بررسی نقش زنان در انتخاب الگوهای مصرف غذایی و ارائه راهکارهای محیط زیستی
چکيده:
يکي از بحرانهاي زيست محيطي مسئله انتخاب الگوهاي نامناسب مصرف و در واقع مصرف بي رويه است.افزايش مصرف به معني افزايش ضايعات و آلودگي محيط زيست است و غذا يکي از مهمترين بخشهاي اقتصادي است, که توليد آن به اندازه کافي بستگي به توليد در بخش کشاورزي و روند افزايش جمعيت دارد.ر زنان ميتوانند به عنوان همسر , مادر, مدير, و برنامه ريز خانواده و کسيکه نقش اصلي را در تنظيم خريد و چگونگي مصرف بعهده دارد و نيز بعنوان مربي و فرهنگساز نسل آينده نقش بسيار مهمي در تغيير الگوي مصرف غذايي و در نتيجه کاهش آلودگي محيط زيست داشته باشد.
در اين تحقيق محقق بدنبال اهداف اصلي خويش يعني افزايش نقش زنان در انتخاب الگوهاي مصرف غذايي مناسب و نهايتا کاهش فشار وارد بر محيط زيست به علت الگوهاي بي رويه مصرف مي باشد.
جامعه آماري در اين تحقيق , زنان منطقه ٦تهران مي باشند که تعداد ١١۰۵٧نفر را تشکيل مي دهند. افراد نمونه به حجم ٣۲۵ نفر بر اساس نمونه گيري چند مرحله اي خوشه اي تصادفي انتخاب شدند. به منظور آزمون فرضيه هاي تحقيق, پرسشنامه ويژه اي براي کسب اطلاعات تهيه شده که براي بررسي صحت و سقم فرضيات تحقيق از آزمون کي دو و اسپيرمن استفاده گرديد و نتايج آن اينچنين بيان گرديد. مطابق نظر پاسخگويان در مورد فرضيه اول با توجه به اينکه ضرائب ۲٦٣/۰و۲۲٣/۰از مقدار جدول ١۴٨/۰ بيشتر است بين سطح سواد و نوع الگوي مصرف غذا ,رابطه معني دار وجود دارد, يعني هرچه ميزان تحصيلات زنان افزايش مي يابد، ميزان آشنايي آنان با الگوهاي مصرف غذايي افزايش مي يابد.همچنين با توجه به اينکه اکثر پاسخها ۲/٣۴درصد در مورد ارتباط سن با الگوي مصرف غذا به سمت گزينه متوسط بوده , پس ارتباط معني داري بين ايندو وجود ندارد. در مورد رابطه شاغل بودن زنان و نوع الگوي مصرف ٣/٦۸ درصد به سمت گزينه هاي خيلي زياد و زياد گرايش داشته و کي دو بدست آمده٧٧/١٣٨از مقدار جدول بزرگتر است , پس رابطه معني دار مي باشد. در مورد تاثير نقش زنان در اقتصاد خانواده در زمينه الگوي مصرف غذا پاسخها به سمت گزينه خيلي زياد گرايش داشته و در مورد تاثير نقش زنان بدون همکاري دولت در الگوي مصرف غذا با توجه به مقادير کي دو بدست آمده٦۴٦/۴۲۴و ۵۲٣/۲١٦ از مقدار جدول بزرگتر است, پس نقش زنان به تنهايي نمي تواند موثر باشد. بين آموزش زنان و کاهش ميزان پسماندها و کاهش در اسراف مواد غذايي و کاهش مشکلات زيست محيطي ارتباط معني دار وجود دارد , همپنين هر چه سواد تغذيه اي زنان بيشتر باشد وضعيت تغذيه و سلامت خانواده بهتر مي شود. بين نقش زنان و سلامت غذاي مصرفي ارتباط معنا دار وجود دارد…
فهرست مطالب
چکيده: – 8 –
فصل اول – 11 –
کليات – 11 –
١‐١‐ فرضيه ,ضرورت ها و اهداف: – 12 –
١‐١‐١‐بيان مسئله: – 12 –
١‐١‐۲‐فرضيه: – 12 –
١‐١‐٣‐ضرورت و اهميت تحقيق: – 13 –
١‐١‐۴‐اهداف: – 14 –
١‐١‐۵‐متغيرها: – 14 –
١‐١‐٦‐محدوديت هاي تحقيق: – 15 –
١‐۲-تعاريف نظري و عملياتي: – 15 –
١‐٣‐تاريخچه تغذيه و الگوی مصرف: – 17 –
١‐۴‐١‐الگوي تغذيه: – 23 –
الف‐بروز بيماريهاي خطرناک بر اثر سوتغذيه در ايران – 25 –
شکل شماره ١-۲- طراحی دوباره از هرم غذايی – 29 –
١‐۴‐٢‐۵‐عادات غلط غذايي: – 30 –
١‐۴‐٣‐تحقيق و توسعه (R&D): – 34 –
١‐۴‐۴‐اثرات زيست محيطي توليد و مصرف غذا: – 36 –
نمودار ١-١-اثرات زيست محيطی در سطح مصرف کننده: – 38 –
١‐۵‐١‐اثرات توسعه فرهنگي بر تغذيه : – 39 –
١‐۵‐۲‐اثرات توسعه اقتصادي: – 42 –
١‐۵‐۲‐۴‐اثرات تغذيه بر توسعه اقتصادي: – 49 –
١‐۵‐۲‐۵‐ارزشيابي سياست تغذيه در کلان اقتصاد: – 49 –
١‐۵‐۲‐٦‐بحران افزايش قيمت مواد غذايي: – 50 –
١‐۵‐۲‐٧‐رابطه بين درآمد و مصرف : – 54 –
١‐۵‐۲‐٨‐الگوي مصرف مواد غذايي: – 56 –
۲‐۵‐۲‐١۰‐ويژگي الگوي مصرف در کشورهاي فقير : – 58 –
١‐۵‐۲‐١۲‐روند مصرف سرانه مواد غذايي در کشور: – 59 –
١‐۵‐۲‐١٣‐موادغذايي و روند عرضه سرانه آنها: – 62 –
جدول شماره١‐۲:روند عرضه سرانه مواد غذايي طي سالهاي ٨۰‐١٣٦۸ – 63 –
جدول شماره ١‐٣:سهم گروههاي مختلف مواد غذايي در تامين انرژي طي سالهاي ٨۰‐١٣٦۸ – 64 –
جدول شماره ١‐۴:سهم گروههاي مواد غذايي در تامين انرژي (متوسط سالهاي ٨۰‐١٣٦٨)در ايران و جهان (واحد: درصد) – 66 –
جدول شماره ١‐۵:وضعيت عرضه سرانه انرژي و مواد غذايي در چند کشور درحال توسعه و توسعه يافته جهان در سال ۲۰۰۰ – 70 –
١‐۵‐۲‐١۴‐روند توليد محصولات کشاورزي: – 72 –
جدول شماره ١‐٦ : برآورد درصد ضايعات محصولات کشاورزي – 82 –
١‐۵‐٣‐١‐رشد جمعيت وغذا: – 82 –
١‐۵‐٣‐٣‐چشم انداز آينده غذا: – 87 –
١‐٦‐١‐١‐ نقش زنان در تغيير الگوي مصرف: – 92 –
١‐٦‐١‐۲‐ راهکارهاي کاهش مصرف: – 94 –
١‐٦‐۲‐نقش زنان در کاهش آلودگي محيط زيست, کاهش جمعيت, کمبود مواد غذايي و کمبود آب) – 98 –
فصل دوم – 102 –
مواد و روشها – 102 –
جدول۲‐١‐ : محله هاي منطقه ٦ شهرداري تهران بر حسب تعداد خانوار , جمعيت و محدوده جغرافيايي – 104 –
فصل سوم – 111 –
نتايج – 111 –
٣‐١‐آمار توصيفي: – 112 –
تحليل‌هاي آمار توصيفي شامل متغيرهاي جمعيت شناختي، يعني شاخصه‌هاي مهم آزمودنيها مورد بررسي قرار مي‌گيرد. مؤلفه‌هاي جمعيت شناختي اصلي در اين پژوهش يعني سن، ميزان تحصيلات، شغل، وضعيت تاهل و وضعيت درآمد ماهيانه خانوار پاسخگويان را مورد بررسي قرار داده كه در قالب آمار توصيفي شامل فراواني، درصد و درصد تراكمي بصورت جداول و نمودارها، ارائه شده است.٣‐١‐١- توزيع سن پاسخگويان – 112 –
٣‐١‐١- توزيع سن پاسخگويان – 113 –
نمودار و جدول شماره ٣-١توزيع فراواني، درصد و درصد تراكمي سن پاسخگويان نمونه آماري را نشان ميدهد. همانطور که ملاحظه مي شود، سن بيشتر پاسخگويان نمونه آماري بين ۲١تا ٣۰سال است که جمعا ۴۰درصد را به خود اختصاص داده است. همچنين حداقل سن پاسخگويان ١٧سال و حداکثر سن آنان ٦٧سال بوده است. كمترين درصد توزيع فراواني ها سنين زير ۲۰سال و كمتر از آن است. همچنين براساس نتايج بدست مي توان گفت ٣/٦٧.درصد از پاسخگويان داراي سن كمتر از ۴۰سال بوده اند. – 113 –
جدول ٣-١: فراواني، درصد و درصد تراكمي سن پاسخگويان – 113 –
نمودار ٣-١: توزيع درصد ميزان سن پاسخگويان – 114 –
٣‐١‐۲- توزيع وضع تاهل پاسخگويان – 114 –
جهت بررسي توزيع وضعيت تاهل پاسخگويان نمونه آماري اين پژوهش از نتايج جدول و نمودار ٣-۲استفاده مي‌شود، نتايج بدست آمده نشان ميدهد از جمع كل ٣۲۵نفر نمونه آماري، ١۰٣نفر معادل ٧/٣١ درصد از پاسخگويان مجرد و ۲۲۲نفر معادل ٣/٦۸ درصد از آنان متاهل هستند. لذا فراواني يا درصد وضعيت تاهل پاسخگويان متاهل در مقايسه با پاسخگويان مجرد، بيش از دو برابر، بيشتر است. – 114 –
جدول ٣-۲: توزيع فراواني و درصد وضع تاهل پاسخگويان نمونه آماري – 114 –
نمودار ٣-۲: توزيع درصد پاسخگويان به تفكيك وضعيت تاهل – 115 –
جدول ٣-٣: توزيع فراواني، درصد و درصد تراكمي سطح تحصيلات پاسخگويان – 116 –
نمودار ٣-٣: توزيع درصد سطح تحصيلات پاسخگويان – 117 –
جدول ٣-۴: توزيع فراواني و درصد وضع شغلي پاسخگويان نمونه آماري – 118 –
نمودار ٣-۴: توزيع درصد پاسخگويان به تفكيك وضعيت شغلي – 118 –
جدول ٣-۵: فراواني، درصد و درصد تراكمي ميزان درآمد ماهيانه پاسخگويان – 119 –
نمودار ٣-۵: توزيع درصد ميزان درآمد ماهيانه خانوار پاسخگويان – 120 –
٣‐۲‐ آمار استنباطي: – 120 –
جدول ٣-٦: نتايج ضريب همبستگي بين سواد زنان و اصلاح الگوي مصرف غذايي – 121 –
جدول ٣-٧: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال١٣ – 122 –
جدول ٣-٨: تايج آزمون کاي دو – 123 –
جدول ٣-١۰: نتايج آزمون کاي دو – 124 –
جدول ٣-١١: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال۸ – 125 –
جدول ٣-١۲: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال ۲۲ – 125 –
جدول ٣-١٣: نتايج آزمون کاي دو – 125 –
جدول ٣-١۴: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال ١٧ – 127 –
جدول ٣-١٦: نتايج آزمون کاي دو – 128 –
جدول ٣-١۸: نتايج آزمون کاي دو – 129 –
جدول ٣-١۹: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال هاي ١پژوهش – 130 –
جدول ٣-۲۰: نتايج آزمون کاي دو – 131 –
جدول ٣-۲١: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال ١٦ – 132 –
جدول ٣-۲٣: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال ۲١ – 134 –
جدول ٣-۲۴: نتايج آزمون کاي دو – 134 –
جدول ٣-۲۵: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال هاي ۴پژوهش – 135 –
جدول ٣-۲٦: نتايج آزمون کاي دو – 136 –
جدول ٣-۲٧: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال ۲۹ – 137 –
جدول ٣-۲۸: نتايج آزمون کاي دو – 138 –
جدول ٣-٣۰: نتايج آزمون کاي دو – 139 –
جدول ٣-٣١: توزيع فراواني و درصد نظرات پاسخگويان به سوال هاي ٣پژوهش – 140 –
جدول ٣-٣۲: نتايج آزمون کاي دو – 141 –
فصل چهارم – 145 –
بحث و نتيجه گيری – 145 –
۴-١-۲-١- نتيجه گيري از فرضيه اول و سوالات پژوهشي مربوطه : – 148 –
۴-١-۲-۲- نتيجه گيري از فرضيه دوم و سوالات پژوهشي مربوطه : – 149 –
۴-١-۲-٣- نتيجه گيري از فرضيه سوم و سوالات پژوهشي مربوطه : – 151 –
۴-١-۲-۴- نتيجه گيري از سوالات مربوط به ميزان مصرف مواد غذايي : – 151 –
۴-۲-١-نقش دولت : – 153 –
۴-۲-١-١- پيشنهاداتی برای دولت در ارائه برنامه های آموزشی: – 154 –
۴-۲-١-۲- ساير فعاليتهای مؤثر دولت در زمينه الگوی مصرف غذا: – 155 –
۴-۲-۲-١-پيشنهادات براي زنان: – 157 –
پيوست – 160 –
سوالات تشريحي: – 167 –
منابع – 169 –……………
