بررسی رابطه خلاقیت و پیشرفت تحصیلی

فهرست مطالب
بررسي رابطه خلاقيت و پيشرفت تحصيلي 1
چكيده 5
فصل اول 6
مقدمه : 7
آيا بين خلاقيت و پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ابتدايي رابطه معناداري وجود دارد؟ 10
فرضيه پژوهشي 10
بين خلاقيت و پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ابتدايي رابطه مثبت وجود دارد. 10
اهداف تحقيق 10
تعريف اصطلاحات 11
الف)تعايف سازنده و مفهومي 11
ب)تعاريف عملياتي اصطلاحات 12
خلاقيت:در اين پژوهش براي سنجش خلاقيت از آزمون مداد كاغذي چند جوابي سنجش خلاقيت (MPPT ) استفاده شد. 12
پيشرفت تحصيلي:براي اندازه گيري يا سنجش پيشرفت تحصيلي از معدل ترم قبل از دانش آموزان استفاده شد. 12
فصل دوم 13
خلاقيت 14
اشراق 18
3- : اين مرحله اي است كه طي آن ايدة فرخنده به وقوع مي پيوندد.ايده اي كه آن را پديده آها  نيز ناميده اند.در اين مرحله فرد خلاق ايدة مفهوم يا راه حل مسأله را به طور ناگهاني در مي يابد. 18
اثبات 18
احترام به تخيلات كودك 24
نقش مدرسه در بارور كردن خلاقيت 25
درباره رفتار مناسب با دانش آموزان خلاق،كارشناسان آموزشي توصيه هاي زير را داشته اند: 25
1- بهتر است پيشنهادات و انديشه هاي جديد دانش آموزان مورد انتقاد و يا ارزشيابي قرار نگيرند تا عقايد و نظريات علمي به راحتي ابراز شود. 25
2 25
ويژگيهاي كودكان خلاق 27
1- كنجكاوي   2- پشتكار    3- نياز به استقلال 28
شوخ طبعي 31
5 ساختگي و نادرست را به تمسخر مي گيرند.(بهروزي 1375) 31
نظريه هاي مربوط به خلاقيت 32
خلاقيت به عنوان نبوغ شهودي 33
نظريه تداعي گرايي 34
روانكاوي جديد 39
سهم عمده نوفرويدي ها در روانكاوي اين است كه خلاقيت محصول ذهن نيمه آگاه 40
روشن است كه اگر اين گفتگوها دو جانبه و دوستانه باشد،كودك را جذب خواهد كرد. 44
فصل سوم 49
جامعه 50
جامعه عبارت است از كليه دانش آموزان دختر كلاس پنجم ابتدايي 50
نمونه 50
طرح تحقيق 50
آزمون مداد كاغذي چند جوابي سنجش خلاقيت(MPPT): 51
الف- از تجارب تازه لذت نمي برم 51
ب- گاهي از تجارب تازه لذت مي برم 51
ج- از تجارب تازه لذت مي برم. 51
الف- دريافتن دلايل متقاعد كننده اشكال دارم 51
ب- سعي مي كنم براي متقاعد كردن آنان چند دليل مختلف بياورم 51
ج- براي متقاعد كردن آنان دلايل بسيار مي يابم. 51
پاياني آزمون MPPT 52
روش آماري 53
براي تجزيه و تحليل داده ها در اين پژوهش از روش هاي آماري زير استفاده شد. 53
فصل چهارم 54
تجزيه و تحليل داده ها 55
فصل پنجم 57
محدوديتهاي تحقيق 58
خلاصه تحقيق: 59
منابع 62
1- افروز،غلامعلي (1371) نوجوانان،استقلال،شخصيت و خلاقيت،نشريه ماهانه پيوند،انتشارات انجمن اولياء و مربيان شماره 158 62
2- افروز،غلامعلي (1371) نقش اعتماد به نفس در خلاقيت نوجوانان و جوانان،نشريه ماهانه پيوند،انتشارات انجمن و اولياء و مربيان شماره 159 62
تعدادي از سئوالات 65
آزمون مدد كاغذي چند گزينه اي سنجش خلاقيت (MPPT) 65
1الف- گريه مي كنم،چون فكر نمي كنم بتوانم مسئله را حل كنم. 65
ب- گريه نمي كنم،اما ناراحت مي شوم. 65
ج- سعي مي كنم راه مناسب براي حل مسئله بيابم. 65
الف- كار را متوقف مي سازم 65
ب- گاهي دوست دارم حدس بزنم ديگران دربارة چه چيز بحث مي كنند. 65
ج- هميشه دوست دارم حدس بزنم ديگران دربارة چه چيزي بحث مي كنند. 65
الف- خير از حل مسائل دشوار لذت نمي برم. 66
ب- به ندرت از حل مسائل دشوار لذت مي برم. 66
ج- اغلب از حل مسائل دشوار لذت مي برم. 66
الف- خودم كاري نمي كنم و نمي گذارم اعضاي ديگر گروه مسئله را حل كنند. 66
ب- گاهي در آنچه گروه انجام مي دهد،شركت مي كنم. 66
ج- به طور فعال در آنچه گروه انجام مي دهد شركت مي كنم. 66
الف- از يك معلم يا شخص ديگر مي خواهم كه به من كمك كند. 66
ب- يك كتاب رياضي مربوط به مسئله را مي خوانم. 66
ج- از همه منابعي كه در دسترس دارم،استفاده مي كنم. 66
الف- به ندرت از نظرات مبتكرانه من استفاده مي كنند. 67
ب- گاهي از نظرات مبتكرانه من استقبال مي كنند. 67
ج- اغلب از نظرات مبتكرانه من استقبال مي كنند. 67
الف- اغلب،از كسي كمك مي گيرم. 67
ب- قبل از اينكه از كسي كمك بگيرم مدت كوتاهي تلاش مي كنم تا خودم آن را حل كنم. 67
ج- مدتي بسيار طولاني تلاش مي كنم تا خودم آن را حل كنم. 67
10-آيا به نظر ديگران شما سئوالات مشكلي طرح مي كنيد؟ 67
الف- خير،اين طور فكر نمي كنند. 67
ب- گاهي اين طور فكر مي كنند. 67
ج- اغلب اين طور فكر مي كنند. 67
11-آيا معمولاً دوست داريد به كارهاي تازه دست بزنيد؟ 67
الف- معمولاً به كارهاي تازه دست نمي زنم. 67
ب- گاهي به كارهاي تازه دست مي زنم. 67
ج- اغلب به كارهايي تازه دست مي زنم. 67
12- وقتي با مسئله پيچيده اي روبه رو مي شويد چه مي كنيد؟ 67
الف- سعي مي كنم خود را درگير حل آن نكنم. 67
ب- ممكن است كوتاه زماني براي حل آن تلاش كنم. 67
ج- زماني بسيار طولاني براي حل آن تلاش مي كنم. 68
13- آيا از تجارب تازه لذت مي بريد؟ 68
الف- از تجارب تازه لذت نمي برم. 68
ب- گاهي از تجارب تازه لذت مي برم. 68
ج- از تجارب تازه لذت مي برم. 68
14-وقتي در موقعيتي قرار مي گيريم كه از عهدة آن بر نمي آييد چقدر به ديگران متوسل مي شويد؟ 68
الف- اغلب به ديگران متوسل مي شوم. 68
ب- گاهي به ديگران متوسل مي شوم. 68
ج- معمولاً ترجيح مي دهم به خودم متكي باشم. 68
15- آنچه مستقلاً‌انجام مي دهيد،چقدر اطمينان داريد؟ 68
الف- به آنچه خودم مستقلاً انجام مي دهم اطمينان زيادي ندارم. 68
ب- به آنچه خودم مستقلاً انجام مي دهم تا حدودي اطمينان دارم. 68
ج- به آنچه خودم مستقلاً انجام مي دهم اطمينان زيادي دارم. 68
16- آيا از انجام آزمايشات علمي لذت مي بريد؟ 68
الف- از انجام آزمايش لذت نمي برم. 68
ب- ازانجام آزمايش تا حدودي لذت مي برم. 68
ج- از انجام آزمايش خيلي لذت مي برم. 68
17- هرگز به رؤيا فرو مي رويد؟ 69
الف- خير من به رؤيا فرو نمي روم. 69
ب- گاهي اگر وقت داشته باشم به رؤيا فرو مي روم. 69
ج- اغلب اگر وقت داشته باشم به رؤيا فرو مي روم. 69
18- در بيان مطالب خود با چه سهولتي از كلمات استفاده مي كنيد؟ 69
الف-معمولاً اشكال دارم. 69
ب- گاهي اشكال دارد. 69
ج- به ندرت،اشكال دارد. 69
19- بيان شما چه اندازه خوب است؟ 69
الف – مطالب را به خوبي بيان نمي كنم. 69
ب- گهي مطالبم را به خوبي بيان نمي كنم. 69
ج- اغلب مطالبم را به خوبي بيان مي كنم. 69
20- نوشتن شما تا چه اندازه خوب است؟ 69
الف- در نوشتن نظراتم اشكال دارم. 69
ب- شايد بتوانم نظراتم را بنويسم. 69
ج- كاملاً مي توانم نظراتم را بنويسم. 69
21 69
الف- از عهده اش بر نخواهيم آمد زيرا براي آن آمادگي نداشته ام. 70
ب- نهايت سعي خود را خواهم كرد تا از عهده آن برآيم. 70
ج- به خوبي از عهده آن بر خواهم آمد. 70
22-براي توصيف چيزي با چه سهولتي به كلمات دست پيدا مي كنيد؟ 70
الف- معمولاً اين كار برايم دشوار است. 70
ب- گاهي اين كار برايم آسان است. 70
ج- اغلب اين كار برايم آسان است. 70
چكيده
پژوهش حاضر تحت عنوان بررسي رابطه خلاقيت و پيشرفت تحصيلي در دانش آموزان دختر كلاس پنجم دو تا از مدارس كرج انجام شده است.
جامعه پژوهش عبارت است از كليه دانش آموزان سال پنجم ابتدايي در شهرستان كرج كه از بين آنها 100 آزمودني با استفاده ازروش نمونه گيري تصادفي ساده انتخاب گرديد.
ابزار اندازه گيري در اين تحقيق عبارت است از آزمون مداد كاغذي چند جوابي براي سنجش خلاقيت (MPPT ) و همين طور براي سنجش عملكرد تحصيلي آزمودنيها ازمعدل نيم سال گذشته آنها استفاده شد كه پس از جمع آوري داده ها با استفاده از روش آماري ضريب همبستگي پيرسون به تحليل داده ها پرداخته شد كه ضريب همبستگي (%29r= )به دست آمد و معلوم شد كه بين خلاقيت و پيشرفت تحصيلي آزمودنيها رابطه مثبت و معناداري وجود دارد.

فصل اول
مقدمه :
كنجكاوي و تفكر پيرامون افراد سرآمد و با استعداد سابقه اي بس طولاني،در حدود دو هزار سال دارد و احتمالاً به زماني برمي گردد كه براي اولين بار انسان علاقه مند شد بداند چرا افراد با هم تفاوت دارند.در جوامع مختلف هميشه افرادي بوده اند كه از خود توانايي ها وبرجستگي خاص نمايان مي ساختند كه اين امر موجب تحريك حسن كنجكاوي ديگران مي گرديد و سوء ظن،نفرت و يا ترغيب و تشويق آنها را در پي داشت.اشخاصي بوده اند كه با استعداد فراوان و نبوغ فوق العادة خويش در طول زندگي توجه و تحسين همه را به خود جلب نموده اند و يا بدون توجه مردم،زندگي كرده اند و گاه پس از مرگشان به نبوغ آنها پي برده شده است.گرچه تمدن و فرهنگ انساني نتيجه تلاش تمام افراد بشر است اما غنا و عظمت آن مديون افراد خلاق،متفكران،نوابغ،كاشفان و مخترعان بوده است.از اين رو،اهميت شناخت و پرورش اين افراد آشكار مي شود.بنابراين در دنياي پيچيدةكنوني كه شاهد رقابتهاي بسيارفشرده جوامع مختلف براي دستيابي به جديدترين تكنولوژي ها و منابع قدرت هستيم.افراد تيزهوش و خلاق و صاحبان انديشه هاي نو و متكبر همانند گرانبهاترين سرمايه ها از جايگاه بسيار بالايي برخوردار هستند.زيرا هرقدر جهاني كه در آن زندگي مي كنيم پيچيده تر شود نياز به شناسايي و پرورش ذهنهاي خلاق و آفريننده محسوس و روشن تر مي گردد.در همين رابطه توين بي   معتقد است كه شانس براي به دست آوردن خلاقيت بالقوه مي تواند موضوع زندگي و مرگ هر جامعه اي باشد.همچنين تورنس  (1959)نقل از نيسان و ديگران(1377)استدلال مي كند كه تصاوير آگاه و ناخودآگاه ازآينده نيروي محركة مهمي در پس دستاوردهاي آينده اند.تصاوير مثبت آينده نيروهاي پرتوان مغناطيسي هستند     كه ما را به تحرك واداشتند و به ما انرژي لازم را براي حركت به پيش،به سوي امكانات،راه حل ها و دستاوردهاي خلاق و جديد – مي دهند،ازطرفي براي آنكه بتوانيم قدرت تصور خود را پرورش دهيم و تصاوير مثبتي از آينده خلق كنيم بايد خلاقيت خود را پرورش دهيم.چه نياز به خلاقيت اجتناب ناپذير است(نيسان،حيدري پاك نيكرو 1377)
به همين دليل امروزه جامع ما بيش از هر زمان ديگر به افراد هوشمند و خلاق نياز دارد و در شرايط كنوني مسأله خلاقيت از مهمترين مسائل در قلمرو روانشناسي آموزشگاهي است.به طوري كه در اصل 25 كليات نظام آموزش و پرورش جمهوري اسلامي ايران مصوب شوراي تغيير بنيادهاي نظام آموزش و پرورش (1367) تحت عنوان پرورش توان تفكر،نقد و ابتكار آمده است كه:در تدوين و اجراي برنامه هاي آموزش و پرورش بايد از شيوه هايي استفاده شود كه توان تفكر،تحليل و نقد،ابتكار و خلاقيت را تقويت كنند و زمينة مناسب را براي خودآموزي دانش آموزان فراهم نمايند.همچنين اين اصل مي افزايد كه … برنامه ريزي آموزشي و درسي بايد به گونه اي باشد كه به دانش آموزان مجال تفكر داده شود و آنان را به انديشيدن و تفكر ترغيب نمايد…تعليمات بايد به گونه اي باشد كه در دانش آموزان رشد فكري وقوّة تجزيه و تحليل را تقويت بنمايد…
در تنظيم و محتوا و مواد درسي و تدريس بايد ازشيوه هايي استفاده شود كه متكي بر مشاركت فعال دانش آموزان در درس و بحث باشد و به دانش آموزان فرصت كافي جهت ارائه يافته هاي خود،راه حل هاي مختلف براي حل مسايل و شيوه هاي ابتكاري داده شود در كليه فعاليتهاي فوق برنامه بايد براي دانش آموزان ميدان عمل جهت بروز و پرورش ابتكارات و خلاقيت داده شود و از جاذبة اين گونه فعاليتها جهت پرورش روح تفكر و تحقيق در دانش آموزان استفاده شود…همچنين در برنامه هاي تربيت معلم،روش هاي پرورش استعداد ابداع و خلاقيت به معلمين در مراحل مختلف تحصيلي تعليم داده شود.در مورد خلاقيت و شناخت كودكان خلاق بايد خاطر نشان سازيم،قبل از اينكه كودكي بتواند خلاق شود به شرايط و يا محيط مناسب نياز دارد.سياستي كه اكنون در آمريكا دنبال مي شود و داراي ابعاد جهاني مي باشد مؤيد اين نكته است،يعني به دنبال افراد تيزهوش و خلاق در سطح جهان هستند تا با فراهم ساختن زندگي بسيار مطلوب،آنها را به كشور خود فراخوانده وبا آموزش هاي مناسب و با امكانات بسيار پيشرفته زمينه را براي بروز خلاقيت ها در آنها آماده كرده تا درآينده كشورشان را صاحب قدرت و مشعل دار علم و تكنولوژي كنند.اگر به آمار محققان و مكتشفان اين كشور نگاه كنيم مي بينيم كه شمار بسياري از آنها از كشورهاي ديگر و از جمله كشور ما ايران مي باشند.البته بايد توجه داشت كه عوامل ژنتيك،پيدايش استعداد خلاقيت را در افراد ممكن مي سازد ولي با وجود آن بروز و رشد اين استعداد به شدت تحت تأثير محيط غني و والدين و مربياني آگاه مي باشد.
به طوري كه مي توان گفت خلاقيت به عنوان يك استعداد،حاصل تعامل پيچيده وراثت و محيط است (افروز 1371) بنابراين ، خلاقيت موضوع بسيار پيچيده‌اي است و شناخت و شكوفا سازي آن به عنوان يك استعداد نيازمند فراهم آوردن روش هاي تربيتي نوين است و اهميت اين موضوع در جامعة صنعتي امروز به ويژه در دنياي رايانه ها مملوس تر مي شود.همچنين نقش مدرسه و مربيان در جهت پرورش افكارخلاق و رشد توانايي هاي اين گونه افراد از اهميت بسزايي برخوردار است.(افروز 1371)
با توجه به مطالب فوق در اين پژوهش برآنيم تا مشخص كنيم كه خلاقيت به عنوان يك استعداد چه ارتباطي با پيشرفت تحصيلي دارد.و راههاي پرورش ورشد خلاقيت در كودكان چيست و چه عواملي مانع رشد خلاقيت در كودكان مي شود.

مسأله پژوهشي
آيا بين خلاقيت و پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ابتدايي رابطه معناداري وجود دارد؟
فرضيه پژوهشي
بين خلاقيت و پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ابتدايي رابطه مثبت وجود دارد.

اهداف تحقيق
با توجه به نياز جوامع بشري خصوصاً كشور ما به استعدادها و ذهن هاي خلاق خصوصاً‌ در دفع تنگناهاي موجود و ابداع و خلق روش ها و فنون نو،هدف از انجام اين پژوهش بهادادن و اهميت گذاشتن به اين ذهنهاي خلاق و آگاهي دادن به جامعه خصوصاً‌ والدين و معلمان در رابطه با چگونگي برخورد با اين استعدادهاي خدادادي و راههاي پرورش و رشد خلاقيت آنها مي باشد.و همين طور بر آنيم تا مشخص كنيم كه خلاقيت با پيشرفت تحصيلي رابطه دارد و به عبارتي ديگر دانش آموزاني كه خلاق هستند از پيشرفت تحصيلي خوبي نيز برخوردارند.