شناسه پست: 24650
بازدید: 331

دانلود مقاله مساجد در ایران

مسجد جمعه و آرامگاه شيخ عبدالصمد

در وراي باغستانهاي سرسبز مركز شهر نطنز مناره اي سربفلك كشيده، و گنبدي هرمي شكل در كنار آن توجه هر تازه واردي را به سوي خود معطوف مي دارد. اين مناره بخشي از مجموعه بسيار نفيس مسجد جمعه و آرامگاه عالم رباني و عارف روشن ضمير سده هشتم هجري قمري شيخ نورالدين عبدالصمد اصفهاني نطنزي و سردر خانقاه او مي باشد، كه قسمتهايي از آن از دستبرد مصون نمانده و در نتيجه زينت بخش موزه هاي كشورهاي بيگانه گرديده است.اين مجموعه كه شامل شبستان هشت ضلعي گنبددار مسجد (داراي بخشهاي گوناگون) – آرامگاه شيخ نورالدين عبدالصمد – سردر خانقاه و مناره مرتفعي است به استثناي شبستان گنبددار كه از بناهاي دوره ديلمي است، بقيه مربوط به دوره ايلخانيان مغول مي باشند كه در فاصله سالهاي 704 تا 725 هجري قمري بنا گرديده است.

فهرست مطالب

-بررسي كاليدي خانقاه

خانقاه شيخ احمد جام

خانقاه شيخ عبدالصمد اصفهاني

خانقاه چلبي اوغلو

خانقاه تقي داد

خانقاه تاج الدين

خانقاه شاه نعمت ا… ولي

-ويژگي هاي معماري خانقاه

-خانقاههاي خارج شهر

-بخش هاي خانقاهها

مشخصات ساختماني زاويه

خانقاههاي اوليه

نخستين خانقاه در ناحيه عبادان

روند تحول بناي خانقاه

رباطها و خانقاههاي منطقه بغداد

واژه‌ي رباط و كاربرد آن

نخستين رباط

خانقاههاي كشور مصر

خانقاههاي تركيه

خانقاههاي منطقه شام

تصوف در خراسان

خانقاههاي منطقه‌ي خراسان

تصوف در فارس

رباطهاي شيراز

اردبيل

كانونهاي خانقاهي

امور اقتصادي خانقاهها

امور فرهنگي خانقاهها

اعمال خانقاهي

آداب و رسوم خانقاهي

بررسي تفصيلي چند خانقاه

آرامگاه شيخ صفي الدين

مسجد جمعه و خانقاه شيخ عبدالصمد

آرامگاه بايزيد بسطامي

خانقاه چلبي اوغلو در سلطانيه

پلانها

نگاره ها

شمال و جنوب و مغرب اين مجموعه را كوچه هاي باريكي فرا گرفته كه در سمت جنوب وسعت بيشتري پيدا كرده و به صورت ميداني كوچك درآمده است. به گفته دونالد ويلبر «تركيب رنگهاي روشن تزئينات خارجي ابنيه در مقابل درخت كهنسالي كه بر آنها سايه افكنده و رنگهاي مختلف كوهستان، منظره جالب توجهي بوجود آورده كه شخص را به ياد نقاشيهاي مينياتور ايراني مي اندازد.همان گونه كه اشاره شد قسمتهايي از اين مجموعه مورد دستبرد قرار گرفته است، و از آن جايي كه از وضع نخستين آن اطلاع چنداني در دست نيست نخست دو نوشته را كه مربوط به سالهاي 1294 و 1316 هجري قمري و حاوي اطلاعات نسبتاً مهمي در باره اين مجموعه است نقل و سپس شرح تفصيلي بناها آورده خواهد شد.

اول-در مجموعه ناصري نسخه خطي پس از آوردن شرح در باره اوضاع طبيعي و جغرافيايي قصبه نطنز از مسجد جمعه چنين ياد كرده اسن:

«از آثار قديم مسجدي دارد شهره به مسجد جامع، در دالان مسجد مناري ساخته شده كه در اغلب از شهرهاي ايران چنين مناري ساخته نشده.

در مسجد دروازه اي ساخته اند (منظور سر خانقاه است) از آجر و كاشي قديم كه چنين كاشي ديده نشده و تاريخ آن هشتصد سال است و در آن مسجد محراب بيت المقدس كه آن محراب از آجر كاشي است و آن مسجد  و منار از بناهاي شيخ عبدالصمد مرحوم است كه بقعه خود مرحوم شيخ عبدالصمد در دالان مسجد پهلوي منار است. آجرهاي كاشي زياد داشت كه اغلب آن را برده اند چيزي كه باقي مانده است محرابي در آن بقعه است كه هرگاه يكي از آجرهاي آن گير بيايد در اصفهان بيست تومان متجاوز ميخرند.»در مورد نوشته هاي اين مورخ ناگزير از ذكر چند نكته مي باشد:

1-تاريخ دروازه (سردر خانقاه) را 800 سال نوشته و حال آنكه به سال 1294 هجري قمري 578 سال از تاريخ ساخت آن مي گذشته است.

2-از محراب كاشي مسجد كه به سو.ي بيت المقدس بوده ياد نموده. اين محراب كه به احتمال قريب به يقين در شبستان هشت ضلعي گنبددار بوده امروزه اثري از آن مشاهده نمي گردد.

3-مسجد و منار را از بناهاي مرحوم شيخ عبدالصمد دانسته كه سخن را بدون توجه به نوشته هاي موجود صرفاً به استناد گفته مردم كه امروزه نيز در پاسخ پرسش از باني بنا، همين جواب را مي دهند، اظهار داشته است.

4-بسياري از كاشيهاي ازاره آرامگاه شيخ عبدالصمد قبل از سال 1294 ربوده شده و بقيه آن نيز طي سالهاي بعد مورد دستبرد قرار گرفته است.

فهرست منابع:

تاريخ خانقاه در ايران                    كياني

تاريخ تحليلي اسلام                        جعفر شهيدي

مساجد ايران                               حسين زمرشدي

مجله ساخت و ساز                       شماره‌ي 28

معماري اسلامي ايلخانيان               دونالدئ ويلبر

نطنز                                          ميراث فرهنگي

مجموعه سلطانيه                          ———–

سبك شناسي معماري ايراني           محمدكريم پيرنيا

فرمت :  WORD | صفحات : 200

*************************************

نکته : فایل فوق قابل ویرایش می باشد