روشهاي بيوشيمي مطالعة سلول
فصل اول :
روشهاي بيوشيمي مطالعة سلول
سيتوشيمي
با كمك روشهاي سيتوشيمي ميتوان ساختمانهاي شيميايي اجزاء سلول را در وضعيت طبيعي ( In Situ ) آن شناخت دو راه را براي اين منظور وجود دارد :
1) استفاده از مواد شيميايي كه در اثر تماس با مواد ديگر درون سلول واكنشي ظاهر سازند كه به كمك ميكروسكوپ الكتروني قابل رؤيت است .
براي مطالعة با ميكروسكوپ نوري بايستي اين مواد شيميايي رنگي باشند و براي مشاهده در ميكروسكوپ الكتروني بايد اين مواد مانع حركت الكترونها، يا باعث پراكندگي آنها گردند. (1)
2 ) امكان دوم استفاده از آنزيمهايي است كه بطور اختصاصي موادي را تجزيه نمايند اين مواد بعداً در سلول قابل رؤيت نيستند تعيين اينكه محصول يك واكنش جزئي از ساختمان سلول است يا خير زماني ممكن است كه نتيجه واكنش سبب انباشتگي و تراكم ماده مورد جستجو گردد علاوه بر اين واكنش بايد طوري اختصاصي باشد كه قضاوت قابل اعتمادي را ممكن سازد از طرف ديگر اجزاء سلولي به قدر كفايت طبيعي باقي بمانند تا مقايسه و قضاوت را ممكن سازند (مثلاً تراكم موادي در ميتوكندري زماني قابل اثبات است كه ساختمان ميتوكندري به شكل طبيعي آن موجود باشد با دو مثال مطالب فوق روشن ميگردد :
در نقاط مختلف سلول فسفاتاز يعني آنزيمي كه هيدروليز فسفات را تسريع مينمايد وجود دارد اگر يك سلول ثابت شده با آلدئيد را (آلدئيد فعاليت آنزيمي را از بين نميبرد) با مخلوطي از فسفات محلول و نيترات سرب مجاور كنيم (قطرهاي روي بافت قرار ميگيرد) در نقاطي كه آنزيم موجود است فسفات هيدروليز شده و توليد اسيد فسفريك مينمايد كه خود در اثر تركيب با نيترات سرب فسفات سرب به وجود ميآورد .
اين تركيب غير قابل حل در آب بوده و توليد رسوبي مينمايد كه به شدت الكترونها را متفرق ميكند به اين ترتيب تمام نقاطي كه داراي فسفاتاز هستند در سلول مشخص ميگردند .
ديواره غالب سلولهاي گياهي داراي سلولز ميباشد كه با املاح فلزات سنگين كنتر است ندارد اگر آنزيم سلولاز را روي سلول ثابت شده با آلدئيد اثر دهيم سلولز به موادي كه ملكولهاي ريز قابل حل در آب تبديل ميگردند اين عمل منجر به از بين رفتن كنتر است تقاطعي كه قبلاً سلولز وجود داشت ميگردد با اين روش ميتوان پي به مقدار كمي سلولز در ديواره سلولزي و احتمالاً چگونگي سنتز آن پي برد . (2)
اتوراديوگرافي ( AUTORADIOGRDHY ) :
ايزوتوپهاي راديواكتيو ايزوتوپهايي هستند كه هسته آنها در اثر تشعشع پيوسته تحليل ميرود اين گونه ايزوتوپها در سيتولوژي براي رديابي مواد معيني در سلول به كار گرفته ميشود با كمك منوساكاريدهاي علامتگذاري شده با14 Cميتوان بوسيله روشهاي اتوراديوگرافي يا به طور مستقيم توسط اندازهگيري فعاليت تشعشعي اجزاء مختلف سلول سنتز پليساكاريدها را مشخص كرد روش اخير با كمك دستگاه مخصوصي به نام سينسيلاسيون شمار (نور ساطع كردن و برق زدن = Scintilation ) انجام ميگيرد .
در روش مستقيم اتوراديوگرافي ميتوان از ميكروسكوپ نوري يا الكتروني استفاده كرد در هر دو مورد بافت بعد از دريافت ماده راديو اكتيو ( خوراندن ـ تزريق ) ثابت آغشته و برش داده ميشود مقاطع بعداً با لايهاي حساس يا فيلم پوشانده ميشوند تشعشعات ماده راديو اكتيو مثل اشعه نور صفحه فيلم يا ماده حساس ديگر را متأثر و فيلم پس از ظهور در محل سياه شده مورد مطالعه قرار ميگيرند شرط موفقيت دراتوراديوگرافي انتخاب ماده حساس براي پوشاندن مقاطع انتخاب زمان دقيق براي تأثير اشعه و بالاخره ظاهر كردن مناسب ماده حساس يا فيلم ميباشد معذالك نميتوان از اين روش در هر موردي از سيتولوژي استفاده نمود اتوراديوگرافي بيش از هر روش ديگر به دقت و تجربه نيازمند است . (2)