سلامتى تن و روان
فهرست مطالب
سلامتى تن و رواندكتر محمود بهشتى، استاد دانشگاهمقدّمهفصل نخست : شناخت انسانتن:نفس:روان:مقام اوّل:مقام دوم:مقام سوم:فصل دوم: شناخت نفس و روان1 ـ نفس و شئون آننبات:حيوان:انسان:اوّل:دوم:سوم:قواى پنجگانه:وهم و خيال:عقل:انواع نفسنفس امّاره:نفس مطمئنّه:2 ـ منِ اصلى3 ـ منِ مجازى1 ـ شهوات1 ـ حرص:2 ـ هراس:3 ـ غم:2 ـ قياسها3 ـ كينههاداستانى درباره منِ مجازى و منِ اصلى4 ـ عوارض زندگى در منِ مجازى1 ـ اضطراب2 ـ تعلّق خاطرثانياً:ثالثاً:3 ـ بينش غلط4 ـ تنوّعطلبى5 ـ يأس6 ـ افسردگى7 ـ ترس8 ـ تضاد و تشتّت خاطر9 ـ رذايل اخلاقى5 ـ غرايز6 ـ فطرتفطرت و رابطه هستى با خدا1 ـ خصوصيت اين نزول، نزول به تجلّى است:]به او مىگويند:حكايت سرپاتك هندى7 ـ عقل1 ـ عقل نظرى:2 ـ عقل كلّى:جزئى:كُلّى:فصل سوم : بهداشت و سلامتى 1 ـ آشنايى با بهداشت و سلامتى2 ـ بهداشت خانوادهاوّل ـ مشاورهمقدّمهژن و كروموزوم چيست؟بيماريهاى ژنتيكجهش يا موتاسيون چيست؟ناهنجاريهاى مادرزادىمشاوره ژنتيك1) ازدواج فاميلى2) ازدواج زوجين غير فاميل3) اقدامات پيش از آبستنى4) بررسيهاى زمان آبستنى5 ـ بررسيهاى موقع تولدموارد مطالعه كروموزومىموارد بررسيهاى كروموزومىسن والدين عقب ماندگى ذهنىعقبماندگى ذهنى چيست؟سطوح عقبماندگى1. خفيف:2. متوسط:3. شديد:4. عميق:ملاكهاى رشد طبيعىدوم ـ ازدواجشرايط پيش از ازدواج1 ـ تفاهم و اشتراك نظر2 ـ علاقه و محبّت3 ـ پرهيز از ازدواجهاى تحميلى4 ـ هماهنگى بينش5 ـ اختلاف سنّى6 ـ برخورد با مسائل آينده زندگى7 ـ مسائل اقتصادى8 ـ مسائل خانوادگى و محيطى9 ـ جهيزيه و مهريه10 ـ مراسم عقد و عروسىسوم ـ روابط خانوادهارزشها2 ـ محبّت3 ـ گذشتثانياً:ثالثاً:نتيجهچند توصيه براى حفظ عشق و محبت در محيط خانه و خانوادهچهارم ـ كودك1 ـ محيط خانواده2 ـ رفتار و يادگيرى3 ـ ارتباط والدين با كودكمحبت والدينانتظارهاى والدينارج نهادن به شخصيت كودك4 ـ محيط نامتعادل در خانوادهنبودن الگوى خوب والدين براى فرزندمشكلات رفتارى والدين با يكديگرهماهنگ نبودن والدين در ارتباط با كودكمشكلات رفتارى والدين با كودك5 ـ شخصيت عصبىعكس العمل اوّل:هماهنگىسه نوع واكنش در عكس العمل اوّل داريم:عكس العمل دوم:نتيجه اين موضعگيريهامشكل اوّل:مشكل دوم:نتيجه كلّى3 ـ بهداشت و سلامتى بدن:اوّل ـ تغذيهآداب و احكام غذا خوردنچربىهامواد قندىپروتئينهاپروتئينهاى حيوانى:پروتئينهاى گياهى:ويتامينهاويتامين aويتامين dويتامين cويتامين b مواد معدنىكلسيمفسفرآهنروىفلوئوريُدمسدوم ـ بهداشت و پيشگيرى1 ـ پاكيزگى2 ـ بهداشت دهان و دندانپلاك دندانى:پيشگيرى از پوسيدگى دندان: مسواك كردن دندانها: بوى دهان:3 ـ بهداشت آب و هوابهداشت آببيماريهاى ناشى از كمبود املاح در آبگواتروكرتينيسم: بيماريهاى عروقى، قلبى و مغزى:پوسيدگى دندان:بيماريهاى ناشى از افزايش املاح در آبنوزاد كبود:فلئوروزيس دندان:مسموميت با فلزات:سختى آببيماريهايى كه توسط آب منتقل مىشوندبهداشت هوااثرات آلودگى هوا بر سلامتى4 ـ سيگار و اعتيادقهوه و چاى5 ـ پيشگيرى از بيماريهاچاقىبيماريهاى قلبى و عروقىسرطانهاسوم ـ ورزشنرمش:استقامتتشخيص ميزان ضربان هنگام تمرينهاتوجه: انعطافپذيرىقدرتزمان و دفعات تمرينحركات كششى و گرمكننده4 ـ بهداشت و سلامتى روان:اوّل ـ مقدّمه و تعريفدوم ـ نشانههاى هشداردهنده بيماريهاى روانىسوم ـ بيماريهاى روانىبيماريهاى اصلى يا پسيكوزها 1 ـ كنارهگيرى2 ـ تجزيه و انفكاك3 ـ اختلالات پارانوئيدى و هزيان4 ـ ناهنجاريهاى ادراكىنوروزهااختلالات شخصيتىبيماريهاى روانى دوران كودكىبيماريهاى دوران سالمندبيماريهاى روان ـ تنىمشكلات قبلى:فشار خون:سرطانها:سردرد:حساسيت و آسم:اختلالات گوارشى:فصل چهارم : مسائل زندگى 1 ـ خانواده2 ـ ارتباط با ديگران و هستىآيا در هستى بدى وجود دارد؟توجه دقيق به افرادتوجه دقيق به خودتوجه افراد به ماتكليف ما چيست؟3 ـ مال و رزقانواع رزق:ب ـ رزق جان4 ـ غم و شادى5 ـ آزمايشهاى دنيايىمقدّرات پروردگارشرور6 ـ شغلانتخاب شغلشغل; به عنوان يك تكليفمشغله زيادعلاقهمندى به كارتقسيم كار روزانهبازنشستگىابعاد مختلف زندگىراه و رسم مشخص زندگىبينش صحيح و چشم حقبينتكليف الهىدر بندگى به چه چيزى مىرسيم؟فصل پنجم : موانع رشد كمال مقدّمه1 ـ هواى نفس2 ـ تعلّقاتنتايج زيانبار تعلّقات1 ـ ارتباط وهمى:2 ـ حرص و هراس:3 ـ غم:4 ـ عشق مجازى:5 ـ نداشتن آخرت:3 ـ وهم و خيالوهمخيال الهى4 ـ سوء ظن و بددلى5 ـ مدح و ستايش6 ـ عُجبآفات عجبدرمان عجب7 ـ كِبر و تكبّردرمان كبرتواضع8 ـ ذلّت و حقارت9 ـ حبّ جاه و خودپسندىعوارض حبّ جاهدرمان حبّ جاه10 ـ آمال و آرزوها12 ـ حسد13 ـ سستى در عمل14 ـ دروغدروغ در گفتار:دروغ در عمل:دروغ در اخلاق:15 ـ غيبت16 ـ عيبجويى17 ـ رياانواع رياانواع ديگر ريا18 ـ حجابهاى ظلمانىحجاب ميان انسان و خدا19 ـ حجابهاى نورانى20 ـ خروج از حجابهاخلاصه راههاى خروج از حجابهاى ظلمانى1 ـ غفلت از مقصد:2 ـ توجه ناقص (= عبوديت ناقص):3 ـ عبوديت كامل:فصل ششم : مراتب رسيدن به كمال و حقيقت مقدّمه1 ـ مرتبه طلبمراتب طلبدوام طلبموانع طلبنشانههاى طلبمجاهدت در راه طلبكمك گرفتن از علم و صبر در راه طلب2 ـ مرتبه بيدارىچگونه بيدارى را جايگزين غفلت كنيم؟تبديل خودمحورى به خدامحورىپيمودن راه با نور بيدارىابن الوقت بودنمركب راهنتايج بيدارى1 ـ توجه به كمال خداوندى:2 ـ شوق رسيدن به كمال:3 ـ حضور قلب:3 ـ مرتبه تزكيه نفسپاكيزگى ظاهر:پاكيزگى جوارح و اندام:پاكيزگى دل:پاكيزگى سرّ دل:عبوديّتمراحل سير بندگى در قرآن كريميقينمرتبه اوّل: مرتبه دوم:مرتبه سوم: ايمان و تقوااخلاصاخلاص در گفتاراخلاص در پنداراخلاص در عملاخلاص در عبوديّتنيّتحُسن خلقنتيجه حسن خلقصبررضامرتبه اوّل:مرتبه دوم: مرتبه سوم:شكرشكر با نيّت:شكر با زبان:شكر در عمل:قناعتتوكّلزهدخوف و رجاكلام و سكوتترك تكلّفرعايت حقوق ديگرانتكليف الهىابزار چيست؟ابزار ناپسندتكليف چيست؟4 ـ تحوّل احوالحالات قلبحكومت قلب محجوبحكومت قلب تطهير يافتهحضور قلبتشتّت خاطر:تعلّق خاطر:رسيدن به حضور قلبدريافتها از جانب پروردگار و تجلّى انوارنتيجه دريافتها و تجلى انواربرخورددارى از حيات طيّبهچگونه به حيات طيّبه مىتوان رسيد؟واردات قلبىواردات قلبى از نوع كشف صورىاسماى حُسنااسم نوراسم بصيراسم عليماسم جميلاسم ربّ5 ـ مرتبه عشقتعريف عشقانواع عشقعشق به غير خداتحصيل عشقدريافت عشقحال و مقامنشانههاى عشق حقيقى6 ـ مرتبه حيرت7 ـ مرتبه فنافصل هفتم : معنويات 1 ـ توحيدسفرهاى انساناوّل ـ سفر از خلق به حق: دوم ـ سفر از حق به سوى حق: سوم ـ سفر از حق به سوى خلق:توحيد در ذات:توحيد در صفات:توحيد در افعال:توحيد در عبادت:چند نكتهشرك در ذات خدا:شرك در صفات خدا:شرك در افعال خدا:شرك در عبادت:2 ـ دانشعلم حصولى:علم حضورى:تعريف علم:علم مذموم:علم نافع:نتيجهگيرى3 ـ قرآن4 ـ مذهب5 ـ تسبيح، دعا و فكرتسبيح:بندگى:ذكر:آداب دعا:6 ـ نمازآثار نمازذكر الله الاكبر سجدهسوز و اشك9 ـ خلوت، تهجّد و سحرخيزىخلوت عام:خلوت خاص:تهجّد:نماز شب:10 – مطالعه و مراقبهمقدّمه
آنچه در كتاب حاضر آمده، حداقل معارفى است كه براى رسيدن به يك راه و رسم مشخص در زندگى مورد نياز است.
انسان، كه نقطه اوج آفرينش است، بايد راه و رسم رسيدن به مقام اصلى خود را بداند و براى رسيدن و شدن تلاش كند.
كتاب حاضر، اين راه و رسم را نشان مىدهد تا ان شاء الله در عمل نيز به آن رسيم.
لازم به ذكر است كه در اين كتاب، سعى شده است تا حتى الامكان، اصالت و خلوص نوشتهها طورى باشد كه از هرگونه كجفهمى و انحراف به دور باشد و در نتيجه، خواننده نيز به بصيرتى در پناه نور و خلوص دست يابد.
بنابراين، از هيچ نوع گرايش خاصّى، جز شرع و عقل و منطق پيروى نشده است.
همچنين، سعى شده است تا جايى كه در توان بوده، از مشهورترين آيات قرآنى، احاديث، اشعار، سخنان ائمّه و اوليا، استفاده شود و بنابراين، توصيه مىشود در خواندن كتاب، حوصله داشته باشيم و چند بار آن را بخوانيم و با آن مأنوس شويم و حتى الامكان به نوشتهها تسلط يابيم و بيشتر جملات را حفظ كنيم; چرا كه مطالب كتاب، بيشتر مطالب فطرى و قلبى است و كمتر به مسائل ذهنى پرداخته است و بحثهاى فطرى و عقلى رسيدن و شدن هستند، نه ذهنيات و اطلاعات صرف.
از اين رو، توصيه مىشود كتاب را به عنوان سرگرمى و با سرعت نخوانيم، بلكه با حوصله، دقت و صرف وقت و به تكرار بخوانيم و سرانجام به پياده كردن مطالب آن در زندگى روزمره بپردازيم تا ان شاء الله به هدف اعلاى حيات دست يابيم.
فصل نخست : شناخت انسان
انسان از تن، نفس و روان به وجود آمده است.
تن:
وجه مادى انسان است كه عين حيات نيست.
امّا وقتى كه روح به آن تعلق مىگيرد، ديگر مادّه صِرف نيست، بلكه كالبدى حيات يافته است كه با مادّه، تفاوتى اساسى دارد.
بعد از اين كه روح به بدن ملحق شد، درست مانند دو آينه، مقابل يكديگر قرار مىگيرند و به هم آميخته مىشوند، و در اين وضعيت، ديگر جسم و روح را از همديگر جدا نمىدانيم.
درست است كه بدن و روح، جداى از هم بودهاند، اما وقتى به همديگر تعلق مىگيرند ديگر نبايد فكر كنيم كه بدن و روح، مثل مرغ در قفس تن است، بلكه روح با حقيقت مادّه، در هم مىآميزد.
نفس:
مجموعهاى است كه ناشى از مجاور شدن روح با تن، به وجود مىآيد و بيشتر، منظور ما در اين كتاب، خواستهاى انسان در رابطه با تن و نفس است، و به عبارت ديگر، منظور، منِ مجازى است كه در فصل آينده از آن، بحث خواهد شد………………….