شناسه پست: 25438
بازدید: 338

دانلود پژوهش عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

خدمتگذاری

انسان موجودی اجتماعی است و در جمع ، استعدادش شکوفا می گردد انسان ها ، همانند سنگ هایی نیستند از یکدیگر بی خبر و باهم بی ارتباط بلکه مانند حلقات یک زنجیره اند که حیات و قوامشان در گرو پیوستگی و وابستگی است . به همین جهت ، در فرهنگ بشری ، همواره به این مسئله توجه گردیده و به تعبیرهای گوناگون ، جامعه ی انسانی به این سو فرا خوانده شده است و اندیشه وران و مصلحان ، با بیان و قلم ، مردم را به تعاطف ، تعاضد ، همدلی و خدمت رسانی دعوت کرده و آن را از مقومات جامعه و اجتماع برشمرده اند . ادیان الهی ، که بر اساس ارزشهای فطری و واقعی استوارند ، به این امر عنایت کرده و نقش اساسی را در ایسجاد و تقویت این روحیه داشته اند و پیامبران . آورندگان پیام الهی ، در راس خدمتگذاران بشری بوده اند .در فرهنگ و معارف اسلامی ، به این صفت و عمل شایسته سفارش فراوان شده است . در این دین برزگ ، ارزشمند ترین مردم ، سودمندترین آنان است :

خیرالناس انفعهم للناس ۱ .بگیرد

برای روشن شدن ابعاد و زویای موضوع ، بحث را در چند محور پی می گیریم :

پژوهش عوامل موثر بر گسترش روحیه خدمتگذاری در جامعه

فهرست مطالب

خدمتگذاری ۷
مفهوم خدمتگذاری ۸
خدمتگذاری از دیدگاه اسلام و ائمه ۱۰
محدوده خدمت ۱۳
جلوه های خدمتگذاری ۱۴
الف . سودمندی و نفع رسانی ۱۵
ب : برآوردن نیاز ۱۶
ج . یاری به دیگران ۱۸
بر و احسان ۱۹
انگیزه ها در خدمتگذاری ۲۳
آفات خدمتگذاری ۲۵
الف) منت و آزار ۲۵
ب ) ریا و شهرت طلبی ۲۶
ج) زیاده روی ۲۷
حکومت و خدمت ۲۹
عوامل موثر در ایجاد روحیه خدمتگذاری ۳۱
الف ) تبلبغات ۳۱
ب)ضرورت تشویق وتنبیه ۳۳
ج)انتخاب کارگزاران صالح ۳۳
د) ایجاد جواعتماد وامنیت ۳۵
روحانیان و خدمتگزاری ۳۶
درنگی درمفهوم خدمت ۳۹
اخلاص ۴۱
پرهیز از اذیت ۴۲
خدمت د رحد توان ۴۴
نابودی نعمت ۴۴
مرز خدت ۴۵
آثار خدمت رسانی ۴۶
رضایت اللهی ۴۶
برتری بر عابد نتیجه خدمت عقیدتی ۴۷
نهضت خدمت رسانی به مردم ۴۸
ضرورت ارج نهادن به مردم ۴۹
دولت خدمتگزار مردم ۵۰
گزینش خدمتگزار ۵۲
خدمتگزاری با انگیزه الهی: ۵۳
دولت و خدمتگزاری به محرومان ۵۴
خدمت رسانی به شهید و خانواده شهید. ۵۵
ارزش خدمت به خلق ۵۶
شرط پشتیبانی ملت ۵۷
رفتار خداپسنداناه با مردم ۵۸
جهت خدمتگزاری ها ۵۸
صمیمی بودن با مردم ۵۹
رمز عدم شکست ۶۰
حفظ نظام اسلامی ۶۱
خدمت به مستضعفان ۶۳
تزکیه نفس، بستر خدمتگزاری ۶۴
دعا و توسل پشتوانه خدمت رسانی ۶۵
شاخصه های خدمتگزاران ۶۵
ایمان، سرمایه خدمت رسانی ۶۷
ضرورت هماهنگی نهادها ۶۸
خدمت به مردم، افتخاری بزرگ ۶۸
ضرورت پر کردن شکاف های اقتصادی ۶۹
ضرورت ایجاد فضای آرام. ۷۰
اولویت های خدمت رسانی به مردم ۷۱
کار برای مردم، فلسفه مسوولیت پذیری ۷۲
ضرورت رسیدگی به وضع معیشت مردم ۷۳
تأمین روحیه انقلابی در کنار سازندگی ۷۴
رمز پیروزی در خدمت رسانی ۷۴
ملاک گزینش خدمتگزاران ۷۵
کنترل و نظارت بر خدمتگزاران ۷۶
در نظر گرفتن رضای خدا ۷۷
عدالت، مبنای خدمت رسانی ۷۸
هشدار به خدتمگزاران ۷۸
اصلاحات حقیقی ۷۹
سرمشق بودن خدمتگزاران در زهد ۸۰
هم دلی و وحدت خدمتگزاران ۸۱
پرهیز از تجمل، شرط خدمت رسانی ۸۲
پیش نیاز های تحول اداری ۸۳
مردم سالاری دینی ۸۸
الف) روش شناسی ۹۰
ب) ابعاد مردم سالاری دینی ۹۴
اول) بعد تاسیسی ۹۴
دوم) بعد تحلیلی ۹۴
ج)اصول «مردم سالاری دینی» ۹۵
اصل اول) رضایت مردم ۹۶
۱- خدمتگزاری به مردم ۹۶
۲- خلوص در خدمتگزاری ۹۷
اصل دوم) ارزش مداری ۹۹
اصل سوم)حق مداری ۱۰۳
اصل چهارم) قانون محوری ۱۰۴
فرهنگ خدمت و احسان ۱۰۹
همدردی با مردم ۱۱۱
توفیق خدمت ۱۱۳
رمز و راز محبوبیت ۱۱۵
نیکی به دیگرن یابه خویش؟ ۱۱۷
گستره میدان خدمت ۱۲۰
چگونه خدمت گذار خوبی برای جامعه باشیم؟ ۱۲۳
اسلام و خدمتگزاری ۱۲۵
آسودگان روز قیامت ۱۲۷
اثر خدمت به دیگران ۱۲۸
خدمت رسانی، عامل پیوند با ولایت ۱۲۸
شیوه صحیح خدمت گزاری ۱۲۹
وظیفه خدمت رسانی ۱۳۰
دست آوردهای کارگشایی ۱۳۱
خدمت رسانی و تداوم زندگی اجتماعی ۱۳۱
اسلام آیین اجتماعی ۱۳۲
ویژگی های رهبر خدمتگزار ۱۳۳
قابلیت اعتماد اعتبار قابلیت شایستگی ۱۳۶
دیدگاه رهبر در مورد خدمتگزاری ۱۵۱
وظیفه دولت و مسئولین در گسترش فرهنگ خدمتگزاری ۱۵۴
عوامل موثر بر وجداون کار ۱۵۵
نقش رسانه ها در خدمتگزاری ۱۵۵
منابع و ماخذ ۱۷۰

منابع و ماخذ

پیرمحمدی، عنایت، خدمتگزاری (۱۳۸۵) ،
عابدی،محمد، درنگی در مفهوم خدمت (۱۳۸۰)،
سیدی نژاد، میرصادق، نهضت خدمت رسانی به مردم (۱۳۸۳)،
صدیقی، علی، انگیزه های خدمتگزاری (۱۳۸۵)،
جعفری، محمد، پیش نیاز تحول اداری (۱۳۸۱)
محدثی، جواد، فرهنگ خدمت و احسان (۱۳۸۱) ،
صدیقی، علی و عبادت ، خدمت به خلق (۱۳۸۵)،
پوراکبر، حسن، ویژگی های رهبر خدمتگزاری (۱۳۸۴)
ملک نیا، عبدالرضا، خدمتگزاری در سیره و سنت امام حسین
صبوری، منوچهر، کتاب بروکراسی مدرن ایران (۱۳۸۰)، تهران

خدمتگذاری

انسان موجودی اجتماعی است و در جمع ، استعدادش شکوفا می گردد انسان ها ، همانند سنگ هایی نیستند از یکدیگر بی خبر و باهم بی ارتباط بلکه مانند حلقات یک زنجیره اند که حیات و قوامشان در گرو پیوستگی و وابستگی است . به همین جهت ، در فرهنگ بشری ، همواره به این مسئله توجه گردیده و به تعبیرهای گوناگون ، جامعه ی انسانی به این سو فرا خوانده شده است و اندیشه وران و مصلحان ، با بیان و قلم ، مردم را به تعاطف ، تعاضد ، همدلی و خدمت رسانی دعوت کرده و آن را از مقومات جامعه و اجتماع برشمرده اند . ادیان الهی ، که بر اساس ارزشهای فطری و واقعی استوارند ، به این امر عنایت کرده و نقش اساسی را در ایسجاد و تقویت این روحیه داشته اند و پیامبران . آورندگان پیام الهی ، در راس خدمتگذاران بشری بوده اند .

در فرهنگ و معارف اسلامی ، به این صفت و عمل شایسته سفارش فراوان شده است . در این دین برزگ ، ارزشمند ترین مردم ، سودمندترین آنان است :

خیرالناس انفعهم للناس ۱ .بگیرد

برای روشن شدن ابعاد و زویای موضوع ، بحث را در چند محور پی می گیریم :

مفهوم خدمتگذاری

خدمتگذاری ، مفهوم وسیع و گسترده ای دارد . این واژه ، تمام فعالیت های مثبت و مفید انسانها را در زمینه های : اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و معنوی شامل می شود . این نکته را یادآورمی شویم که : {خدمتگذاری} غیر از {انجام وظیفه} است . برای روشنی و وضوح معنای خدمتگذاری ، لازم است ، مرز این دو مشخص شود .

۱-     کسی که مسوولیتی بر دوش دارد ، چه در بعد معنوی و چه در بعد مادی ، و درازای کار مزد دریافت می کند . خدمتگذار نیست گر چه نتیجه تلاش او در راستای خدمت به خلق قرار می گیرد . خدمتگذار ، واژه ای است که با چگونگی عمل و نیت فرد ارتباط دارد .

البته اگر شخصی در انجام وظیفه اش کوتاهی نکرد و آن را به بهترین وجه انجام داد و علاوه ، هم و غم خویش را در رفع نارسائی های زندگی مردم قرار داد و تابع یکسری مقررات خشک و دست و پاگیرداری نبود ، نام خدمتگذار ، بر او زیبنده و شایسته خواهد بود . بنابراین ، هر خدمتگذار مالا به جامعه خدمت می کند ولی هر خدمتی خدمتگذاری نیست .

۲-     معلمی که علاوه بر انجام دقیق وظایف ، برای رشد و شکوفایی شاگردان ، دل می سوزاند ، عالمی که علاوه بر تبیین احکام دین ،‌در امور خیر و مسائل زندگی مردم پیشگام است و با مبارزات و فداکاری هایش ، از اذت های زندگی چشم می پوشد ، متمکنی که علاوه بر انجام وظایف شرعی ، با اموال و دارائیش بانی مراکز سودمند می گردد . به نیازمنندان امداد می رساند و بالاخره آن بسیجی که از ناموس و ارزش های دینی ، عاشقانه به دفاع بر می خیزد ، همه از نمونه های بارز خدمتگذاری بیشمارند . بدینسان می یابیم که در مفهوم خدمتگذاری ، گذشت ، فداکاری ، ایثار ، تمل سختی و ناگواری و احساس همبستگی به همنوعان نهفته است . با توجه به وسعتو گستردگی معنای خدمتگذاری ، می توان آن را به دو بخش تقسیم کرد :

۱-   خدمت های مادی

۲-   خدمت های معنوی

تاسیس مدارس و موسسات ، مراکز امداد تلاش هایی از قبیل : امدادرسانی ، ساختن مدرسه ، دانشگاه ، مسجد ، پاک ، ورزشگاه و … از مقوله خدمات مادی است .

خدماتی مانند : تعلیم ، ارشاد ، پاسداری از عقیده و اخلاق مردم ، تبلیغ از ارزشهای دینی ، ستیز با متجاوزان ، کوشش در راه استقلال و عزت و بالاخره فداکاری و فدا شدن در راه ایمان و عقیده از جمله خدمت های معنوی شمرده می شوند .

اینک که مقصود ما از به کاربردن وتژه خدمتگذاری ، در این مقاله ، بیان شد ، اشارتی خواهیم داشت به ارزش و اهمیت خدمتگذاری و برخی از جوله های آن .

خدمتگذاری از دیدگاه اسلام و ائمه

اسلام ، در برنامه ها و تعالیم ، بر آن است که : جمع اندیشی و جمع زیستی سازگار و با هدف را در پیروان خویش ، ایجاد و تقویت کند و به گونه ای که مردمان را { عیال خدا} بیند . در جهان بینی اسلام ، از یک طرف ، مسئله خدمت به خلق مقدمه قرب الهی و نوعی عبادت تلقی شده است و از دیگر سوی ، به هر اندازه که انسان ذز بعد شناخت و معرفت حق تعالی رشد و تکامل پیدا کند ، در خدمت به مردم ، بیشتر عشق می ورزد زیرا شیفته حق ، خدمت به خلق را جدای از بندگی خالق نمی بیند به همین جهت ، در انسان های متعای و فرزانه و آشنایان به جهان بینی اسلامی ، حس نوعدوستی و خدمت به خلق و جامعه ، بیشتر به چشم می خورد .

پیامبر اکرم (ص) سودمندی و خدمت به مردم را در کنار ایمان به خداوند ، معبار و ملاک ارزشمندی انسان دانسته و می فرماید :

خصلتان لیس فوقهما من البر شیء : الایمان بالله و النفع لعبادات

الله ۳ …

ایمان به خدا و نفع رساندن به بندگان او ، دو خصلت نیک است که برتر از آن چیزی نیست .

از این بیان استفاده می شود که اگر عشق و سوز به مردم ، که نمودار محبت به پروردگار است ، برروح آدمی حاکم گردد و با ایمان و اعتقاد به خداوند در آمیزد ، انسان خدمتگذار و پر تلاش می سازد که هیچ گاه از خدمت به دیگران غفلت نمی ورزد که بفرموده رسول خدا (ص) مسلمانی غیر از خدمت به دیگران غفلت نمی ورزد که به فرموده رسول خدا (ص) مسلمانی غیر از خدمت به برادران مسلم و اهتمام در رفع مشکلات آنان نیست :

من اصبح و لم بهتهم بامور المسلمین فلیس بمسلم ۴ .

در برخی از روایات ، خدمتگذاری یکی از ویژگی ها و مشخصه های اصلی مومنان دانسته شده است : یکی از راویان می گوید : از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود :

المومنون خدم بعضهم لبعض . قلت : و کیف یکون خدما بعضهم لبعض

قال : یفید بعضهم یعضا ۵ .

امام صادق (ع) فرمود : مومنان خدمتگذار یکدیگرند . گفتم چگونه ؟ فرمود : به یکدیگر فایده و سود می رسانند .

این ها و صدها نمونه دیگر از تعالیم دینی در این زمینه ، نشان دهنده پیوندی تنگاتنگ بین ایمان و خدمتگذاری است .

آنان که خود را مومن می پندارند و به پندار خود ، برای قرب به خدا ، عزلت می گزینند و از مسئولیت های اجتماعی رو برمی تابانند ، با روح تعالیم اسلام بیگانه و در پیشگاه حق ، عذری نخواهند داشت .

امام خمینی ، رحمه الله علیه ، که خود اسوه ایمان به خدا و خدمت به خلق بود ، در دستور العملی به رزندشان ، چنین می نگارند :

( پسرم !… آنچه گفتم بدان معنی نیست که خود را از خدمت به جامعه کنار کشی و گوشه گیر و کل بر خلق الله باشی که این از صفات جاهلان کتنسک است . با درویشان دکان دار… پسرم ! از زیر مسئوولیت انسانی که خدمت به حق در صورت خدمت به خلق است نشانه خالی مکن که تاخت و تاز شیطان در این میدان ، کمتر از تاخت و تاز در بین مسئولین و دست اندرکاران نیست ) ۶ .

محدوده خدمت

ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا خدمت ، مطلقا ، ارزش ذاتی دارد ؟ در هر جا و به هر کس که خدمت بشود پسندیده و مورد ستایش است ؟ یا خدمت مسلمانان به یکدیگر ، در جامعه اسلامی است که دارای ارزش و اهمیت است ؟

از نظر اسلام ، خدمت به مردم به تعبیر روایات (ناس) ، عملی است مطلوب و شایسته . پیامبر اکرم (ص) فرمود :

راس العقل بعد الدین انوددال الناس و اصطناع الخیر الی کل بر

و فاجر۷ .

پس از ایمان به خداوند ، سرآمد تمام اعمال عاقلانه ، بشر دوستی و نیک به مردم  است چه خوب و درستکار باشند و چه فاسق و گناهکار.

آنان که بسان خورشید بر نیک و بد می تابند و بخل و امساکی در این جهت ندارند ، بی شک خدمتگذار بشرند و از پاداش خداوند نیز بهرمند .

امام موسی بن جعفر(ع) فرمود :

ان الله عبدافی الارض یسعون فی حوائج الناس هم الامومنون یوم

القیامه ۸ .

خدا را در زمین بندگانی است که در برآوردن نیازمندیهای مردم تلاش می کنند . ایشان ، در قیامت در امنیت و امان قرار دارند .

این گونه روایات ، خدمت را ، مطلقا ، ارزش دانسته و محدودیتی در آن قائل نشده است روایات فراوان دیگری نیز داریم که در آن ها قید خدمت به مومن آورده شده که به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد . از مجموع این دو گروه از روایات چنین به دست آید که خدمت رسانی مسئله ای است که دارای ارزش ذاتی و همانگونه که خدمت به مومن از ارزش والایی برخودار است ، خدمت به غیر مومن نیز ارزش است .

 

فرمت : قابل ویرایش | WORD | صفحات : 168

*************************************

نکته : فایل فوق قابل ویرایش می باشد