مسئولیت کیفری بیماریهای ناقل ایدز و سایر بیماریهای مسری
فهرست مطالب
مقدمه
بخش اول : تاريخچه و ميزان شروع ايدز در ايران و جهان
مبحث اول: نحوه انتقال بيماري
گفتار اول: انتقال از مادر به كودك
گفتار دوم: انتقال از راه خون و تزريق
گفتار سوم: انتقال از طريق تماس جنسي
مبحث دوم: چگونگي عملكرد ويروس ايدز
مبحث سوم: تشخيص وجود ايدز از طريق آزمايش
مبحث چهارم: راههاي پيشگيري
گفتار اول: روشهاي رايج پيشگيري
مبحث پنجم: مراحل بيماري ايدز
گفتار اول: دوره باليني آلودگي با HIV
گفتار دوم: مرحله نهفته مزمن
گفتار سوم: مرحله نهايي بحران
مبحث ششم: تظاهرات باليني ايدز
مبحث نهايي: درمان ايدز و عفونت با HIV
بخش دوم : مفهوم و ماهيت مسئوليت كيفري
فصل اول: مفهوم و ماهيت مسئوليت كيفري
مبحث اول: درجه بندي مراتب مسئوليت
مبحث دوم: انواع مسئوليت كيفري
گفتاراول: مسئوليت كيفري در جنبه و معناي انتزاعي
گفتار دوم: مسئوليت كيفري در جنبه و معناي واقعي
مبحث سوم: طبقه بندي مسئوليت
گفتار اول: مسئوليت كيفري در مقررات جزايي ايران
الف) در قانون مقررات تأميني مصوب 1339
ب) درقانون مجازات بخصوص مصوب 1304
ج) در قانون مجازات عمومي اصلاحي مصوب 1352
د) در قانون مجازات اسلامي مصوب 1370
ه) مسئوليت كيفري در حقوق اسلام
فصل دوم: ماهيت ضمان – ارزيابي دو نظريه
مبحث اول: ضمان و مسئوليت كيفري
نتيجه
بخش سوم: فصل اول تاريخچه هپاتيت
مبحث اول: اپيدميولوژي
مبحث دوم: افرادي كه بيشتر در معرض خطر هستند
مبحث سوم: سرايت پذيري و راههاي انتقال
گفتار اول: انتقال از مادر به فرزند
گفتار دوم: انتقال از طريق جنس
گفتار سوم: تزريق خون و فرآورده هاي خوني پيوند اعضا
گفتار چهارم: انتقال از طريق وسائل تيز نافذ و تماسهاي زيرپوستي
گفتار پنجم: انتقال در حين ارائه خدمات تشخيصي و درماني
گفتار ششم: ساير راههاي انتقال
فصل دوم: هپاتيت چيست؟
مبحث اول: هپاتيت نوع A
مبحث دوم: هپاتيت نوع B
گفتار اول: راههاي انتقال ويروس هپاتيت نوع B
گفتار دوم: آيا ويروس هپاتيت نوع B در اثر برخوردهاي روزمره منتقل مي‌گردد
گفتار سوم: چه كساني در معرض ابتلا به بيماري هپاتيت نوع B هستند؟
گفتار چهارم: ناقلين هپاتيت به چه كساني گفته ميشود؟
الف) ناقلين هپاتيت بايد به چه مواردي توجه نمايند؟
ب) ناقلين هپاتيت B بايد به چه مواردي توجه نمايند؟
مبحث سوم : هپاتيت C
مبحث چهارم: هپاتيت D
گفتار اول: براي افراد آلوده به ويروس بايد مشاوره كامل شامل…
گفتار دوم: توصيه هاي لازم براي پيشگيري از انتقال به سايرين
بخش چهارم: بررسي مسئوليت كيفري ناقلين ايدز و ساير بيماريهاي مسري
مبحث اول: قتل عمد
مبحث دوم: اقدام مجني عليه، عليه خود
مبحث سوم: تأثير قوت جانبي يا مجني عليه
مبحث چهارم: رضايت مجني عليه
گفتار اول: علم مجني عليه نسبت به ناقل بودن متهم
الف) فرض علم مجني عليه
ب) فرض جهل مجني عليه
مبحث پنجم: ابراء جانبي
گفتار اول: حكومت اصل صحّت
مبحث ششم: تعيين ارش
مبحث هفتم: سقط جنين مبتلا به ايدز
نتيجه گيري
فهرست منابع و مآخذ
چكيده
اين كار تحقيقي تحت عنوان «مسئوليت كيفري بيماريهاي ناقل ايدز و ساير بيماريهاي مسري» علاوه بر جذابيت موضوع براي خودم بدين دليل بوده كه تاكنون كار زيادي در اين زمينه صورت نپذيرفته و آثاري كه در اين خصوص به نگارش درآمده بسيار پراكنده و مختصر مي‌باشد. به علاوه اينكه با نگاهي به معضلات فعلي جامعه اين مهم، بدون اغراق يكي از مبهمات كنوني جامعه ما مي‌باشد.
در قسمت نخست اين تحقيق، كلياتي را پيرامون بيماري ايدز و چالش‌هاي حقوقي (كيفري) پيش رو در مقابله با اين بيماري را بيان كرده و بعد به بررسي مسئوليت كيفري اين بيماري پرداخته و مباحثي را تحت عناوين «جرم انگاري»؟، «قانون خاص»؟ و «چه مجازاتي؟» مطرح نمودم. در اين تحقيق از قتل عمد، اقدام مجني عليه، رضايت مجني عليه و… چند عنوان جزايي ديگر كه مي‌توان ناقلين ايدز را حسب آن به مجازات رساند سخن به ميان آمده است.
مقدمه : قسمت اول، ايدز
عفونت با ويروس ايمني انسان (HIV) منجر به ايدز مي‌گردد، هر 13 ثانيه يك نفر به اين ويروس آلوده ميشود و هر 9 دقيقه يكنفر به علت آلودگي به اين ويروس جان خود را از دست مي‌دهد.
ايدز AIDS (مخفف Asquired Immono Defieiency Sysdom ) (سندرم نقص ايمني اكتسابي)، اختلال شديد در وضعيت سيستم ايمني بدن انسان است كه اغلب منجر به مرگ مي‌گردد. علت مرگ اين افراد، افزايش حساسيت فرمان براي ابتلا به عفونتهاي شديد ناشي از عوامل عفوني فرصت طلب (ميكروبهاي كه در حالت عادي ضرر هستند) يا سرطان‌ها مي‌باشد. به عقيده دانشمندان منشاء اين ويروس (HIV) از آفريقا مي‌باشد. اين ويروس در طي كار گرفته شدن يك انسان توسط ميمون، از طريق بزاق اين حيوان به انسان منتقل شده و سپس از اين فرد به ساير انسانها انتقال يافته است.
در ابتدا به نظر مي‌رسيد كه اين بيماري مختص هم جنس بازان و معتادان تزريقي كشورهاي پيشرفته است. اما امروزه ميليونها انسان در قاره‌هاي مختلف به اين بيماري مبتلا شده‌اند.
هم‌اكنون تعداد مبتلايان به ايدز در جهان 50% بيش از رقم پيش بيني شده در سال 1991، مي‌باشد همچنين پيش بيني ميشود كه در طي 20 سال آينده 70 ميليون زن، مرد، بچه به خاطر ايدز جان خود را از دست بدهند.
قسمت دوم :
در قسمت دوم مقدمه مي‌پردازيم به تعريف مسئوليت كيفري :
جرم از ديرباز به مثابه رفتاري معارض با وضعيت مطلوب انسان، پيوسته با مجازات در اشكال گوناگون آن همراه و همدوش بوده است. و اگر مسئوليت كيفري را در ساده‌ترين معناي خود عبارت از تحمل مجازات در برابر رفتاري معين بدانيم، بايد تصديق كرد كه اين نوع مسئوليت در جوامع بشري از عمري در درازاي جرم و مجازات برخوردار بوده است. زيرا به هر حال مجازات به عنوان واكنش انساني به «موجود» معطوف ميشود كه به نحوي در پديد آمدن جرم موثر بوده است.
در مراحل نخستين زندگي اجتماعي، مجازات واكنشي بود كه صرفاً براي رفع الم و ناراحتي ناشي از رفتاري خاص ابراز مي‌شد و لاجرم تمايزي بين منشاء پيدايش درد و الم در انواع گوناگون آن قائل نمي‌شدند. اين منشاء در هر حال موضوع مجازات قرار مي‌گرفت و در برابر رفتاري كه به نحوي در ايجاد درد و الم موثر بود «مسئوليت كيفري» داشت فارغ از اين كه انسان يا حيوان و يا حتي جهاد باشد.
در مراحل پيشرفته‌تر، مجازات به عكس‌العملي در برابر زيان ناشي از يك رفتار معين تبديل شد در اين مرحله بشر يك گام فراتر گذاشت و مسئوليت كيفري يك موجود را بر مبناي نوع و ميزان خسارت مالي يا جاني كه از ناحيه او بهم مي‌رسيد، معين مي‌ساخت. مسئوليت در اين دو مرحله تاريخي، صرفاً ماهيتي مادي و عيني داشت اما رفته رفته با ورود عنصر تقصير به نهاد مسئوليت كيفري، مسئوليت معنوي و شخصي هم رسماً به قلمرو حقوق جزا وارد شد و عرصه را بر مسئوليت مادي و عيني تنگ و محدود ساخت. اما طولي نكشيد كه حقوقدانان جزايي با اين مساله مواجه شدند كه مسئوليت كيفري – در مفهوم معنوي و شخصي خود – تنها با تحقق تقصير در رفتار مرتكب جرم پديد نمي‌آيد، بلكه لازم است كه فاعل برخوردار از ويژگي‌هايي باشد تا بتوان او را در ازاي رفتار توام با تقصير و قابل سرزنش، «مؤاخذه» و «مجازات» كرد. از اين پس بود كه در كنار رابطه ذهني خاص فاعل با جرم كه با عنصر تقصير تبيين مي‌شد، وضعيت رواني خاص مجرم بيش از پيش مورد توجه قرار گرفت. اين وضعيت خاص كه تحت عنوان اهليت جزائي مركز توجه حقوقدانان جزايي قرار گرفت، رفته رفته از چنان اهميتي در ساختمان مسئوليت كيفري برخوردار شد كه امروزه به جزء تفكيك ناپذير مسئوليت كيفري تبديل شده به نحوي كه درك مفهوم مسئوليت كيفري بدون فهم اهليت جزايي ميسر نيست. در حال حاضر، اين رابطه تنگاتنگ تا آنجا اهميت پيدا كرده كه واژه مسئوليت كيفري فارغ از هر نوع مجاز و مسامحه در اهليت جزائي به كار مي‌رود، در بسياري از متون حقوقي و قانوني مراد از فرد مسئول، كسي جز همان شخص داراي اهليت جزائي نيست.
در حال حاضر، قانونگذار جزايي، در مقررات حدود و قصاص از «بلوغ»، «عقل»، «اختيار» و احياناً «قصد»، به عنوان شرايط ثبوت مجازات ياد كرده، ضروري است كه اين شرايط، در پرتو اصول جزايي تبيين و جايگاه هر يك در مبحث مسئوليت كيفري مشخص مي‌گردد.
بخش اول
تاريخچه و ميزان شروع ايدز در ايران و جهان
اولين موارد بيماري در ژوئن 1981 در بين افراد هم جنس بازي در آمريكا كه شيوع ماركوم كابوزي (نوعي سرطان پوست) و پنوموني (ذات‌الريه) به علت پنوموسيتيس در آنها بيش از حد انتظار بود شناسايي شد و در ايران اولين مورد بيماري در سال 1366 در يك كودك 6 ساله كه فرآورده‌هاي خوني وارداتي استفاده مي‌كرد مشاهده گرديد.
ويروس عامل بيماري براي اولين بار در اواسط سال 1983 شناسايي و كشف شد و در اوايل سال 1984 دانشمندان گزارش جامعي در مورد آن منتشر كردند. در ماه مارس 1985 اولين آزمايش براي تجسس آنتي بادي (پادتن) HIV در آمريكا مورد تاييد قرار گرفت و در مارس 1987 اجازه مصرف آزمايشي داروي زيدوو دين در بيماران داده شد.
بر اساس گزارش مركز مديريت بيماري‌ها تا پايان سال 2003 در جهان 42 ميليون زن، مرد و كودك حاصل (HIV) مبتلا به ايدز بوده‌اند و 26 ميليون نفر نيز به علت اين بيماري فوت كرده‌اند. همچنين 5 ميليون انسان در سال 2002 به HIV آلوده گشته‌اند و در همين سال 1/3 ميليون زن و مرد و كودك به خاطر ايدز جان خود را از دست داده‌اند، تعداد مبتلايان و حاملين ويروس HIV در ايران تا پايان شهريور ماه سال 1381، 4863 نفر گزارش شده است.
هر چند ايدز در همه جاي دنيا ديده ميشود ليكن شيوع اين بيماري در آفريقا بيشتر از ساير نقاط جهان بوده است به نحوي كه بيش از 70% بزرگسالان و 80% كودكان حامل HIV و بيش از 75% از موارد مرگ و مير ناشي از اين بيماري مربوط به اين قاره مي‌باشد.
در كشورهاي پر درآمد به علت درمان موثر، بيماران مدت بيشتري زنده نگه داشته مي‌شوند در نتيجه مرگ و مير ناشي از ايدز در اين كشورها كاهش يافته است.
در منطقه مديترانه شرقي وسعت اين بيماري بسيار كمتر از ساير نقاط جهان است ليكن شيوع ايدز در اين منطقه در حال افزايش مي‌باشد.
بر طبق گزارشات تا پايان شهريور سال 81 تعداد آلودگان به HIV و مبتلايان به ايدز در منطقه مديترانه شرقي بالغ بر هفتصد هزار نفر بوده است وليكن به علت عدم كشف عده زيادي از مبتلايان آمار افراد مبتلا آلوده بسيار بيشتر خواهد بود تا جايي كه تخمين زده ميشود به ازاي گزارش هر بيمار مبتلا به ايدز 50 تا 70 نفر ديگر نيز به HIV مبتلا هستند.
وضعيت ايدز در جهان تا سال 2002 و برگرفته از فصلنامه علمي آموزش دانشكده بهداشت :
تعداد انسانهايي كه با ايدز زندگي مي‌كنند : 42 ميليون نفر
مردان مبتلا به ايدز : 4/19 ميليون نفر
زنان مبتلا به ايدز 2/19 ميليون نفر
كودكان زير 15 سال مبتلا ايدز 2/3 ميليون نفر
تعداد موارد جديد آلودگي به HIV در سال 2002 3/5 ميليون نفر
تعداد موارد جديد آلودگي به HIV در هر روز 15000 نفر
مجموع افرادي كه در سال 2001 به علت ايدز مردند 3 ميليون نفر
مجموع افرادي كه در سال 2002 به علت ايدز مردند 1/3 ميليون نفر
مبحث اول : نحوه انتقال بيماري
مايعات بدن افراد آلوده، شامل خون، مني، ترشحات مهبل، شير و بزاق افراد آلوده حاوي ويروس آزاد (HIV) يا سلولهاي محتوي ويروس مي‌باشند. بنابراين HIV مي‌تواند از طريق :
– تماس جنسي
– سوزنهاي مشترك
– انتقال خون يا فرآورده‌هاي خوني
– عبور از جفت يا عبور از كانال زايماني و شيرداران انتقال يابد.
شواهد قطعي در مورد انتقال عامل بيماري‌زا از طريق خون و مايع مني وجود دارد ولي در مورد انتقال ويروس از طريق ساير مايعات بدن شواهد قطعي وجود ندارد.
گفتار اول : انتقال از مادر به كودك
اكثر كودكان مبتلا، در زمان حاملگي يا حوالي تولد از طريق مادر، آلوده گشته‌اند، زودترين زمان براي انتقال ويروس در هفته 15 بارداري مي‌باشد.
همچنين ممكن است مادر آلوده بعد از زايمان با شير دادن به نوزادش موجب آلوده شدن او گردد.
گفتار دوم : انتقال از راه خون و تزريق
HIV مي‌تواند ضمن انتقال خون يا گرفتن يك عضو پيوندي از فرد آلوده منتقل شود همچنين يكي از علل شايع انتقال ويروس در بين معتادان تزريقي استفاده از سرنگ يا سوزن مشترك مي‌باشد. فرو رفتن اتفاقي سوزن آلوده در بدن افراد سالم نيز (بويژه در بين پرسنل پزشكي) منجر به بروز مواردي از عفوت شده است البته خطر آلودگي در چنين مواردي كمتر از 5/0 درصد مي‌باشد.
گفتار سوم : انتقال از طريق تماس جنسي
ويروس مي‌تواند از مرد به مرد، از مرد به زن، و از زن به مرد انتقال يابد. خطر انتقال از مرد به مرد و به خصوص در شخصي كه اين عمل روي او انجام مي‌گيرد بيشتر است احتمال انتقال در يك رابطه جنسي بين يك درصد تا يك در هزار گزارش شده است. همچنين امكان انتقال عفونت از زن آلوده به مرد سالم به مراتب كمتر از انتقال مرد آلوده به زن سالم است. ابتلا به ساير بيماريهاي مقاربتي همراه با زخم در دستگاه تناسلي، خطر آلودگي به ويروس را در طي مراقبت افزايش مي‌دهد (اين بيماري‌ها شامل سينليس و شانكرنرم مي‌باشد).
عفونت با HIV از راههاي زير منتقل نمي‌گردد :
– تماسهاي عادي و روزمره با افراد مبتلا مثل همكاران يا زندگي در يك منزل مشترك
– استفاده از لوازم شخصي و غذا خوري فرد مبتلا
– استفاده از توالت، حمام و استخر فرد مبتلا
– سرفه كردن، عطسه كردن، دست دادن و بوسيدن (در صورت عدم تبادل بزاق)
– همچنين شواهدي حاكي از انتقال ويروس از طريق آب وغذا و هوا و گزش حشرات در دست نيست. زيرا هنگام گزش، خون فرد قبلي را به بدن فرد بعدي تزريق نمي‌كند و تنها بزاق خود را به بدن فرد وارد مي‌نمايد پس بنابراين امكان انتقال ويروس از طريق گزش حشرات وجود ندارد.
مبحث دوم : چگونگي عملكرد ويروس ايدز
ايدز (سندرم نقص ايمني اكتسابي) بر اثر ويروس HIV كه نوعي ويروس از گروه رتر و ويروس و خانواده انتي ويروس مي‌باشد ايجاد ميشود.
HIV ويروس پوشش داراست كه ژنوم آن از دو رشته يكسان RNA تشكيل شده است. دو نوع ويروس HIV وجود دارد HIV نوع I و HIV نوع II .
هر دو نوع ويروس فوق سبب سندرم ايدز در انسان مي‌شوند ليكن عفونتهاي ناشي از HIV نوع 2 از شدت و انتشار اندكي برخوردار مي‌باشند و اغلب در غرب آفريقا ديده مي‌شوند در حالي كه HIV نوع I انتشار جهاني دارد.
