تصمیم گیری در شرایط ریسک
مقدمه:
در مرحله گزينه‌يابي چگونه مي‌توان بهتر اقدام كرد و احساسي با انتخاب گزينه برخورد نكنيم؟
پ : در يك تقسيم‌بندي كلي، سه سبك تصميم‌گيري توسط افراد به كار گرفته مي‌شود.
يك دسته افرادي هستند كه سبك انعكاسي دارند و معمولا بسيار سريع و تند، تصميم مي‌گيرند و معمولا وقت اضافه مي‌آورند. گروه ديگري هستند كه سبك تاملي دارند و معمولا دچار كمبودوقت مي‌شوند. چون آنها به مطالعه و مشورت زياد در يك تصميم‌گيري قائل هستند. سبك سومي كه حد وسط بين دو گونه بالاست سبك با ثبات مي‌باشد و رفتار اجتماعي مردم در كشورهاي توسعه يافته عمدتا در محدوده با ثبات است.
افرادي كه سبك انعكاسي دارند و سريع‌العمل هستند، بايستي درمرحله سوم يعني گزينه‌يابي صبر بيشتري به خرج دهند تا دچار افت تصميم‌گيري عقلايي محدود نشوند.
تصميم‌گيري عقلايي محدود در مورد مسائل روزمره و معمول بايد اتفاق بيافتد و نه امور مهم.
س : آيا در مرحله گزينه‌يابي، خلاقيت نقش برجسته‌اي پيدا مي‌كند؟
پ : بله، البته خلاقيت به معناي خلق فكر نو و جديد است و نوآوري به معناي اجراي آن فكر و ايده نو در مرحله سوم تصميم‌گيري، مي‌توان از تكنيك‌هاي خلاقيت مثل «بارش افكار» بهره گرفت. در اين مرحله، فرد ساختار موجود ذهني‌اش را در رابطه با آن موضوع مي‌شكند و ايده‌هاي جديدي را مطرح مي‌كند . چون اگر بخواهيم از ايده‌هاي قبلي استفاده كنيم، دچار تصميم‌گيري عقلايي محدود مي‌شويم. افرادي كه سبك انعكاسي دارند بايد سعي كنند با تكنيك‌هاي خلاقيت، ايده‌هاي بيشتري را به ذهن خودشان راه دهند. خلاقيت هم سه مرحله شامل آماده‌سازي، پروراندن فكر و ايده و روشن شدن بالاخره ارزيابي دارد.
در مرحله اول خلاقيت ما بايد بتوانيم سؤال بسازيم. در تربيت كودكان 5-3 ساله كه به طور مرتب از والدين خود سؤال مي‌كنند، بسياري از اين والدين براي آن سؤالات جوابي ندارند و به سرعت از اين چراها و كنجكاوي بچه‌ها خسته مي‌شوند وقتي ما به سؤالات بچه‌ها جواب نمي‌دهيم در واقع اجازه بروز خلاقيت را از آنها گرفته‌ايم و يا هنگامي كه ما از دانش‌آموزان مي‌خواهيم عينا مطالب يك كتاب درسي را حفظ كنند و به ما تحويل دهند، زمينه بروز خلاقيت از بين مي‌رود در حالي كه با چون و چرا كردن و كنكاش است كه افكار خلاقانه بروز پيدا مي‌كند.در مرحله پروراندن فكر، وقتي كه يك تصميم‌گيري مهم بايد داشته باشيم، نبايد سرعت عمل بيش از حد به خرج دهيم. در چنين وضعيتي، بايستي دست كم يك فاصله 24 ساعته را در نظر بگيريم. در اين مدت، ممكن است ويژگي‌هاي جديدي به نظر ما برسد و به تركيب‌هاي جديدي در تصميم‌گيري دسترسي پيدا كنيم. درمرحله روشن شدن فكر و ايده، خلاقيت در يك لحظه بروز پيدا مي‌كند و يك فكر خلاق به ذهن خطور مي‌كند. داستان ارشميدس كه در داخل حمام به يك ايده نور رسيد، در واقع روشن‌سازي ايده را تاييد مي‌كند.
