معماري مساجد
فهرست مطالب
مساجد 5
پيش گفتار 1 5
حضور مسجد در بازار تهران 24
درامد: 26
سيرگسترش مسجد در بازار تهران: 27
تنوع مساجد: 28
تعدد مساجد: 30
پراکندگي مساجد: 31
نمود مسجد در بازار: 33
مساجد عمده بازار: 35
مسجد جامع: 36
مسجد شاه(امام خميني): 39
نگاهي به تفاوت‌هاي بصري مساجد جامع و امام: 41
ديگر ويژگي‌هاي مساجد: 44
و سخن اخر: 45
مسجد جامع تهران يا جامع عتيق 45
مقدمه 45
ساختار و تاريخچة مسجد 47
جلوه‌هاي معماري و کتيبه‌ها 53
موقوفات مسجد 56
ائمة جماعت و وعاظ مسجد 57
مسجد جامع تهران و حوادث تاريخي 60
امور فرهنگي- علمي مسجد جامع 68
گنجينة قران کريم 69
کتابخانة قراني مسجد جامع چهل‌ستون 70
پانوشتها: 71
مساجد تاريخي 74
مسجد شاه ( امام خميني) تهران 74
مقدمه 74
پيشينة تاريخي مسجد 75
اوضاع سياسي- اجتماعي و مذهبي عصر قاجار 77
ساختار مسجد 79
کتيبه‌هاي معماري 80
توصيف سياحان از مسجد شاه 82
وقفنامه و موقوفات 83
امامان جمعه و جماعت، وعاظ و مدرسان مسجد 84
کتابخانة مسجد 86
مسجد شاه و رويدادهاي تاريخي 87
7. اعتراض عليه وهابيها: 90
8. در دوران حکومت پهلوي: 90
وضعيت مسجد امام خميني پس از پيروزي انقلاب اسلامي 91
پانوشتها: 93
مسجد و مدرسة عالي سپهسالاري(شهيد مطهري) 95
مقدمه 95
تاريخ ساخت و چگونگي بنا 96
شرح حال واقف 98
عصر سپهسالار و اقدامات او قبل از تاسيس مسجد و مدرسه 99
وقفنامه‌هاي مسجد 100
موقوفات طبق وقفنامه 103
ساختار مسجد و مدرسه 104
1.مهندس ناظر،طراح و معمار 104
2. خصوصيات معماري و توصيف جغرافيايي 105
3. مرافق موجود 108
هنرهاي تزييني 108
توليت و متصديان امور مسجد 112
1.نايب متوليان 112
2. ائمة جماعات 115
3.وعاظ مسجد 116
کتابخانه 117
تاسيس و توصيف کتابخانه 117
2. تعداد کتابهاي موجود در اين کتابخانه 118
4. مديران کتابخانه 120
تغييرو تحولات صورت يافته در کتابخانه در طول زمان 121
اموزش در مسجد و مدرسة عالي شهيد مطهري 124
1. مدرسان مدرسه 126
مرحوم مدرس اولين مؤسس برنامة رسمي مدرسه 127
دگرگونيهاي مسجد و مدرسه از اغاز تا کنون 127
منابع و ماخذ 134
مساجد
پيش گفتار 1
در ميان اندامهاي درون شهري هر شهر و روستا، نيايشگاه هميشه جاي ويژه خود را داشته و دارد و از اندامهاي ديگر نمايان تر و چشمگيرتر است و از اينروست که همه جا در دل ابادي جاي گرفته است.(1)
نياشگاه چون بزرگترين ساختمان ابادي بوده در اغاز نيازي بدان نداشته که نشاني ويژه داشته باشد و خود بخود نگاه هر گذرنده‌اي را بسوي خود ميکشيده اما پس از گسترش ابادي نخست با افراشتن درگاهها و نهادن ماهرخ و توق بر بلندترين جاي ان و سپس با ساختن ميل و برج و مناره در کنار و نزديک ان باشندگان ابادي و گذريان بيگانه را به نيايشگاه راهنمائي ميکردند. مسجد بر ديگر نيايشگاهها همان برتري را داشته که اسلام بر ديگر کيشها و چنان خوب بوده و هست که اذينها را مي‌ارايد و نيازي بستايش ندارد و ما در اينجا تنها ميگوئيم که چگونه بوده و چگونه شده است(اگر بتوانيم). هنر اسلامي( بويژه معماري ان) بر پنچ پايه مردم واري، خودبسندگي، پرهيز از بيهودگي، بهره‌گيري از پيمون(مدول) و نيارش (اساتيک) و درون گرائي نهاده و بي انکه خواسته باشيم خود سنائي کنيم هنرمندان مسلمان ايران بيش از ديگران بدانها پاي بند بوده‌اند…
