كيفيت آب و آلودگي هاي آن
مقدمه
آب فراوانترين مايع در كره زمين است و ما با آن سروكار زيادي داريم. اين ارتباط زياد ما با اين مايه حيات باعث گرديده كه به بسياري از خواص و مشخصات آن توجه داشته باشيم. جالب است كه بدانيم بعضي از خواص آب با هر مايع ديگري متفاوت است.
آب از تركيب هيدروژن معمولي با اكسيژن 16، كه فرمول كلي H2O نشان داده مي شود، تشكيل شده و ساير تركيبات آن بسيار جزئي مي باشد. از تركيبات ديگر مي توان به D2O اشاره كرد كه آب سنگين مي باشد و از نظر موجودات زنده يك جسم بي اثر است. نقطه جوش و انجماد آن كمي بيشتر از آب معمولي است. بذور در آن جوانه نمي زنند و عطش را برطرف نمي كند.
عناصري كه از تركيب باهم آب را بوجود مي آورند، يعني اكسيژن و هيدروژن عناصري استثنايي هستند و ميل تركيبي آنها فوق العاده زياد است. اكسيژن منبع انرژي است، در تنفس موجودات زنده، سوخت و ساز درون بدن آنها و نيز احتراق مواد سوختي شركت مي كند. هيدروژن نيز از اين جهت منحصر به فرد است كه فقط داراي يك الكترون بوده و اين الكترون مي تواند در بين دو اتم سهيم گشته و پيوند هيدروژني بوجود آورد. پيوند هيدروژني مولكولهاي آب را به يكديگر پيوندمي دهد و به همين دليل آب تعدادي از مولكولهاي منفرد نيست بلكه مجموعه به هم مرتبطي است.
كيفيت آب نسبي است و نه مطلق. به اين معني كه يك آب به خصوص كه داراي كيفيت معيني است ممكن است براي مصرف به خصوصي مناسب باشد، اما همان آب براي كاربردي ديگر، حائز شرايط و استانداردهاي لازم نباشد. مثلاً يك آب حاوي ذرات معلق آلي و غير آلي كه كدر و احتمالاً داراي بوي بد است، براي شرب مناسب نيست اما همين آب ممكن است براي آبياري و توليد محصولات كشاورزي كاملاً قابل قبول باشد. حتي آبي با شوري و املاح معين ممكن است براي توليد يك گياه به خصوص كه تحمل خوبي در مقابل شوري دارد مناسب باشد، اما براي محصول ديگري كه به شوري حساس است، داراي كيفيت مناسبي نباشد. حتي آبي ممكن است در زميني كه خاك آن داراي شرايط معيني است. مناسب و در خاك ديگري با شرايط ديگر نامناسب باشد. با اين توصيفات بايستي كيفيت آب، از لحاظ نوع مصرفي كه از آن به عمل مي آيد، مطرح شود.
آب مصارف گوناگوني دارد. عمده ترين آنها عبارتند از: آب مورد استفاده در آبياري، آب شرب، آب مورد نياز در صنايع و نيز مصارف فرعي ديگر مثلاً آب براي نيازهاي مربوط به تفريحات سالم، تربيت بدني نظير شنا ، قايقراني و… كه در بخشهاي آينده مورد توجه قرار خواهند گرفت. همچنين آب جزئي از اكوسيستم و محيط زيست انسان است، لذا بررسي مستقل و جداگانه آن شايد چندان مطلوب نباشد. آب محيط زيست ماهيان و ساير آبزيان است. آب نوشيدني همه حيوانات و جانداران است و ناگفته مشخص است كه زندگي بدون اين عناصر امكان پذير نيست. لذا ميزان آلودگي آب نبايد به حدي باشد كه حيات آبزيان و ساير جانوران به مخاطره افتد و يا اينكه محيط زيست به واسطة آلودگي آب، دچار مخاطره گردد.
