راهنماي جذب سرمايه از صندوق سرمايه‌گذاري انجازات
فهرست مطالب
1 تعريف شركت‌هاي سرمايه‌گذار خطرپذير(VC Fund) 1
2 معرفي صندوق انجازات 6
3 نقش و جايگاه ثناراي در پروژه جذب سرمايه از صندوق انجازات 10
4 شرايط شركت‌ها براي جذب منابع مالي از صندوق انجازات و رويكرد شركت ثناراي 11
5 توصيه‌هاي شركت ثناراي به شركت‌هاي متقاضي جذب سرمايه 12
پيوست شماره1 (Due Diligence) 15
پيوست شماره 2 (روش‌هاي تعيين ارزش سهام) 23
پيوست شماره 3 (مراحل انتخاب و معرفي شركت‌ها به صندوق انجازات توسط ثناراي) 31
پيوست شماره 4 (Business Plan) 36
1. تعريف شركت‌هاي سرمايه‌گذار خطرپذير) (VC Fund
در كشورهاي پيشرفته يكي از روش‌هاي جذب سرمايه به صنايع در حال رشد، ايجاد نهادهاي مالي با مشاركت سرمايه‌گذاران خصوصي است. گروه‌بندي اين سرمايه‌گذاران خصوصي از شركت‌هاي بيمه، بانك‌ها، صندوق‌هاي بازنشستگي تا اشخاص حقيقي ادامه دارد. تصوير زير زمان سرمايه‌گذاري اين گونه نهادها را در مراحل رشد شركت‌ها نشان مي‌دهد. عموماً VC ها در مراحل توسعه شركت‌ها اقدام به سرمايه‌گذاري مي‌نمايند.
مراحل سرمايه‌گذاري در سازمان‌ها
1.1. طبقه‌بندي سرمايه‌گذاري همگام با مراحل رشد در شركت‌ها
شركت‌ها در مراحل مختلف رشد خود نياز به منابع مالي دارند كه عبارتند از:
• Seed Capital ، سرمايه اوليه جهت شروع فعاليت و تبديل ايده به يك محصول مي‌باشد.
• Start Up، سرمايه مورد نياز جهت ايجاد توليد نمونه محصول و شروع فعاليت تجاري است.
• Early Stage، سرمايه مورد نياز جهت توليد انبوه و گسترش فروش شركت است.
• Second Stage ، سرمايه مورد نياز براي توسعه بازار و ورود به بازار بورس است.
1.2. شرايط سرمايه‌گذاري VCها
شرايط و مقاطع سرمايه‌گذاري VCها به شرح ذيل است :
VCها در مقاطعي از رشد سازماني سرمايه‌گذاري مي‌كنند كه ايده اوليه توليد، تبديل به محصولي قابل فروش شده و شركت سرمايه پذير داراي ساختار سازماني جهت تحقق اهداف فروش و توسعه بازار باشد. (درحالي‌كه معمولا شركت‌هايي به دنبال VC ها هستند، كه در مراحل اوليه رشد قرار دارند.)
VC ها در شركت‌هايي سرمايه‌گذاري مي‌كنند كه داراي رشد بالقوه يا پتانسيل رشدي بالاتر از متوسط صنعت باشند.
VCها در صنايعي سرمايه‌گذاري مي‌كنند كه رشد آنها از متوسط رشد صنايع ديگر بالاتر باشد.
VC ها به دليل پذيرش خطر سرمايه‌گذاري، بازدهي بالايي را از آنها انتظار دارند به گونه‌اي كه دوره برگشت سرمايه‌گذاري ايشان بين 3 الي 7 سال باشد و ايشان بتوانند طي اين مدت سرمايه خود را از شركت سرمايه‌پذير خارج نمايند.
روش‌هاي پيش‌بيني براي خروج VC ها از سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده عموما عرضه سهام در بورس اوراق بهادار ، ادغام يا فروش سهام به شركت‌هاي ديگر است.
سرمايه‌گذاران خطر پذير معمولا بخشي از سهام و كنترل شركت سرمايه‌پذير را در اختيار خود نمي‌گيرند و از آن چشم‌پوشي مي‌كنند.
VC ها عموما 20% الي 25% بازده ساليانه براي سرمايه‌گذاري خود انتظار دارند.
مبالغي كه ايشان وارد يك شركت مي‌كنند بين 500 هزار الي 5 ميليون دلار مي‌باشد.
به‌طور كلي عوامل جذب VC ها به شركت‌ها ، عبارتند از:
تيم مديريت و سوابق اجرايي درخشان آنان
بازار هدف متمركز (Niche Market) براي محصولات شركت و حضور موفق دراين بازار به‌عنوان نفر اول
وجود برنامه مدون توسعه همراه با تخمين نيازهاي مالي، انساني
شناخت دقيق از بازار هدف
شناخت دقيق از رقبا و شيوه مقابله با آنان
1.3. مراحل جذب سرمايه
مراحل جذب سرمايه شامل موارد زير است:
معرفي فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري
تهيه «برنامه كسب و كار»(BP)
ارزيابي توسط شركت سرمايه‌گذار (توانايي تيم مديريت، برنامه بازاريابي، محصولات، برنامه مالي)
ارزيابي ارزش سهام شركت سرمايه‌پذير و توافق بر شيوه حضور شركت سرمايه‌گذار در شركت سرمايه‌پذير، ميزان خريد سهام، مالكيت و مسائل حقوقي
مراحل جذب سرمايه و ارزيابي توسط شركت سرمايه‌گذار
1.4. فرآيند بررسي جهت تامين مالي VC ها
فرآيند بررسي شركت سرمايه‌پذير توسط VC ها و يا ساير سرمايه‌گذاران شامل مراحل زير مي‌باشد:
الف) ارزيابي اوليه
در اولين گام، اقدام به تشريح ماهيت و مراحل «برنامه كسب و كار» مي‌شود. در حقيقت اين برنامه تصويري است كه شركت از آينده خود ترسيم كند و هدف اصلي از تهيه آن، تعيين اهداف كمي و عملياتي قابل اندازه‌گيري، براي مديريت و سرمايه‌گذاران بالقوه و ايجاد ابزاري براي كنترل و اندازه‌گيري ميزان موفقيت شركت در تحقق اهداف تعيين شده است. برنامه كسب و كار به طور خلاصه حاوي اطلاعات زير مي‌باشد:
خلاصه شركت (Company Overview): در اين قسمت به طور خلاصه‌اي از دلايل تشكيل شركت، محصولات و ويژگي‌هاي خاص آن، بازارها و ايده‌هاي خاص موجود، درج مي‌شود.
كالا و خدمات: در اين بخش توضيح كاملي درباره كالاها، خدمات ارائه شده توسط شركت و ويژگي‌هايي كه آنها را از محصولات مشابه، مجزا مي‌سازد ارائه مي‌شود و نيز ارتباط محصولات توليد شده با نياز بازار و بازارهاي هدف معرفي شده و در مورد مجوزهاي صنعتي و «حق‌امتياز شركت» (patent) نيز توضيح داده مي‌شود.
تجزيه و تحليل بازار (Market Analysis): در اين بخش بر تحقيق بازار، تحليل صنعت و مشتريان تاكيد مي‌شود. اطلاعات صنعت بايد شامل رقبا، قيمت، حجم بازار، تقسيم‌بندي بازار، پيشرفت‌هاي تكنولوژيك، قوانين دولتي و روندهاي آتي باشد. تحقيقاتي نيز بايد در رابطه با تعداد مصرف كنندگان بالقوه، قدرت خريد آنها و . . . انجام شود. اين تحقيقات، منشاء پيش‌بيني فروش و استراتژي‌هاي قيمت‌گذاري كه با ساير استراتژي‌هاي بازاريابي مرتبط هستند، خواهد بود.
برنامه بازاريابي: در اين قسمت برنامه‌هاي توسعه بازار شركت به طور كامل مطرح مي‌شود. سه سرفصل مهم در مورد برنامه‌هاي بازاريابي عبارتند از :
سياست قيمت‌گذاري (استراتژي‌هاي تعيين قيمت)
شيوه فروش و توسعه بازار (شامل فروش مستقيم، فروش از طريق نمايندگي و . . . )
برنامه هاي تبليغاتي و پيش‌برد فروش
رقابت: در اين بخش، در مورد شيوه رقابت شركت با ديگران براي توسعه بازار، سياست رقبا و محصولات آنها به طور كامل، توضيح داده‌مي‌شود. نكته بسيار مهم در اين مبحث، شناخت شركت از وضعيت رقبا در بازار است.
مديريت و مالكيت: يكي از مهمترين ملاك‌هاي شركت‌هاي سرمايه‌گذار خطرپذير تيم مديريت شركت‌هاي سرمايه‌پذير است. تيمي كه مديريت شركت را بر عهده دارد بايد توانايي‌هاي لازم را براي تحقق اهداف تعيين شده بر اساس برنامه زمان‌بندي داشته باشد، لذا ارائه اطلاعات ذيل ضروري است:
معرفي تيم بازاريابي
معرفي تيم فروش
معرفي تيم توليد
معرفي تيم مالي
در اين بخش اعضاِی تيم مديريت و توان اجرايي آنها، به‌طور كامل تشريح مي‌شود.
عمليات: در اين بخش در مورد نحوه عملكرد شركت، محل استقرار توليد، دسترسي به بازار، نيروي كار، سرمايه و امكانات توليدي توضيح داده‌شده و امكانات توليدي با نيازهاي بازار مورد سنجش قرارمي‌گيرد. براي مثال چنانچه 25% رشد در فروش شركت پيش‌بيني شده باشد، آيا منابع موجود، امكان تحقق آن رشد را به ما مي‌دهد يا خير.
بخش مالي: هدف از ارائه اطلاعات مالي، ارائه دورنمايي از هزينه‌ها و درآمدهاي شركت در صوت تحقق اهداف تعريف شده است. اطلاعات مالي از يك طرف به عنوان Milestone هايي كه مي‌تواند به وضوح اندازه‌گيري شوند، در نظر گرفته شده و از طرف ديگر تصوير روشني از «توان شركت در برگشت سرمايه سرمايه‌گذاران» و «پوشش نرخ بازده مورد توقع سرمايه‌گذاران» ارائه مي‌كند. معمولا در بخش مالي ترازنامه، سود و زيان و جريان‌هاي نقدي شركت براي 3 الي 5 سال آتي مورد پيش‌بيني قرار مي گيرد و مي‌تواند مبنايي براي تعيين ارزش شركت باشد.
ب) ارزيابي قانوني (Due Diligence)
دراين فرآيند VCها به بررسي اطلاعات ارائه شده توسط شركت سرمايه‌پذير مي‌پردازند. ريز موارد مطرح شده در برنامه كسب و كار توسط كارشناسان و مشاوران شركت سرمايه‌گذار مورد بررسي و تحليل قرار مي‌گيرد. مدت اين فرآيند با توجه به طرح و پيشنهاد مي‌تواند بسيار طولاني باشد. (اطلاعات بيشتر در اين رابطه، در پيوست شماره 1 آورده شده است.)
2. معرفي صندوق انجازات
بدون شناخت كامل از ضوابط سرمايه‌گذاري صندوق سرمايه‌گذاري انجازات، ايجاد زباني مشترك براي برقراري ارتباط با شركت‌هاي متقاضي با هدف جذب سرمايه، كاري غيرممكن خواهد بود. لذا محورهاي زير براي استفاده بهتر از امكانات صندوق انجازات تشريح مي‌شود:
2.1. سهام‌داران اصلي
سهام‌داران اصلي صندوق سرمايه‌گذاري انجازات از شركت‌ها و نهادهاي ذيل تشكيل شده‌اند:
« شركت سرمايه‌گذاري خارجي ايران»(IFIC)
« شركت سهامي اسلامي براي توسعه بخش خصوصي» (ICD) كه وابسته به «بانك توسعه اسلامي»(IDB) است و از دو نهاد «مؤسسه اعتباري چند جانبه عربستان سعودي با سرمايه 1 ميليارد دلار»(SEDCO) و « نهاد 6 ميليارد دلاري براي توسعه كه توسط 53 كشور عضو» به وجود آمده است.
« مركز اعتباري خليج(GFH) كه مجموعه گسترده‌اي از سهام‌داران بوده و داراي سرمايه‌گذاران خصوصي در كشورهاي خليج فارس و آفريقاي شمالي است.
سرمايه كل
سرمايه ثبتي:
50 ميليون دلار مبلغ پرداخت شده توسط شركاء:
6/43 ميليون دلار
درصد سهام سهام‌داران اصلي
GFH 25%
ICD 25%
IFIC 10%
IDB 10%
SEDCO 10%
2.2. ماموريت صندوق
ماموريت شركت سرمايه‌گذاري انجازات عبارت است از: مشاركت در « فرآيند توسعه فناوري اطلاعات در منطقه خاورميانه و شمال آفريقا» از طريق انجام سرمايه‌گذاري‌هاي منطبق با اصول شريعت اسلامي.
2.3. اهداف سرمايه‌گذاري
افزودن ارزش شركت‌هاي سرمايه‌پذير از طريق افزايش سرمايه
سرمايه‌گذاري در طيف وسيعي از شركت‌هاي مولد فنآوري
كمك به توسعه بخش‌هاي اقتصادي مرتبط با فنآوري در كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا
2.4. شركت‌هاي هدف
شركت‌هاي مولد فنآوري ( درزمينه‌هاي سخت‌افزارونرم‌افزاررايانه و سخت‌افزارونرم‌افزارشبكه)
شركت‌هاي مخابراتي ( در زمينه‌هاي مخابرات داده، صوت‌وتصوير، مخابرات ثابت‌ومتحرك و تجهيزات مخابراتي)
اينترنت (در زمينه‌هاي ISP ها، فراهم كنندگان محتوا براي وب، تجارت الكترونيكي، شركت‌هاي مشاوره وب و شركت‌هاي مشاور در زمينه فناوري اطلاعات)
لازم‌به ذكر است كه شركت مورد نظر بايد در يكي از كشورهاي هدف، فعاليت نموده و اكثر سهام آن متعلق به بخش خصوصي باشد. درضمن صندوق مي‌تواند در شركت‌هايي كه خارج از كشورهاي هدف، فعال هستند نيز در صورت نياز سرمايه‌گذاري نمايد، مشروط بر اين كه بازار هدف شركت، يكي از كشورهاي مورد نظر باشد.
2.5. كشورهاي مورد نظر
كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا
2.6. فعاليت‌هاي مورد نظر
خريد دارايي
خريد شبه دارايي
از طرف ديگر صندوق مي‌تواند براي شركت سرمايه‌پذير از منابع مالي ديگری، وام‌هاي كوتاه مدت جهت خريد تجهيزات و ماشين آلات، تهيه نمايد.
2.7. دوره سرمايه‌گذاري
حداكثر دوره سرمايه‌گذاري (زمان بازگشت سرمايه و برداشت آن) بين سه تا پنج سال است.
مدت دقيق سرمايه‌گذاري بر اساس شرايط خاص شركت سرمايه‌پذير تعيين مي‌شود.
صندوق در زماني كه احساس كند بيشترين نرخ برگشت سرمايه را بدست خواهد آورد، اقدام به خروج سرمايه خواهد نمود.
2.8. مبلغ سرمايه‌گذاري
حداقل مبلغ سرمايه‌گذاري صندوق برابر با يك ميليون دلار است.
حداكثر سرمايه‌گذاري صندوق پنج ميليون دلار است. در صورت سرمايه‌گذاري چنين مبلغي صندوق مقدار سهام لازم براي كنترل شركت را خواهد خواست، اما اين سهام هيچ‌گاه از 49% سهام شركت تجاوز نخواهد نمود.
