دانلود مقاله نقوش سنتي ايران
چکیده ای از مطالب
در زندگي روزانه افراد مبتكر ، دقايق و مواقعي هست كه به ايجاد طرح و شكل دست مي برند و با نوك قلم، شكلهاي آشنا و مكرر به وجود مي آورند و از اين راه به شكلهاي تازه راه مي يابند . زيرا از راه تكرارها و خطوط هرز كشيدن يا خطوط موازي و متقاطع به وجود آوردن ، ميان آنها را نقطه گذاري كردن ، نقطه ها را پهلوي هم يا دور از هم قرار دادن ، شكلهاي تازه به وجود مي آيد.بشر اوليه از آنگاه كه چشم به طبيعت دوخت و به اطراف خود انداخت چيزهاي زيادي براي طرح كردن اندوخت . خاطرات زيادي داشت كه آنها را مي بايست باز نويسي يا شكل سازي كند و بمانند زينت گري از هر خط راست يا كج الهام بگيرد و آنها را براي خوش آيندي چشم در جايي مناسب كار بگذارد و به نحوي مطبوع ، تركيب بندي كند.
شايد مناسب ترين وسيله زينت گري پس از آرايش هيكل و سر و صورت ، كوزه هاي گلي و سفالي باشند ( در واقع همان وسيله اي :كه نوك چوبها يا سنگهاي تيز مي توانسته رويه نرم آنها را آسانتر بكاوند و احياناً مي شده است خطوط اشتباهي و بد راه و نامناسب را به اصلاح آورند.)
خطوط راست و كج يا موازي و متقاطع كشيدن ، هاشور زني و نقطه گذار ي كردن شايد ابتدايي ترين شكل زينت گري بوده باشد. زيرا هم ساده ترين شكلها را داشته و هم مناسبترين نمونه مكرر سازي و به دست آوردن مهارت در اين راه بوده است.
چه بسا سفالها ، كه بدست آمده و برروي آنها ابتدايي ترين نقوش بشر ماقبل تاريخ اين فلات ، خودنمايي مي كند و به خوبي مي توان دريافت كه كدام شكل ، ماهرانه يا ناشيانه انجام شده ، يا كدام طرح از روي شتاب يا حوصله به وجود آمده است .
شايد نوع طراحي شكل (2) كه به خاطر دشواري مستقيم كشيدن خطوط و همچنين شكل (3) كه طراحي آن از حيث دشواري دست كمي از نقش دوم ندارد حاكي جرأتي باشد كه كوزه گر طراح به اتكاء تمرين فراوان در انواع طرح ، از ارائه چنين تركيبي باك نداشته است و با پركردن خانه ها يا راههاي پهن كه نقش چشمگير به وجود مي آورده عيب طرحها پوشيده مي مانده است.
طرح (4) كه شانه أي شكل است و طرحهاي (5و6) كه اكثراً به هم شباهت دارند و شكلهاي (7و8 و9 ) كه از هر حيث ياد آور يكديگرند و شكل (10) كه با خطوط متقاطع نازك و خطوط افقي پهن زينت شده است آنچنان حساب شده و منظم اند كه مانند شكلهاي (11و12) و يا شكلهاي (13و 14) داراي ريتم نرم و ظريف مي باشند و در عين يك نواختي شكل ، چون زمزمة ساييده دوران ها و مردمي است كه آواي گمشده آنان گويي چون خود طرحها از ميان فضاي هزارها سال به گوش ما مي رسد .
« متأسفانه تصويري از شكلهاي 7 به بعد در دست نبود و تنها صرف آشنايي با طرحها از آنها نام برديم.»
يافته هاي ما قبل تاريخي مردم فلات ، مقداري كوزه هاي منقوش به دست داده اند كه اغلب آنها داراي نقش هاي حساب شده مي باشند. ولي تعدادي از آنها نيز هستندكه به صورت به اصطلاح بازاري و بدون حساب و فقط به منظور پركردن جاخاليهاي ظروف سفالي روي آنها نقش بندي و طراحي شده است و نمي توان از آنها انتظار يك تركيب مناسب را داشت و بعلاوه ، وضعيت شكل كوزه ها نيز ايجاب مي كرده يا كه طراح كوزه لازم مي ديديده كه جاخاليها را به نحوي پركند .
اين تركيب ها تا چه اندازه امروز مطبوع خاطر ماست و يا حسابگريهاي فني ما جور در مي آيد امري است كه شايد در اصل نبايد با سليقة و حسابگريهاي خودمان آنها را مقايسه كنيم ، بلكه بايد بهمني كفايت كنيم كه آنها سعي داشته اند طرحهايي به منظور زينت روي سفالها و ظروف خود به وجود آورند و خود از آنها لذت ببرند. اين كارشان آنچنان ماهرانه انجام شده كه نه تنها مورد پسند زمان خود بوده (و تكرارها اين نظر را تاييد مي كنند) بلكه امروزه نيز ما از كاري كه آنها كرده اند لذت مي بريم و الهام مي گيرم.
در اين كتاب سعي بر اين است كه بدانيم تنوع شكلي كه آنها به وجود آورده اند تا چه حد است و بعلاوه تا چه اندازه توانسته اند با الهام گيري از شكلهاي طبيعي اطراف خود ، تركيب هاي تازه به وجود آورند.
از بشر دوران غار فلات ايران ، زمينة در خور نداريم. ولي آنچه از حفاريهاي ما قبل تاريخي ارائه داده اند و نقوشي را در بر دارند بايد يقين كنيم كه طرحهاي به دست آمده حاصل شايد هزارها سال تمرين از دورة غارنشيني تا سفالگري است كه سفالگران حرفه أي طرحهائي محكم و ماهرانه روي آنها به وجود آورده اند.
از ميان دو گونه طراحي بر روي سفالها ، بنظر مي رسد ك نوع كنده كاري شدة آن بيش از طراحي با رنگ معمول بوده باشد. زيرا كف رنگ شايد به تجارب فراوان و برخورد تصادفي يا ماية لازم ، بستگي داشته است. بهرانجام ، تحقيق در اين باره شايد از حدود وظيفه أي كه دارم به دور باشد . دلي بطور طبيعي ميتوان دريافت كه كنده كاري كوزه ، كاري مناسب تر بوده و زودتر پيش آمده و رنگ آميزي و طراحي با رنگ ، ديرتر شروع شده است.
فهرست منابع و ماخذ :
1ـ پيشينه سفال و سفالگري در ايران / مولف : محمد يوسف كياني / چاپ دوم
2ـ كتاب ماه هنر / ماهنامه تخصصي اطلاع رساني و نقد و بررسي كتاب ، جلد 38ـ37/ مهر و آبان 1380 / مولف : منصوره حبيبي.
3ـ كتاب ماه هنر / ماهنامه تخصصي اطلاع رساني و نقد و بررسي كتاب ، جلد 38ـ37/ مهر و آبان 1380 / مولف : مسعود نصرتي .
4ـ مباني طراحي سنتي در ايران / مولف : علي حصوري / پاييز 1381 ، تهران / چاپ اول .
5ـ نقوش زينتي در ايران زمين ( از كهن ترين زمان تا دورة مادها ) مولف : جليل ضياءپور انتشارات ادارة محل نگارش
فرمت : WORD | صفحات : 35
************************************
نکته : فایل فوق قابل ویرایش می باشد
