجود شبكه جمع آوري فاضلاب59
دفع فاضلاب60
نكات مورد توجه در دفع مدفوع انساني بوسيله توالت60
دفع مواد زائد جامد61
دفع لاشه حيواني63
نحوه دفع صحيح زباله در مناطق بلا زده63
پر كردن اراضي پست64
مبارزه و پيشگيري از بيماري ها به دنبال وقوع بلاياي طبيعي66
تيم هاي امداد بهداشتي68
جمع آوري و انتقال آسيب ديدگان و بيماران68
شرايط انتخاب محل68
هدف از تعيين محل جمع آوري آسيب ديدگان69
نيروي انساني در محل جمع آوري آسيب ديدگان70
پشتيباني محل جمع اوري آسيب ديدگان70
بيمارستان و درمانگاه صحرايي سيار70
شرايطي كه انتقال بيمار را ايجاب مي كند71
برنامه ريزي براي انتقال بيمار72
محافظت از بهياران72
انتخاب وسيله نقليه73
آماده سازي وسيله نقليه براي انتقال بيمار73
گندزدايي وسيله نقليه پس از جابجايي74
احتياطات عمومي در كاربرد مواد گندزدا و ضدعفوني كننده ها74
گندزداها و ضد عفوني كننده هاي شيميايي75
پيشگيري و مبارزه با بيماري هاي روده اي از طريق بهسازي محيط78
گندزدايي موا آلوده79
بهسازي محيط در بيمارستان هاي صحرايي80
كمك هاي اوليه80
صفات كمك دهنده81
وظايف اصلي كمك دهنده81
وسايل مورد نياز و ضروري در حوادث82
مبارزه با جانوران موذي83
برنامه اجرايي مبارزه با جانوران موذي پس از وقوع بلا84
فقدان غذا و آلودگي غذا در مناطق بلا زده88
تأمين بهداشت مواد غذايي در زمان بحران90
وظايف بخش بهداشت92
كنترل بهداشت مواد غذايي وارد شده به منطقه93
شرايط نگهداري مواد غذايي در شرايط بحران94
خدمات كفن و دفن94
وسايل و لوازمي كه براي كفن و دفن مورد نياز هستند96
بهداشت رواني97
آموزش بهسازي به قربانيان98
پيوست ها100
منابع
تاریخچه
مرور وقایع گذشته و آمارهای بهداشتی در طول 20 سال گذشته نشان می دهد که بلایای طبیعی باعث مرگ بیش از سه میلیون و حداقل 800 میلیون نفر زخمی در جهان شده است. تنها طی سال های 1996-1997 میلادی خسارت های ناشی از بلایای عظیم به بیش از 400 میلیارد دلار رسیده و این در حالیست که در دهه قبل میزان خسارت 147 میلیارد ، در دو دهه قبل ، یکصد میلیارد دلار گزارش شده است و در سه دهه گذشته میزان وقوع بلایا 3 برابر و زیان های مالی ناشی از آن ها 8 برابر شده است.
ایران جزء 10 کشور بلاخیز جهان است و 90 درصد جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از سیل و زلزله قرار دارند. بلایای طبیعی تنها در هفت سال گذشته بیش از 2157 میلیارد ریال خسارت به کشور ما وارد نموده است و کشور ما را از نظر آمار و وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهانی قرار داده است. در 90 سال اخیر بیش از 120 هزار نفر از مردم ایران بر اثر وقوع بلایای طبیعی کشته شده اند که از این تعداد 76 درصد بر اثرزلزله ، 13 درصد براثر سیل و 11 درصد بر اثر سایر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده اند.
بطور کلی بلایا موجب شیوع بیماری های جدید و غیر عادی نمی شوند و در هنگام بروز بلایا مردم دقیقاً از مسایل بهداشتی و بیماری هایی رنج می برند که قبلاً به آن مبتلا شده اند و از آنها رنج می برند.در شرایط بحران ، کودکان و نوجوانان از اسهال ، سرخجه و عفونت های حاد تنفسی می میرند همانگونه که برادران و خواهران آنان در شرایط عادی مرده اند. تجربه نشان داده است که اقدام مسئولانه در بروز بلایا تنها داشتن اطلاعات کافی نیست بلکه علاوه بر آن باید درک درستی از آنچه برای عمل مناسب است وجود داشته باشد. خلاصه نتایج بررسی تجربه‌های ملی و جهانی در برخورد با بلایای طبیعی تحت عناوین ذیل و با تأکید بر مسایل بهداشتی نشان داده شده است.
1- بیشترین علت ضایعات چیست؟
2-    مهمترین مسایل ساعت ها و روزهای اول و بعد از بحران چیست؟
3- مهمترین دشواری ها در عملیات کمک کدام عامل است؟
4- خطاهای ثبت شده در کمک رسانی گذشته چه بوده است؟
5- برای مقابله با بلا چه آمادگی هایی ضرورت دارد؟
6-  در تجربه های موجود برجسته ترین جنبه های مثبت عملیات چیست؟
در سطح جهان بیش از 40 مجموعه بلایای طبیعی با زیر مجموعه های متعدد شناسایی شده اند که از این تعداد حدود 30 مجموعه بلایای طبیعی ، سرزمین ایران را تهدید می کند. بنا به نظر کارشناسان ، ایران یکی از مستعد ترین کشورهای روی خط زلزله دنیا است. بر پایه آمارهای رسمی در 30 سال گذشته بیش از 60 درصد تلفات جانی کشور ناشی از زلزله بوده است و از 678 شهر کشور تنها  3  درصد از نظر وقوع زلزله ، کم خطر می باشند. بررسی ها نشان می دهد که تقریباً در هر هفته 2 زلزله با شدتی کمتر از 4 درجه در مقیاس ریشتر ، در هر ماه یک یک زلزله با مقیاس 4 درجه در مقیاس ریشتر  و در هر دو سال زلزله با شدت 6 درجه در مقیاس ریشتر و در هر 10 سال یک زلزله بالای 6 درجه در مقیاس ریشتر در کشور ایران رخ می دهد. که یکی از مهیب ترین بلایای طبیعی قرن بیستم که در کشور ما رخ داده است زلزله 31 خرداد سال 1369 در استان گیلان و زنجان بوده که بیش از 40 هزار تلفات جانی و 100 هزار نفر بی خانمان بر جای گذاشت. و در طول دو دهه اخیر زمین لرزه رودبار یکی از شدیدترین حوادث طبیعی جهان که خسارات جانی و مالی بسیار سنگین بر جای گذاشته بحساب می آید.اکنون اگر خسارت های زلزله های مهم جهان و ایران را در نظر بگیریم ، ترتیب کشورها از لحاظ خسارت های مالی و تلفات جانی به این صورت خواهد بود که کشورهای چین ، ایران ، ژاپن ، ایتالیا و ترکیه از لحاظ تلفات جانی و کشورهای ایتالیا ، ایران ، آمریکا ، ژاپن و چین از لحاظ خسارت های مالی وارده در سطوح بالاتری قرار دارند. بویژه که در کشور ما ، زلزله های دهه اخیر ، بویژه زلزله هولناک و شاید بی سابقه بم ، توانست بسیاری از این برآوردهای جانبی را جابجا کند و کشور ما را از هر لحاظ در بالاترین مرتبه قرار دهد…………..