جایگاه خانواده در اسلام
فهرست مطالب
تقديم ج
تقديم و تشكر د
چكيده ه
بخش اول – كليات
مقدمه2
1-1- تعريف و تبيين موضوع4
الف – تعريف لغوي عيال4
ب – تعريف لغوي أسر4
ج – تعريف لغوي زوج5
د – خانواده در اصطلاح10
2-1- ضرورت و اهداف تحقيق13
3-1- پيشينه موضوع14
4-1- فرضيات اصلي و فرعي15
5-1- روش تحقيق16
بخش دوم – بررسي جايگاه خانواده در اعصار گذشته و اديان
1-2- خانواده در اعصار گذشته18
الف – خانواده در اقوام وحشي18
ب – خانواده در روم قديم19
ج – خانواده در يونان قديم20
د – خانواده در ايران باستان21
ه – خانواده در عرب جاهليت22
2-2- خانواده در اديان24
الف – خانواده در زرتشت24
ب – خانواده در ميان مسيحيان و يهوديان26
ج – خانواده در اسلام28
* كارگر و جايگاه خانه در قرآن30
1- محل تسكين31
2- محل ذكر و تلاوت آيات الهي31
3- محل رابطه قدسي32
4- لزوم حفظ حريم خانه32
3-2- وضعيت خانواده در جهان معاصر33
4-2- ابعاد خانواده در انديشه نظريه پردازان علوم انساني44
الف – تاريخ44
ب – جامعه شناسي45
ج – حقوق46
د- اقتصاد46
ه – روان شناسي48
و – علوم سياسي49
ز – علوم تربيتي50
بخش سوم – ميزان تقدس خانواده در اسلام
مقدمه52
1-3- ضرورت تشكيل خانواده54
الف – ازدواج يك سنت الهي55
ب – ازدواج وسيله حفظ دين است55
ج – فضيلت عبادت متأهل 56
د – بهترين تجارت، زن شايسته56
2-3- آثار و فوايد ازدواج60
الف – غريزه جنسي61
1-زنا 62
2-عريان گرايي63
3-چشم چراني64
4-لواط (همجنس خواهي)64
5-خود ارضايي65
* عوامل ايجاد رفتار جنسي مطلوب در روابط زناشوئي67
1- رضايت زوجين در انتخاب يكديگر67
2- رعايت احترام و محبت متقابل67
3- پرهيز از احياء منفي67
4- تفاهم و توافق ميان همسران در روابط جنسي68
5- رعايت اخلاق جنسي68
ب – نياز به آرامش و سكون68
ج – نياز به انس دمورت70
د – ميل به تداوم وجود خويش72
و – پرورش نسل سالم و پاك73
ه – حفظ عفت و حياي فردي و اجتماعي74
3-3- چارچوب خانواده متعادل و ايده آل در اسلام76
1- تعادل نظر و عمل76
2- تعادل معنويت و ماديت77
3- تعادل سد زمان77
4- تعادل منطق و عاطفه77
5- تعادل گفتن و شنيدن77
6- تعادل سازگاري و انتقادگري77
7- تعادل مصالح دروني و مصالح بيروني78
8- تعادل هدف هاي تربيتي 78
9- تعامل مديريت و مشاركت78
10- تعادل امكانات و انتظارات78
* فوايد متعادل بودن خانواده78
4-3- معيارهاي انتخاب همسر80
الف – ملاك هاي گزينش همسر از ديدگاه جامعه شناختي خانواده81
1- الف – روان شناختي81
2- الف – روان شناختي81
3-الف – اقتصادي82
4-الف – اجتماعي82
5-الف – خانوادگي83
6- الف – قاعده همسان همسري83
ب – ملاك هاي گزينش همسر از ديدگاه اسلام83
1-ب- صفات متناسب براي زن84
2-ب – ملاك هاي گزينش مرد86
3-ب – اولويت بندي ملاك هاي مختلف87
4-ب – دقت در تطبيق معيارها بر مصداق مورد نظر88
1- مشورت با كارشناس88
2- تحقيق89
3- گفت و گوي مستقيم89
بخش چهارم – مباني حقوق و اخلاقي خانواده در اسلام
مقدمه92
1-4- فلسفه خاص اسلام درباره حقوق خانوادگي93
الف – حقوق مشترك94
1-الف – توجه به جايگاه خانواده94
2-الف – تثبيت نقشها96
3-الف – حفظ شئون فردي96
4-الف – آشنايي و پايبندي به تعهدات حقوقي و اخلاقي96
5-الف – حسن معاشرت97
ب – حقوق همسران در قرآن و حديث99
1-ب – وظايف و نسبت به همسرش99
1- حقوق مادي و نفقه زن99
2- تأمين نياز جنسي100
3- نظافت و آراستگي101
4- پرهيز از سخت گيري102
5- غيرت ديني102
2-ب- وظايف زن نسبت به همسرش103
1- آيا رياست در خانواده امري ضروريست105
2- تمكين و تأمين نياز جنسي110
3- زينت و آرايش براي شوهر110
4- پاكدامني و حجاب زن111
2-4- آميختگي احكام حقوقي و اخلاقي در قرآن112
3-4- رفع اختلاف در خانواده در قرآن و حديث113
الف – اصل تأمين نيازهاي عاطفي114
ب – اصل مشاوره114
ج – اصل صلح و سازش115
د – اصل حاكميت116
ه – طلاق، عرش الهي را مي لرزاند117
نتيجه گيري120
فهرست منابع و مأخذ127
الف ) كتب عربي127
ب ) كتب فارسي127
ج) مقالات130
مقدمه:
خانواده از ابتداي تاريخ تاكنون در بين تمامي جوامع بشري، به عنوان اصلي‌ترين نهاد اجتماعي، زيربناي جوامع و منشأ فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و تاريخ بشر بوده است. پرداختن به اين بناي مقدس و بنيادين و حمايت و هدايت آن به جايگاه واقعي و متعالي‌اش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انساني و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حيات حقيقي و سقوط به ورطه هلاكت و ضلالت بوده است.
اسلام به عنوان مكتبي انسان‌ساز بيشترين عنايت را به تكريم، تنزيه و تعالي خانواده دارد و اين نهاد مقدس را كانون تربيت و مهد مودت و رحمت مي‌شمرد و سعادت و شقاوت جامعه انساني را منوط به صلاح و فساد اين بنا مي‌داند و هدف از تشكيل خانواده را تأمين نيازهاي مادي، عاطفي و معنوي انسان از جمله دستيابي به سكون و آرامش برمي‌شمارد. دستيابي به اين اهداف والاي مكتب اسلام و حفظ و حراست دقيق و مستمر از آن، نيازمند توجه جدي به خانواده و پياده كردن قوانين مربوط به آن در اسلام است و ضروري است كليه برنامه‌ريزي‌ها و سياست‌گذاري‌ها در تمام سطوح، حق‌مدارانه و در راستاي تعالي و مصالح خانواده باشد.
خانواده براساس اجتماع و به عقيده جامعه‌شناسان يكي از عوامل مهم ايجاد تمدن است. رشد و پرورش افراد در خانواده پايه‌گذاري شده و سلامت و سعادت جامعه بشري در گرو تربيت صحيح و استواري است كه در خانواده پديد آمده است. وضعي كه با تأسف، امروزه با آن مواجهيم، وجود تزلزل در اركان خانواده‌هاست. توضيح مسأله اينكه ما امروزه در بسياري از خانواد‌ها شاهد عدم تفاهم، درگيري و نزاع و حتي متاركه و طلاق هستيم.
بسياري از فرزندان در محيط نابسامان خانواده رشد يافته و از تربيت درست و آرامش و سكوني كه لازمه رشد است، برخوردار نمي‌باشند. اين امر در درازمدت زمينه‌سازي نابساماني‌هاي رفتاري و حتي انحراف و لغزش بسيار است.
جرم‌شناسان يكي از ريشه‌هاي جرم و انحراف را در نابساماني خانواده مي‌دانند و بررسي‌هايي كه در جوامع غربي و حتي در جوامع خودمان به عمل آمده نشان داده است كه بسياري از مجرمان و منحرفان، كساني هستند كه در خانواده نابساماني پرورش يافته‌اند. در مورد سر و سامان دادن به اين موضوع نظرات مختلفي عرضه شده است:
1ـ گروهي تندرو حتي مسأله لغو خانواده را نظر داده بودند كه تجربه انقلاب كمونيستي در دنيا و لغو خانواده در آن سامان، آن‌ها را به خطايشان واقف گردانيده است.
2ـ عده‌اي ريشه اين نابساماني‌ها را عدم آزادي زن و عدم تساوي حقوق او با مرد دانسته و قائل شده‌اند كه با تأمين اين حق، مشكلات خانوادگي حل مي‌شود…………………….
