فهرست مطالب

1- مقدمه 1

1 -1- چكيده 2

1-2- روش تحقیق 3

1 -3- مفهوم آمادگی الکترونیکی 6

1 -4- تعاريف آمادگی الکترونيکی 8

1 -5- اهداف آمادگی الکترونیکی 10

1 -6- فرايند توسعه آمادگی الکترونيکی در يک کشور 13

1-7- ضرورتها و روشهاي ارزيابي آمادگي الكترونيكي 15

1-8- اهميت ارزيابي آمادگي الكترونيكي 16

1-9- ضرورتهاي آمادگي الكترونيكي 18

1 -10- مؤلفههاي آمادگي الكترونيكي 19

1 -11- عناصر مؤثر در آمادگی الکترونیکی 22

1 -12- مزایای آمادگی الکترونیکی 25

1-13- موانع تحقق آمادگي الكترونيكي 27

1-14- گزارش اجلاس جهاني اقتصاد 29

1-15- رتبه بندي اكونوميست اينتليجنس 30

1 -16- جامعه اطلاعاتی 32

1-17- فناوري مولد  ) جامعه صنعتي( 44

2- ساختار کلی یا چهار چوب  ارزیابی آمادگی الکترونیکی 45

2 -1- قابلیت های دسترسی به زیر ساخت 46

2 -2- ظرفیت های بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 51

2 -3- فرصت های ارزش زا 52

3- شناسايي مدلهاي آمادگي الكترونيكی و استخراج معيارهاي آن 56

3-1- معيار هاي کلان سنجش آمادگي الكترونيكي 57

3 -2- بررسی کلی مدلهاي  ارزيابي آمادگي الکترونيکي 59

3 -3- مدل  CSPP 61

3 -4- مدل  McConnel International 66

3 -5- مدل  CID 68

3 -6- مدل  APEC 74

3-7- مدل  EIU 77

3 -8- مدل Mosaic 82

3 -9- مدلITU 85

3-10- مدل CIDCM 87

3-11- مدل هيكس 90

3-12- مدل MIT 91

3-13- متدولوژي های مورد استفاده مدلها 94

3-14- دسته بندی مدلها در جامعه و اقتصاد الکترونیک 95

4 – بررسی آمادگي الکترونيکي به تفکیک حوزه ها 102

4-1- آمادگی الکترونیکی در بنگاههای کوچک و متوسط 102

4-2- آمادگي الكترونيكي در تجارت الكترونيك 107

4-3- بررسي مدل هاي آمادگي الكترونيكي در تجارت الكترونيك 131

4-4- آمادگي الكترونيكي در سطح سازمانها 138

4-5- معيار هاي ارزيابي آمادگي الكترونيك ساز مان ها در ايران 148

4 -6- مقایسه وضعیت آمادگی الکترونیکی در 2007 و 2008 150

4-7- مقايسه وضعيت آمادگي الكترونيكي در 2008 و 2009 154

5- ارائه معیارهای بهینه برای کشور به تفکیک حوزه ها 155

5-1- سازمان هاي دولتي 156

5-2- سازمانهاي تجاري 158

5-3- بنگاههاي اقتصادي 161

5-4- جامعه اطلاعاتي 166

6- جمع بندی نهایی 171

7- منابع 177

1- مقدمه

آمادگي الكترونيكي توانايي پذيرش و به كارگيري فناوري اطلاعات در جوامع بوده و داراي چهار مؤلفهء بنگاههاي اقتصادي، شهروندان، زيرساختها و دولتها است. اهميت ارزيابي الكترونيكي در تبيين تفاوت كشورهاي مختلف در ميزان بهرهگيري از فناوري اطلاعات و ارتباطات و ايجاد شكاف ديجيتالي است. اهداف اقتصادي همچون حفظ توان رقابت ديجيتالي، ايجاد زيرساختهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات، گسترش كاربردهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات در راستاي توسعه توان اقتصادي و گسترش سرمايهگذاري خارجي و اهداف اجتماعي همچون كاهش شكاف ديجيتالي، بهرهمندي افراد و سازمانها از اطلاعات كيفي و ايجاد اعتماد در مشتريان از جمله دستاوردهاي آمادگي الكترونيكي به شمار ميروند.

براي ارزيابي آمادگي الكترونيكي مدلهاي متفاوتي از جمله: MOSAIC، APEC، CID، CSPP، EIU ، ITU و… وجود دارند كه هر كدام شاخصها و روشهاي متفاوتي را براي سنجش آمادگي الكترونيكي ارائه ميدهند.

 چكيده

منظور از آمادگي الكترونيكي (E – Readiness) توانايي پذيرش، استفاده و بهكارگيري فناوري اطلاعات و كاربردهاي مرتبط با آن در جوامع ميباشد. عوامل متعددي بر چگونگي استفاده از فناوري اطلاعات و سطح آمادگي الكترونيكي جوامع تأثیرگذار است. مطالعهء چگونگي بهكارگيري اين فناوري در كليه زمينههاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي جوامع حائز اهميت است. در اين راستا ارزيابي آمادگي الكترونيكي جوامع و سازمانها براي استفاده مؤثر از اين فناوري مقدمهء برنامهريزي بهينه به منظور نيل به اهداف سازماني است.

 كلمات كليدي: e readiness  ، فناوري اطلاعات، ارزيابي، زير ساخت، شكاف ديجيتالي، مدل، شاخص

روش تحقیق

روش تحقیق این پروژه با توجه به شکل ذیل عبارتست از:

1- مطالعه اسناد: به صورت موردی برخی از پروژه ها و اسناد در این زمینه بررسی شده است؛ که منابع آنها مجلات، اینترنت، اسناد کتابخانه ای، پروژه های انجام شده در این زمینه و … می باشد.

2- Benchmarking: الگوبرداری (Benchmarking) روشی سیستماتیک است که سازمانها بوسیله آن می‌توانند فعالیتهای خود را بر اساس بهترین صنعت یا سازمان اندازه‌گیری و اصلاح کنند ؛ این روش با فراهم‌سازی چارچوبی برای سازمانها که بوسیله آن فعالیتهای بهترین سازمان مشخص گردیده است و تشخیص وجوه تمایز سازمان موجود با بهترین سازمان ، نشان می‌دهد که چگونه می‌توان شکافهای موجود را پر کرد .

3- دریافت مشاوره: با راهنمایی های استاد راهنما و برخی اساتید دیگر در این زمینه، مسیر پروژه تعیین شد.

4- استخراج نتایج: در این مرحله پس از بررسی اسناد جمع آوری شده و همچنین راهنمایی های اساتید ارجمند نتایجی در این مرحله استخراج شده است.

5- ارائه مدلها: با تجزیه و تحلیل نتایج مدلهایی در جهت رسیدن به آمادگی الکترونیکی دسته بندی و ارائه شد.

6- ارائه معیارها: برای رسیدن به آمادگی الکترونیکی نیازمند معیارهایی می باشد، تا منطبق با آنها در راستای مدل مربوطه بتوان به آمادگی الکترونیکی در جامعه رسید.

7- مدل بهینه: با بررسی مدلها و معیارهای بدست آمده در حوزه های مختلف( سازمانهای دولتی، بنگاههای اقتصادی و …) مدل بهینه در هر حوزه تعیین شد.

تعاریف

در اين بخش به تعريف و مفهوم كلي آمادگي الكترونيكي، ضرورت های آمادگی الکترونیکی ،مزایای آمادگی الکترونیکی و …. خواهيم پرداخت. آمادگي الكترونيكي داراي مدل هاي اندازه گيري متفاوتي مي باشد، كه هر كدام از اين مدل ها به صورت مجزا تعريف واحدي را از آمادگي الكترونيكي ارائه مي دهند. در فصلهای بعدی نیز به این عناوین خواهیم پرداخت.

مفهوم آمادگی الکترونیکی

آمادگي الکترونيکي عبارت است از مجموعه شاخص هاي استاندارد و مورد تائيد سازمان هاي بين المللي در مورد توانمندي ها، امکانات و سرمايه گذاري هاي يک کشور، شهر يا شرکت در زمينه فناوري اطلاعات که نماينده حجم تلاش ها و پيشرفت هاي آن محيط براي کاربردي تر کردن فناوري اطلاعات است.

گروه همكاريهاي اقتصادي آسيا و اقيانوسيه (APEC) كشوري را آماده الكترونيكي ميداند كه داراي تجارت آزاد، صنعت قانونمند، سهولت در صادرات و هماهنگ با استانداردهاي دولتي و توافقنامههاي تجاري است.

مطابق تعريف ارائه شده در پروژه سياستگذاري سيستمهاي كامپيوتري (CSPP) يك جامعه آماده از لحاظ الكترونيكي، جامعهاي است كه داراي سرعت بالاي دسترسي به شبكه در يك بازار رقابتي، دسترسي و استفاده پايدار از فناوري اطلاعات و ارتباطات در مدارس، ادارات دولتي، بنگاههاي اقتصادي، خانهها و مراكز بهداشتي است. در چنين جامعهاي امنيت و حريم خصوصي افراد هنگام بهرهگيري از روشهاي الكترونيكي تامين شده و سياستهاي دولتي از كاربري و اتصال به شبكههاي كامپيوتري حمايت ميكنند.

براساس اين تعريف ميزان نفوذ فناوري اطلاعات و ارتباطات درخانهها، بنگاههاي اقتصادي، مراكز بهداشتي و درماني و ادارات دولتي مبناي ارزيابي آمادگي الكترونيكي يك جامعه قرار ميگيرد.