مقـاومـت مصـالـح
عوامل مؤثر در مقاومت اجسام
1. ابعاد هندسي (طول، عرض و ارتفاع)
2. نوع بارگذاري (كشش، فشار، خمش و پيچش)
3. جنس مصالح
عوامل فوق هر كدام به نحوي در مقاومت اجسام اثر ميكنند. براي بررسي اين عوامل ابتدا به سادهترين شكل هندسي و سادهترين نوع بارگذاري موجود را معرفي ميكنيم.
ـ سادهترين شكل هندسي: هرگاه در جسم سه بعدي، دو بعد نسبت به يك بعد ديگر خيلي كوچكتر باشند، سادهترين شكل هندسي ايجاد ميشود. پس سادهترين شكل قابل استفاده در آزمايشگاه ميله است (بعد عرض و ارتفاع در مقايسه با بعد طول ناچيز ميباشد).
ـ سادهترين بارگذاري: به عنوان سادهترين باگذاري، بارگذاري كششي را در نظر ميگيريم. چرا كه جسم در بارگذاري كششي سادهترين رفتار را دارد و رفتار جسم تحت كشش به راحتي قابل انجام است.
حال با تعريف سادهترين شكل هندسي و سادهترين بارگذاري، به بررسي عوامل مؤثر در مقاومت اجسام ميپردازيم. براي اين منظور رفتار حالتهاي متفاوت ميله (با ابعاد هندسي مختلف) را در بارگذاري كششي با هم مقايسه ميكنيم.
الف) مطالعه ميلهها با طول يكسان و سطح مقطع متفاوت
در شكل مقابل فرض كنيد:
آنچه مسلم است اين كه در ميله با مقطع A2، به اين علت كه سطح مقطع بيشتر است، جسم توانايي بهتري براي تحمل كشش دارد (نسبت به مقطع A1).
حال با اين تعاريف ميتوان بهترين معيار مقاومت مصالح كه همان تنش ميباشد را تعريف كنيم. به طور كلي، تنش عبارت است از نسبت بار محوري به سطح مقطع و خواهيم داشت:
ـ واحد مهندسي تنش ميباشد ولي به طور كلي واحد تنش، نيرو به مساحت است.
حال با تعريف تنش، ميتوان مقايسه بين مقاومت دو ميله فوق را بدين صورت بيان كرد:
با توجه به اينكه P1=P2 ميباشد ولي A2 > A1 است ميتوان گفت:
يعني در ميله اول تنش بيشتر از ميله دوم است؛ يا به عبارتي نيروي وارد بر واحد سطح ميله اول، بيشتر از نيروي وارد بر واحد سطح ميله دوم ميباشد. پس ميله دوم توانايي بيشتري در تحمل نيرو دارد.
ـ توجه كنيد بار محوري شامل كشش و فشار ميشود. توجه داشته باشيد كه به عنوان قرارداد، علامت كشش را مثبت و علامت فشار را منفي در نظر ميگيريم؛ پس تنش كششي داراي علامت مثبت و تنش فشاري داراي علامت منفي ميباشد.