نقش روسیه در جنبش تنباکو
فهرست مطالب
مقدمه و طرح سوال2
نگاهي به منابع4
زمينههاي فرهنگي جنبش5
زمينههاي اقتصادي جنبش7
رقابتهاي روس و انگليس در ايران 8
علما و مردم 15
شاه و امتياز تنباكو 20
امين السلطان و امتياز تنباكو 23
مستندات روسيه براي مخالفت با امتياز 27
اسناد مربوط به نقش روسيه در جنبش تنباكو 30
الف: اسنادي دال بر نقش محوري روسيه در جنبش 30
ب: رد مدارك موجود در زمينة نقش روسيه در جنبش 35
اسناد فرانسوي 39
نتيجهگيري 43
كتابنامه 47
مقدمه و طرح سؤال
در تاريخ كشورها و سرزمينها برخي از حركتها و جنبشها به خاطر تازگي و كاركردشان اهميت ويژهاي پيدا ميكنند و چه بسا زمينهاي براي پيشرفت و يا پسرفت به حساب ميآيند. جنبش تنباكو در ايران يكي از اين مقاطع تاريخي است كه مردم ايران را نسبت به قدرت خويش براي مقابله با پيشآمدهايي كه حيثيت ملي آنها را به مخاطره ميانداخت، آگاه ساخت. مردمي كه ياد گرفته بودند هر آنچه شاه و دربار براي آنها رقم ميزند بپذيرند و خود را ملزم به اطاعت از آن مييافتند هرچند از اجراي آن كراهت داشتند.
در اين دوره تحولات در كشورهاي اروپايي وارد مرحلهاي حساس شده بود و سرمايهداري پا را از مرزهاي خود فراتر گذاشته بود و در پي سود و منفعت خويش خواستهها و مطالعات مردمان آن سوي مرزها را به هيچ ميانگاشت. بنابراين جنبش تنباكو يك جنبش كاملاً مربوط به مسائل اقتصادي است يعني ريشه اصلياش به اقتصاد برميگردد و اين عملاً ناشي از يك مسئله بسيار مهم و آن به وجود آمدن و رشد امپرياليسم است. اين مسئله تنها به ايران مربوط نميشود و آسيا را هم در بر ميگيرد. در ايران رژيم، رژيم زمينداري است و با رژيم سرمايهداري چندان ميانه خوبي ندارد. لذا است كه به واسطه پديد آمدن تعارض منافع زير ساختهاي اقتصادي اجتماعي دچار تضاد شده و مقابله با پديده بيروني نمود عيني به خود ميگيرد. براي تحليل انقلابها و جنبشها در ايران براساس چارچوب نظري چارلزنلسون ميتوان گفت كه هر جامعه يك ساخت دارد و ساخت جوامع با يكديگر متفاوت است و هر ساختي يك عملكرد و كارد به خصوصي دارد. در ساخت اجتماعي ايران هم يك عملكردي وجود دارد كه اين ساختها را به هم مربوط ميكند كه به آن ساخت جامعه ميگويند………..