پراکندگی آلونیت در ایران و جهان
فهرست مطالب
مقدمه ۶
زمین شناسی و پراکندگی آلونیت در ایران و جهان ۸
۱ ـ۱ ـ موارد استفاده و پراکندگی آلونیت در جهان ۸
۲ ـ ۱ ـ ترکیب شیمیایی و برخی خصوصیات کانی شناسی آلونیت ۱۰
۳ ـ ۱ ـ چگونگی رخداد ۱۱
۱ ـ ۳ ـ ۱ ـ آلونیت های رگه ای ۱۲
۲ ـ ۳ ـ ۱ ـ آلونیت های گرهکی در سنگ های رسی رسوبی ۱۳
۳ ـ ۳ ـ ۱ ـ آلونیت جانشینی در سنگ های ولکانیکی و سنگ های نفوذی کم عمق ۱۳
۴ ـ ۱ ـ منطقه بندی انباشته های جانشینی ۱۴
۱ ـ ۴ ـ ۱ ـ زون سیلیسی مغزه ای یا پوششی ۱۵
۲ ـ ۴ ـ ۱ ـ زون کوارتز ـ آلونیت و زون آرژیلی ۱۶
۳ ـ ۴ ـ ۱ ـ زون پروپیلیتی ۱۸
۵ ـ ۱ ـ ژنز انباشته های جانشینی آلونیت ۱۸
انباشته ها و معادل آلونیت در ایران ۲۱
۱ ـ ۲ ـ خاستگاه آلونیت در سنگ های ولکانیکی ترسیر ایران ۲۲
۲ ـ ۲ ـ انباشته های آلونیت در ایران ۲۳
۱ ـ ۲ ـ ۲ ـ کانسار حسن آباد ۲۳
زمین شناسی کانسار ۲۴
۲ ـ ۲ ـ ۲ ـ کانسار سیردان ۲۵
زمین شناسی کانسار ۲۵
۳ ـ ۲ ـ ۲ـ کانسار زاجکان ۲۶
۴ ـ ۲ـ ۲ ـ کانسار یوزباشی چای ۲۸
۵ ـ ۲ ـ ۲ـ کانسار زاح کندی ۲۹
۶ ـ ۲ ـ ۲ـ کانسار تا کند ( در استان زنجان ) ۳۰
۷ ـ ۲ ـ ۲ ـ کانسار زایلیک ـ قلندر ۳۱
۸ ـ ۲ ـ ۳ ـ کانسار مشکین شهر ۳۲
۹ ـ ۲ ـ ۲ـ دیگر مناطقی که دگرسانی گرمایی ( هیدروترمال ) تحمل نموده اند ۳۳
روشهای فرآوری کانی آلونیت در آمریکا ۳۵
۱ ـ روش چپل ( Chappel ) 35
مراحل مختلف در این طریقه ۳۵
۱ـ سنگ معدنی آلونیت ۳۵
روش موفت R . MC . MOFFAT 37
روش Kalunite ( تأثیر محلولهای اسیدی ) ۳۸
۳ ـ روش Mc Cullough ( تأثیر محلولهای اسیدی) ۳۹
۵ ـ روش آلومت ( Alumet ) 40
روش D. Stevenes 40
روش C.j. Hartman 42
مطالعه روشهای فرآوری آلونیت در شوروی ( سابق ) ۴۵
۱ ـ روش های قلیایی تهیه آلومین از سنگ معدن آلونیت ۴۵
موارد استعمال ۴۵
روش مینرال : ( MINERAL ) 46
تکلیس سنگهای معدنی آلونیت ۵۱
روش احیاء ۵۳
رفتار گرمایی آلونیت با ترکیبات همراه ۵۵
رفتار گرمایی ترکیبات سنگ کانی آلونیت همراه با ۵۶
۱ ـ مقدمه ۵۷
۲ ، ۲ ـ دستگاه گرمایی ۶۰
۳ ، ۲ ـ رفتار گرمای آلونیت ۶۰
۳ . نتایج و بحث ها ۶۲
۲ ، ۳ . ارزشیابی XRD 65
4 . خاتمه و نتیجة بحث ۶۷
شرایط بهینه برای لیچینگ سنگ کانی کلسینة آلونیت در NaoH قوی ۶۹
روش پیشنهادی مؤلف برای فرآوری آلونیت در ایران ۶۹
نامگذاری ۶۹
مقدمه ۷۰
روش تجربی ۷۱
نتایج و بحث مربوط به آنها ۷۳
نتیجة بحث ۷۸
مشکلات محیط زیستی فرآوری آلونیت و تأثیرات آن بر طبیعت ۸۰
اطلاعاتی دربارة آمار فراوری آلونیت در روسیه و آمریکا ۸۵
کاربرد سنگ کانی آلونیت بعنوان یک کمک در انعقاد ۸۷
۱ ـ مقدمه ۸۷
ناخالصی (FTO) 90
2 ـ مواد و روشها ۹۰
۳ ـ نتایج تجربی و بحث دربارة آنها ۹۲
۱ ـ ۳ : دمای بهینه شدة کلسینه شدن ۹۲
۳ ـ ۳ : آلونیت کلسینه شده بعنوان یک کمک منعقد کننده ۹۳
اولین کارخانه فرآوردی آلونیت ۹۷
روشهای ترکیبی اقتصادی فآوری کانی آلونیت ۹۷
پیش درآمد :
آلونیت در جهانی از قرن پانزدهم تا اواخر قرن حاضر بعنوان منبعی برای زاج و سولفات آلومینیوم مورد استفاده قرار گرفته است . از زمان شناخت و بکارگیری آلونیت در ایران تاریخ دقیقی در دسترس نیست اما تردیدی نیست که سابقه طولانی داشته و چه بسا ایرانیان از پیش از قرن پانزدهم آن را مورد استفاده قرار می دهند از اوایل قرن حاضر از بوکسیت و رس هم تا حدودی برای بدست آوردن زاج و سولفات آلومینیوم استفاده می شود . آلونیت در طول اولین جنگ جهانی نقشی استراتژیک و حساس در استرالیا و ایالات متحده امریکا در تهیه کود سولفات پتاسیم ایفا کرده است. ( ( Hall et al, 1983
1 ـ۱ ـ موارد استفاده و پراکندگی آلونیت در جهان
در برخی کشورها آلونیت جهت تولید آلومین مورد استفاده قرار می گیرد ، چنانکه در آذربایجان شوروی ( سابق ) کارخانه ای با ظرفیت تولید تقریباً ۲۰۰ تن در روز آلومین برپاست که از آلونیت ، آلومین استخراج می شود ، از آنجا که آلومین منبع با ارزشی برای آلومینیوم است ، آلونیت را می توان کانسار آلومینیوم بشمار آورد . کود از محصولات فرعی آلونیت است در ایران آلونیت از قدیم و بطور سنتی در تولید زاج مصرف می شده است که بکار رنگرزی و تصفیه خانه های آب و نفت می آید .
آلونیت در بسیاری از کشورها وجود دارد البته باید در نظر داشت که انباشته های بزرگ و غنی از آلونیت که برای تاسیس کارخانه تولید آلومین یا کود مناسب باشد ، به طور نسبی ، کم است .
در دهه اخیر انباشته های بزرگی از آلونیت در برخی از ایالات باختری آمریکا کشف شده که مهمترین آن ها در جنوب باختر یوتا است ، ولی انباشته های آریزونا و کلرادو هم شایان توجه اند ، در نوادا و نیومکزیکو و به احتمال در مکزیک هم پتانسیل یا کانسارهایی از آلونیت با عیار بطور نسبی خوب وجود دارد .
به نظر می رسد بزرگترین و بهترین انباشته های آلونیت از نظر گستردگی و عیار در جمهوری های شوروی ( سابق ) است ، کارخانه تولید آلومین در آذربایجان شوروی از توف های آلونیتی شده اواخر ژوراسیک نزدیک ، زایلیک ( Zaglik ) چند کیلومتری شمال باختر داش کس ( Dashkesan ) تغذیه می شود و مقدار آلونیت سنگ ها حدود ۴۰ درصد می باشد در دیگر جمهوری های شوری ( سابق ) بیش از ۸۰ ذخیره دیگر وجود دارد که این انباشته ها در قزاقستان ، ارمنستان ، ازبکستان ، قرقیزستان ، تاجیکستان ـ پراکنده است .
در قاره آسیا بویژه در چین انباشته خیلی بزرگ از سنگ های واجد آلونیت در ناحیه پین یانک فانشن ( pinyang Fanshan ) ، در ژاپن ، جنوب کره ، ترکیه و دیگر کشورها هم گزارش هایی در مورد آلونیت موجود است ولی اقتصادی بودن برخی از آنها هنوز نامشخص است . همچنین ذخایر یا منابع موجود در اسرائیل ( فلسطین اشغالی ) ، مصر ، مراکش ، تانزانیا ، نیجریه ، نیوزیلند ، و سوماترا و فیلیپین مورد بررسی های دقیق قرار نگرفته است . در کشورهای اروپایی مانند ایتالیا ، اسپانیا ، در جنوب امریکا ، جنوب مکزیک و استرالیا هم انباشته های قابل توجهی از آلونیت موجود است .
۲ ـ ۱ ـ ترکیب شیمیایی و برخی خصوصیات کانی شناسی آلونیت
آلونیت خالص از نظر تئوری با فرمول مشخص است که ۰۵/۱۳ ، درصد ۳۷/۱۱ درصد ، ۹۲/۳۶ درصد و ۶۶/۳۸ درصد می باشد آنالیز بعضی از بلورها ممکن است مشابه ترکیب فوق باشد اما آلونیت طبیعی مقداری سدیم دارد که جانشین پتاسیم شده است و در صورتیکه نسبت اتمی سدیم به پتاسیم معادل یک یا بزرگتر از یک باشد کانی راناترو آلونیت گویند و اگر نسبت اتمی سدیم به پتاسیم بزرگتر از ۱:۳ می باشد ممکن است به آن آلونیت سدیک گویند اگر چه این نام گاهی به غلط مترادف با ناترو آلونیت در نظر گرفته می شود .
آلونیت از نظر بلورشناسی در سیستم هگزالگونال تبلور یافته و در حالت بلوری به صورت فیبری ولی اغلب در طبیعت به صورت متراکم یافت می شود . سختی کانی خالص آن ۵/۳ تا ۴ و وزن مخصوص آن بین ۶/۲ تا ۸/۲ متغیر است . رنگ این کانی با توجه به ناخالصی های همراه آن متغیر است چنانکه در رنگ های سفید ، خاکستری ، صورتی ، متمایل به زرد و قهوه ای و حتی بنفش مشاهده می شود .
۳ ـ ۱ ـ چگونگی رخداد
آلونیت به صورت عدسی ها و رگچه ها در داخل کانسارهای رگه ای فلزات و نیز در داخل شکاف های سنگ های آذرین قلیائی یافت می شود ولی توده های بسیار بزرگ آن به طور معمول ، در داخل توف ها و گدازه ها تشکیل می گردد . در ایران هم از هر دو نوع وجود دارد ولی تنها آن دسته که در اثر آلتراسیون با هر پدیده دیگر در سنگ های ولکانیکی یا توفی بوجود آمدها ، از نظر حجم و وسعت شایان توجه است .
انباشته آلونیت نوع جانشینی شباهت کمی با نمونه های موجود در موزه یا توصیف های موجود در متون و نشریه های کانی شناسی دارد . بطور نمونه آلونیت در سنگهای آتشفشانی دانه ریز یا پورفیرهای دانه درشت تر ساب ولکانیک و یا در سنگ های نفوذی کم ژرفا بر اثر آلتراسیون می تواند بوجود آید و سنگ دگرسان شده اساساً از کواتزهای میکرو کریستالین ، آلونیت و مقادیر جزی هماتیت ، روتیل و آناتاز تشکیل شده است ، رسها و کانیهای سیلیسی غالباً سیلیسی غالباً از همراهان آلوتیت در سنگ های آلتره شده می باشد . حضور فراون همین همراهان در فرایند تولید آلومین می تواند تولید اشکال نماید .
تشخیص سنگ های آلونیت دارد در روی زمین کار ساده ای نیست . سنگ های ولکانیکی دگرسان شده غنی از آلونیت و کائولینیت ، سریسیت و دیگر کانی های دگرسانی خیلی مشابهند ، اما چون وزن مخصوص آلونیت ( ۸۲/۲ ) کمی بیش از وزن مخصوص کوارتز و رسها است ، بطور معمول ، حضور مقدار زیاد آلونیت در یک نمونه سنگ ولکانیک قابل تشخیص است .
آلونیت هایی که بصورت رگه ای هستند معمولاً صورتی رنگند ولی رنگ کلاً معیاری ضعیف در تشخیص سنگ های آلونیتی است . چون آلونیت در رنگهای گوناگون می تواند باشد . ( بطور معمول ، رنگارنگ یا دارای خطوط رنگینی است و یا به آهن آلوده شده است . رنگ زرد پرتقالی معمولاً نشانه حضور جاروسیت ( سولفات آهن آبدار ) می باشد ) …………
