تجزیه ایران در رویارویی با بافتهای با ارزش تاریخی (اما فرسوده)
فهرست مطالب
ایران نیز مانند سایر کشورهای در حال توسعه، در راستای سیاستهای توسعه (برون گرا)، از ابتدای قرن معاصر، خود را ناگزیز از ایجاد تغییرات وسیع در سیمای فیزیکی و بافت کالبدی شهرها (بافتهای قدیم کنونی) دید. هدف از انجام این اقدامات، عمدتاً در پاسخ به احساس نیاز به انطباق هرچه بیشتر ساختار شهر و زیرساختهای آن با تحولات و نوآوری های جهان توسعه یافته بود که در آن زمان، به شدت دولتها و کشورهای در حال توسعه را تحت تأثیر و مجذوب خود ساخته بود. به طور کلی روند مذکور و اقدامات انجام شده طی آن، به سه مرحله زمانی قابل تقسیم است:
الف) دوره اول : سالهای ۱۳۱۰ تا ۱۳۲۰ (هـ ش )
اولین فعالیتهای نوسازی در شهرهای ایران از سال ۱۳۱۰ آغاز و با ورود ایران به جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۰ متوقف ماند.
تصویب قانون بلدیه در سال ۱۳۰۹ ، محملی مناسب برای مداخلات سنگین در بافتهای کهن شهری – از این پس سنتی و ناکارا- را فراهم آورد. (حبیبی ، ۱۳۷۵ ، ص ۱۵۸) و بلافاصله پس از آن اولین خیابانها به عنوان اولین نمادهای دگرگونی در کالبد شهر ایرانی، پدیدار شدند. الگوی عمومی نقشه خیابانها، ایجاد چند برش طولی و عرضی و ایجاد یک میدان در محل تقاطع این چند برش بود.
بسته به موقعیت شهر، دو تا سه راه مقیاس ملی وارد شهر شده و خیابان های متقاطع شهر را شکل می دادند و یک یا دو راه دیگر از این تقاطع به کوهپایه ، اماکن مذهبی و یا نقاط جذاب اطراف شهر – بافت تاریخی – متصل می شدند… و به تدریج در داخل بافت تاریخی عناصر جدید شهری، در جوار این خیابانها و میادین مستقر می شدند. (حایری ، ۱۳۷۲ : صص ۲۲ – ۲۱)
تجزیه ایران در رویارویی با بافتهای با ارزش تاریخی (اما فرسوده)
دوره های زمانی
د) دوره چهارم : پس از انقلاب
نهادها و سازمانهای مرتباط با طرحها و پروژه های بافتهای تاریخی
سوریه
نوسازی مرکز شهر دمشق
طرح بارزنده سازی مرکز شهر دمشق
سنگاپور
باززنده سازی هرات
کشور عراق
شهر کاظمین
مصر
وضعیت کنونی شهر تاریخی
حفاظت از میراث تاریخی
برنامه های بهسازی
خیابان المعز
زمینه حفاظت
جمع بندی
دوره سوم
طرح روانبخشی
طرح های بهسازی شهری
الف) مرمت شهری در برنامه ریزی ها و طرح های روانبخشی
ب) طرح های بهسازی بافت های شهری
محورهای فرهنگی تاریخی
نوسازی و بازسازی (تجمیع)
طرح های بافت مسئله دار شهری
تشکیل دفتر محور فرهنگی سازمان میرات فرهنگی
تشکیل دفتر عمران و بهسازی شهری
نتیجه گیری
سازمان میراث فرهنگی کشور
شرح وظایف
وزارت مسکن و شهرسازی (و مؤسسات تابع آن)
سازمان برنامه و بودجه
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران
شرکت مسکن سازان
تجارب علمی شهرهای ایران
شهرکرد
بافت قدیم کرمان
نوسازی و بهسازی بافت مسئله دار نیشابور
مرکز شهر زابل
تبریز
نظری اجمالی به ساماندهی مرکز شهر تهران
ابعاد معضلات و مسائل مرکز شهر
مسائل و مشکلات مرکز تهران
ابعاد محدوده مرکز شهر
جایگاه مرکز شهر در ساختار عمومی کلان شهر تهران
باززنده سازی بافت تاریخی مشهد
طرح نوسازی اطراف حرم سه نکته اصلی را در برمی گیرد:
تخریب بافت متصل به حرم
طرح نوسازی وبازسازی بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع)
شیوه پیشنهادی برای مداخله
طرح تجدید نظر بهسازی و نوسازی بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع)
شیوه مداخله در محدوده
تجربه های نوسازی و بهسازی بافت های قدیمی در کرمانشاه
باززنده سازی بافت تاریخی ارومیه
بازسازی محله آستانه شیراز
