دانلود مقاله حسابداری منطقی
فصل اول
آشنايي با مفاهيم اساسي حسابداري
هدف حسابداری چیست؟
در زمان تمدن هاي قديمي كه تاريخچه آن ها به هزاران سال پيش از ميلاد مسيح بر مي گردد، فعاليت هاي اقتصادي بسيار ساده و در جهت امرار معاش بوده،تا به امروزکه روابط تجاری بسیارگسترده شده اند،کنترل حسابها و دخل و خرج و نوعی ثبت و نگهداری دفاتر وجود داشته است در ضمن عصرحاضر به عنوان عصر اطلاعات نامیده شده است،بنابر این کسانی در این عصر موفق هستند که به اطلاعات بیشتری دسترسی داشته باشند،امروز برای تصمیم گیری درهر امری و ازجمله اموراقتصادی نیازبه اطلاعات داریم وبدون داشتن اطلاعات کامل درمورد موضوع موردنظرتصمیم گیری صحیح بسیارمشکل خواهد بود.یکی ازاطلاعات موردنیازبرای فرایند تصمیم گیری های اقتصادی،اطلاعات مالی می باشدکه وظیفه تهیۀ آن برعهده سیستم حسابداری است.وجود اطلاعات مالی قابل اتکاء،لازمه بقای جامعه امروزین است،فرد سرمایه گذاری که تصمیم به خرید یا فروش سهام می گیرد، بانکداری که درمورد تایید یا رد تقاضای وام یک شرکت تصمیم می گیرد و دولت برای وصول مالیات بردرآمد نیاز به اطلاعات مالی دارندکه این اطلاعات توسط سیستم حسابداری تهیه می شود.بنابراین می توان مهمترین هدف حسابداری را تهیه و تأمین اطلاعات مورد نیاز سرمایه گذاران وبستانکاران وسایراستفاده کنندگان ازاطلاعات مالی دانست،بطوری که این اطلاعات برای آنان مفید واقع شود و آنها بتوانند از این اطلاعات درتصمیم گیریهای اقتصادی خود استفاده کنند.همچنین ازاهداف دیگرحسابداری می توان به برقراری یک انضباط مالی در سازمانها اشاره کرد،چون بدون وجود یک سیستم حسابداری منسجم ممکن است در سازمان سوء استفاده از منابع مالی و ریخت و پاشهایی صورت بگیرد که برقراری یک سیستم حسابداری قوی احتمال روی دادن چنین مسائلی کم می شود.بنابراین ارائه اطلاعات حسابداری وگزارشگری مالی اگرخوب باشد، به جامعه کمک می کند تا منابع اقتصادی خود را به کارآمدترین شکل تخصیص دهد و از این منابع بهترین استفاده بعمل آید.
تعریف حسابداری
امروزه حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی مطرح است که رویدادهای مالی یک سازمان را شناسایی و ثبت می کند،
و به آگاهی استفاده کنندگان از اطلاعات مالی می رساند.یا می توان حسابداری به صورت زیرتعریف کرد.
حسابداری عبارتست از دانش و فرایند تشخیص، جمع آوری ،تجزیه و تحلیل اندازه گیری ثبت. طبقه ی وتلخیص اطلاعات مربوط به فعالیتها و رویدادهای دارای اثرمالی یک سازمان و گزارش آنها در قالب صورتهای مالی به افراد ذینفع.
بنابراین براساس تعریف بالا، سیستم حسابداری ابتدا باید انواع رویدادهای مالی که در یک سازمان،بسته به نوع فعالیت آن می تواند اتفاق بیافتد را شناسایی و تشخیص دهد. بعد باید اسناد و مدارک اولیه را درمورد رویدادهای اتفاق افتاده جمع آوری کند،
به عنوان مثال درمورد مبادلاتی مانندخرید و فروش کالا فاکتورهای خرید و فروش به عنوان اسناد و مدارک اولیه تلقی می شوند، در مورد تمامی رویدادهای مالی اسناد و مدارک اولیه وجود دارد که باید جمع آوری شوند، و بدون وجود اسناد و مدارک اولیه ثبت رویدادهای مالی امکان پذیر نخواهد بود و یا این که فاقد قابلیت تایید خواهد بود.
بعدازجمع آوری اسناد و مدارک اولیه،این اسناد و مدارک باید تجزیه و تحلیل شوند،در این تجزیه و تحلیل مشخص می شود که این رویداد مالی که در مورد آن اسناد و مدارک اولیه جمع آوری شده است بر روی چه حسابهایی تاثیر می گذارد.
در مرحله بعدی بعد از مشخص شدن حسابهایی که تحت تاثیر این رویداد مالی قرار می گیرند باید میزان تاثیر این رویداد بر حسابهای مشخص شده از نظر پولی اندازه گیری شود. در حسابداری فقط یک واحد و معیارسنجش وجود دارد، آن هم واحد پول رایج کشور(ریال)می باشد، و اگر رویدادی قابلیت سنجش به پول را نداشته باشد، شناسایی و ثبت و نخواهد شد. بعد از اندازه گیری میزان تاثیر یک رویداد از نظر پولی، به مرحله ثبت این رویداد مالی در دفاتر روزنامه کل می رسیم، تمامی رویدادهای مالی باید بطور روزانه در دفتر روزنامه که یکی از دفاتر رسمی حسابداری است ثبت شوند و رویدادهای ثبت شده در دفتر روزنامه ، حداکثر هفته ای یکبار و در پایان هفته از دفتر روزنامه به دفتر کل منتقل می شوند. اطلاعات مالی باید طبقه بندی و خلاصه شوند (تلخیص)
رویدادهای مالی که در دفاتر حسابداری ثبت شده اند، اگر اطلاعات حاصل شده طبقه بندی و خلاصه نشوند، از نظر استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری قابلیت استفاده چندانی نخواهند داشت، به عنوان مثال اگر شما رویدادهای مالی یک شرکت بزرگ مانند شرکت مایکروسافت، نوکیا، ایران خودرو یا شرکت نفتی بزرگی مانند شل را در نظر بگیرید، سالانه بیشتر از چندین هزار صفحه خواهد بود، این اطلاعات اگر در یک مجموعه به نام حساب طبقه بندی نشوند، قابلیت استفاده نخواهند داشت، ولی با انتقال و ثبت رویدادهای مشابه و هم نام در یک حساب واحد، از حجم آنها کاسته شده و بر سودمندی و قابلیت استفاده آنها افزوده می شود.
به عنوان تمامی فروش های یک شرکت به حساب فروش و تمامی خریدها به حساب خرید منتقل شده و جمع زده می شود و به صورت یک عدد یا مبلغ در صورت های مالی شرکت گزارش می شوند، که این باعث طبقه بندی اطلاعات مالی می شود، موضوع دیگر این است که اطلاعات مالی باید خلاصه شود و به طور خلاصه در اختیار استفاده کنندگان قرار بگیرد. فرض کنید اگر اطلاعات مالی خلاصه نمی شوند شما باید برای پیدا کردن اطلاعات مورد نیاز خود، چنیدین هزار صفحه رویداد های مالی ثبت شده یک شرکت را جستجو می کردید، تا بتوانید اطلاعات مالی مورد نیاز خود را پیدا کنید که این بسیار مشکل و حتی غیر ممکن بود، ولی با طبقه بندی و خلاصه کردن اطلاعات و ارائه آنها فقط در چهار یا پنج صفحه بنام گزارشات حسابداری (صورتهای مالی) شما به راحتی میتوانید اطلاعات مورد نیاز خود را در عرض چند دقیقه پیدا کنید و این کار تنها با وجود یک سیستم حسابداری قوی امکان پذیر است و این تنها سیستم حسابداری است که انبوه اطلاعات مالی شرکت ها را در چند صفحه خلاصه و گزارش میکند و این نشان دهندة اهمیت سیتم حسابداری است. به صورت گذرا، می توان فرایند حسابداری را به صورت نمودار زیر مشاهده کرد.
تاریخچه حسابداری
برای تعیین مکان وزمان پیدایش سیستم حسابداری نوین (سیستم ثبت دوطرفه) تلاشهای گوناگونی انجام گرفته است. بر پایه بیشتر این سناریوها به این واقعیت توجه شده است که در بیشتر تمد ن های قدیمی که تاریخچه آنها به هزاران سال پیش از میلاد مسیح می رسد، نوعی ثبت و نگهداری دفاتر وجود داشته است، از جمله این تمدنها می توان به تمدنهای کلدانی، بابلی،آسوری و سومری که تشکیل دهندۀ نخستین دولت های سازمان یافته با قدیمی ترین زبان مکتوب و کهن ترین ثبت های تجاری بودند. تمدن های مصری، سرزمینی که درآن زبان نوشتاری و اصلی به وجود آمد وکل دستگاه خزانه داری و سایر وزارتخانه ها حول محور آن می چرخید، تمدن چینی که در دورۀ سلطنت سلسله چائو(256 -1125 قبل از میلاد مسیح) حسابداری دولتی نقش کلیدی و بسیار پیشرفته ای ایفاء می کرد، تمدن یونان،که در آن زنون مباشر بخش بزرگی از آپولونیوس در256 قبل از میلاد مسیح سیستمی ابتکاری ازحسابداری سنجش مسئولیت را ارائه کرد و تمدن روم با داشتن قوانینی، پرداخت کنندگان مالیات را ملزم به تهیه صورت های وضع مالی می کرد ودر این تمدن حقوق مدنی به میزان مالکیت اعلان شده تعین می شد. پیدایش چنین شکل هایی از دفتر داری در دنیای باستان به چندین عامل نسبت داده می شود، که از آن جمله می توان به پیدایش خط ، پیدایش اعداد عربی و سیستم اعشاری ، رواج جبر، ابزار نوشتاری ارزان قیمت ، بالا رفتن میزان سواد و وجود نوعی معیار استاندارد برای داد وستد اشاره کرد . با این حال توسعه فن دفتر داری دو طرفه که تا به امروز نیز ادامه دارد ، مرهون انتشار کتاب لو کا پا چیولی بنام کلیات حساب ، هندسه و اصلول نبیت می باشد .
این کتاب شامل دو فصل ،حساب وشرح می شود و شیوۀ دفترداری ثبت دوطرفه را شرح می دهد.کتاب وی نشان دهندۀ روش های حسابداری در ونیز آن زمان است ،که این روشها را روش ونیزی یا روش ایتالیایی می نامند. از این رو،او دفترداری ثبت دوطرفه را اختراع نکرد، بلکه او اولین کسی است که شیوه های رایج حسابداری آن زمان را بصورت مدون گرد آوری وشرح داد، به همین خاطر ایشان به عنوان پدر علم حسابداری نامیده شده است. برپایه آرای پاچیولی هدف اصلی دفترداری ارائه اطلاعات به موقع دربارۀ دارایی ها و بدهی های بنگاه بازرگانی می باشد.وی برای داده ها از بدهکار و بستانکاراستفاده می کرد تا ثبت دوطرفه انجام شود.او معتقد بود که وارده ها باید بصورت دوطرفه ثبت شوند،یعنی اگر یک نفر بستانکار می شود،باید فرد دیگر بدهکار شود.سه دفتر مورد استفاده قرار می گرفت،که شامل دفاتر یادداشت،دفتر روزنامه و دفتر کل می شد.در سده های شانزدهم و هفدهم، کتاب پاچیولی به خاطر سادگی روشهای ارائه شده و قابلیت کاربرد آنها درعمل به چندین زبان دراروپا ترجمه شد و در سراسر اروپا رواج یافت، و به صورتی که ما امروز آن را به عنوان الگوی ثبت دوطرفه می شناسیم درآمد.
پیشینۀ حسابداری درایران به نخستین تمدن هایی برمی گردد که دراین سرزمین پا گرفت . مدارک به دست آمده از ایران باستان حکایت از این دارد که درعصر هخامنشی نظام مالی منسجمی برقرار بوده و حساب درآمد ومخارج حکومت به ریز وبه دقت ثبت ونگهداری می شده است.لوح های سفالین کشف شده درشوش، که قدمت آنها به 3300 سال قبل ازمیلاد می رسد، نشان دهندۀ وجود نوعی ثبت های حسابداری در تمدن های نخستین ایرانی می باشد ، این لوح ها در حال حا ضر در موزه لووور(Louvre) فرانسه نگهداری می شود.
با این حال حسابداری نوین (دوطرفه) همانند بسیاری از دانش های کاربردی دیگر به همراه ورود محصولات صنعتی و شرکت های خارجی به ایران راه یافت و با تلاش پیشگامان گذشته حسابداری و بازگشت استادانی چون، اسمعیل عرفانی، حسن سجادی نژاد، دکتر فضل الله اکبری و دکتر عزیز نبوی که در طول دوران تحصیل خود در خارج از کشور با شیوه و طرز کار محققان حسابداری آشنا شده بودند گسترش یافت . تدریس رشتۀ حسابداری در مدرسـۀ دارالفنون دردهۀ 1290 شمسی به همت زنده یاد علی اکبر دهخدا شروع و توسط پیشگامان همچون زنده یاد اسماعیل عرفانی و زنده یاد حسن سجادی نژاد در دهه 1320 تداوم یافت. تـأسیس آموزشگاه عالی حسابداری شرکت ملی نفت ایران به وسیله مرحوم اسماعیل عرفانی و مرحوم حسن سجادی نژاد ، دانشکدۀ علوم اداری دانشگاه تهران به وسیلۀ دکتر فضل الله اکبری و موسسه عالی حسابداری به عنوان اولین دانشکدۀ خصوصی به وسیلۀ مرحوم دکترعزیز نبوی و انتشار کتاب های متنوع و متعدد حسابداری به وسیلۀ مؤلفان و مترجمان مختلف به ویژه در سالهای اخیر موجب گسترش این علم شد . اما عقب ماندگی عمومی اقتصاد ، فقر علمی ، ناهماهنگی قوانین و مقررات با نیازهای جامعه ، ضعف نهاد های حرفه ای و عدم ارتباط حسابداری نوین با حسابداری سنتی ایران از جمله موانع عمده ای بوده که اشاعه و پیشرفت حسابداری را در کشور محدود و کاربرد آن را در جهت رفع تنگناها و مشکلات ادارۀ موسسات کاهش داده.
انواع طبقه بندی حسابداری
سه نوع طبقه بندی در اینجا مورد بررسی قرار میگیرد .
1 – طبقه بندی بر حسب موضوع
2 – طبقه بندی بر حسب قصد انتفاع یا غیر انتفاع
3 – طبقه بندی بر حسب انواع استفاده کنندگان از اطلاعات مالی
1- طبقه بندی بر حسب موضوع : اگر بخواهیم حسابداری را بر حسب موضوعات مختلف طبقه بندی کنیم ، به انواع زیر تقسیم می شود . حسابداری مالی ، حسابداری بازرگانی ، حسابداری دولتی ، حسابداری صنعتی ، حسابداری برای موسات بیمه ، حسابداری برای بانگها ، حسابداری برای واحدهای کشاورزی حسابداری برای باشگاهها ،
2 – طبقه بندی حسابداری بر حسب قصد انتفاع یا غیر انتفاع شرح زیر است: حسابداری برای واحدهای انتفاعی و حسابداری برای واحدهای غیرانتفاعی منظور از واحدهای انتفاعی ، واحدهایی هستنند که هدف آنها کسب سود است مانند واحدهای تجاری و تولیدی و منظور از واحدهای غیر انتفاعی ، واحدهایی هستنند که هدف از تشکیل آنها در درجه اول کسب سود نیست ، بلکه ارائه خدمات به جامعه می باشد ، مانند وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی ، شهرداریها ، موسسات آموزشی و دانشگاهی ، موسسات بهداشتی و بیمارستانی ، انجمن های خیریه و بنیادها و سایرنهادهای عمومی.
3 – طبقه بندی حسابداری بر حسب انواع استفاده کننده گان از اطلاعات مالی
1- حسابداری مالی
2- حسابداری مدیریت حسابداری مالی:وظیفۀ اصلی حسابداری مالی، تهیه و تأمین اطلاعات مالی مورد نیاز اشخاص خارج از موسسه می باشد. امروزه مشخصۀ اقتصاد کشورهای صنعتی، شرکتهای بزرگی است که سرمایه خود را از میلیونها نفر سهامدار گردآوری کرده اند و منابع اقتصادی را در یک کشور یا حتی سطح بین المللی ، کنترل می کنند. افزایش شمار شرکت های سهامی از یک سو به رواج معاملات سهام، انتشار و معامله انواع دیگر از اوراق بهادار نظیر اوراق قرضه شرکتها و رونق معاملات اعتباری انجامید و از سوی دیگر، بانکها و موسسات اعتباری در تأمین تسهیلات و سرمایه گذاری در شرکتها ، نقش بزرگتری یافتند و در ادامۀ آن، بازارهای سازمان یافته سرمایه نظیر بورس های اوراق بهادار ایجاد شدند.از طرف دیگر با برقراری مالیات بر درآمد برای شرکتها باعث شد که شرکتها ملزم به نگهداری حسابها و دفاتر منظم و تهیۀ صورتها و گزارشهای مالی برای محاسبه و نشان دادن میزان سود خود شدند. همۀ این تحولات موجب شد که این گروهها یعنی سهامداران ، دولتها ، بانکها و موسسات تأمین سرمایه برای تصمیم گیریهای خود نیازمند اطلاعات مالی شرکتها شوند. در جهت رفع این نیاز شاخه ای در حسابداری به نام حسابداری مالی ایجاد شد که وظیفۀ اصلی آن تهیه و تأمین اطلاعات مورد نیاز استفاده کنندگان برون سازمانی نظیر سهامداران ، دولت، اعتبار دهندگان می باشد ، که حسابداری مالی این وظیفه را از طریق تهیه و ارائه صورتهای مالی به استفاده کنندگان برون سازمانی از اطلاعات مالی به انجام می رساند.
فرمت : قابل ویرایش | WORD | صفحات : 169
*************************************
نکته : فایل فوق قابل ویرایش می باشد
