تقسيم وظايف در واحدهاي صنعتي و توليدي
مقدمه
امروزه سازمانها با شرايط محيطي و فن آوري مختلف روبرو هستند و مديراني موفق هستند كه بتوانند شرايط درون سازماني خود را به خوبي تشخيص داده و همچنين با بهره مندي از مهمترين نظريه ها و اصول مديريت از مناسبترين آنها به منظور افزايش بهره وري و حفظ حيات سازمان خود استفاده كنند .
شرايط محيطي و فرهنگي و منابع انساني و وظايف آنها به عنوان عوامل مستقل و تعيين كننده و مجموعه نظريه ها و اصول مختلف در شرايط محيطي مختلف ، هنر مديريت است .
در اين مجموعه يكي از وظايف اصلي مديريت در سازمانها تحت عنوان « تقسيم كار » مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و توضيح داده شده است . همچنين سعي بر آن بوده كه با توجه به پيشرفت صنعت در سراسر جهان و متغير بودن روشها و اصول و عقايد مديران امروزي در سازمانها و مديريت آنها چگونگي استفاده از نظريه هاي مختلف انديشمندان مديريتي در شرايط مختلف محيطي و درون سازماني ارائه گردد .
بطوريكه ضمن بيان مفهوم تقسيم كار و وظايف در سازمان تاريخچه تقسيم كار ، تقسيم كار و لزوم و اهميت آن در صنعت و سازمانها و رابطه آن با مديريت ، تواناسازي كاركنان در سازمانها و نظر يك مدير موفق در صنعت جهاني توضيح داده شده است كه در جمع آوري اين مجموعه سعي بر آن بوه است كه ضمن به روز بودن مطالب مطالعه آن ساده و روان باشد .
تعريف تقسيم كار
انسان از ابتدا كه به تشكيل زندگي اجتماعي پرداخت به ضرورت تقسيم كار در فعاليتهاي گروهي پي برد و رفته رفته در نظامهاي اجتماعي به عنوان ابزاري مناسب و موثر در خدمت مديريت مورد توجه قرار گرفت امروزه عمليات سازمانها آنقدر پيچيده و گسترده شده است كه بدون تقسيم كار نمي توانند به حيات خود ادامه دهند .
تقسيم كار نه تنها از مهمترين وظايف يك مدير است بلكه بر مبناي آن سازمان و مدير به تحقق اهداف تعيين شده در سازمان دست مي يابند زيرا يك مدير بدين دليل برنامه ريزي ، رهبري و نظارت مي كند تا تحقق اهداف سازمان بوسيله انجام كار توسط كاركنان تضمين شود بدين منظور به تعريف كلي تقسيم كار مي پردازيم :
تقسيم كار عبارت است از تقسيم وظايف سازماني بر اساس اصل تخصص بين اعضاي سازمان ، اين اصل همان تخصصي كردن كارها است ، كه اقتصاد دانان و انديشمندان مديريتي براي استفاده با صرفه نيروي كار براي اولين بار پيشنهاد كرده اند . رعايت اين اصل موجب افزايش سطح كارايي مي گردد . زيرا افراد عهده دار وظايف و تكاليفي مي گردند كه براي انجام آن از شرايط لازم برخوردارند و معتقد بودند كه اصل تقسيم كار در كليه فعاليتهاي سازمان قابل استفاده است [1] و بايد بر اساس تخصص افراد به تقسيم منظم وظايف تامين اختيار قانوني و تامين حقوق مناسب پرداخت و هر كس در سازمان بايد فقط در حوزه مسئوليت خود مشغول باشد و در نقش و مسئوليت ديگران دخالت نكند كه با اعمال تخصص گرايي اين امكان براي فرد فراهم مي شود تا در زمينه مربوط از بالاترين سطح تجربه و تخصص برخوردار شود و توليدات نيز افزايش يابد .

[1] – division of work  – آدام اسميت