برخورد يا گفتگوي تمدنها
مقدمه :
جهان در اواخر دهه 1980 شاهد تحولات چشمگير وبي سابقه اي بود نظام دو قطبي شكل گرفته در پايان جنگ جهاني دوم، سيطره انديشه كمونيسم بر اروپاي شرقي ،شوروي و بسيراي از كشورهاي جهان سوم ، جايگاه غير متعهدها و جهان سوم و نهايتاً نظامي كه از اين بحرانها به وجود آمد ، از جمله موضوعات اصلي اين برهه از زمان بود
كمونيسم به دلايل سياسي ، اقتصادي و ايدئولوژيك با بن بست روبه رو شد و پروستريكا و گلاسنوست به عنوان اقدامات اصلاحي گورباچف ، اميدي در دلها زنده نكرد در اين شرايط حساس جمهوري هاي شوروي از آب گل آلود ماهي گرفتند و استقلال خود را اعلام نمودنيد اروپاي شرقي وديگر كشورهاي زير سلطه شوري ، به نظام ليبراليستي گرايش پيدا كردند وعلايق خود را با ام القراي ماركسيسم به حداقل رساندند .جهان سوم كه از تضاد شرق و غرب در دوران جنگ سرد ، از موقعيت تقريباً مناسبي برخوردار بود ؛ پس از اين برهه با بي مهري هاي هر دو بلوك روبه رو شد . دوران سردرگمي چند ساله آنها با توجه به تضاد منافع ايشان ، تمايلات و ايدئولوژيهاي متفاوت واختلاف نظر نيست به آينده خود ،طبيعي به نظر مي رسيد .
درحقيقت ، دستور كا رگروه 77 وغير متعهدها بايد تغيير مي كرد نهضت غير متعهدها با افت وخيز حركتها و با دامنه تقريباًمتضاد موضع گيري اعضاء وظيفه ايجاد خطي بين شرق و غرب و حفظ كشورهاي جهان سوم بين دو ابر قدرت را بر عهده داشت . پس از سقوط نظام دو قطبي و خلع سلاح شدن ايدئولوژي كمونيسم تمايلات متفاوت و بعضاً‌متضاد و حتي مبهمي بر حركت كشورهاي جهان سوم ، حاكم شد .
آمريكه كه در دوران جنگ سرد از حمايت اروپا و ژاپن بهره مند بود ، خود را در شرايط جديدي حس مي كرد اروپاي متحد آلمان قدرتمند ژاپن ، به عنوان غول اقتصادي ، جهت حركت هاي خود از آمريكا را تغيير دادند و در راستاي تقويت «منابع ملي » خويش، نقش جديد در نظام بين الملل را مدعي شدند جهان شاهد اهميت اقتصاد، پس از يك دوره اهميت جنگ افزارهاي نظامي و نيز مسائل سياسي بود . اينك ببرهاهي آسيا و چين در صحنه قدرت اقتصادي و نهايتاً‌قدرت سياسي وارد خواهند شد ، هر چند در چند سال اخير شاهد بحرانهايي در اين مناطق بوده ايم .
در چنين شرايطي حساسي مي توان از خود سئوال كرد كه آيا شكست كمونيسم به دليل پيروزي ليبراليسم و كاپيتاليسم بود ؟ آيا پس از سقوط يكي از دو قطب نظام دو قطبي با نظام تك قطبي روبه رو خواهيم بود يا اينكه نظامي چند قطبي و … خواهيم داشت ؟آيا ايده افول نسبي قدرت آمريكا در كوتاه يا دراز مدت از صحت استحكام معتنابهي برخوردار است ؟ سهم جهان سوم – مخصوصاً كشورهاي اسلامي – درنظام نوين ادعا شده چه خواهد بود ؟ ايران اسلامي ، چه موضعي در مقابل نظام نوين جهاني بايد اتخاذ كند ؟نظريه برخورد تمدنها به واقع نزديكتر است يا نظريه گفتگوي تمدنها ؟
