چدنهای پرسیلیسم مقاوم به خوردگی
فهرست مطالب
مقدمه 6
خوردگي چدنهاي خاكستري غير آلياژي 7
چگونه چدنها خورده ميشوند؟ 8
تشكيل پوسته محافظ 8
خوردگي در هوا 9
خوردگي در معرض گازهاي سوخت 10
خوردگي در آب 10
خوردگي خاك 11
خوردگي در اسيدها 11
خوردگي در قلياها 11
خوردگي در اسيدهاي آلي و تركيبات آن: 12
خوردگي در محلولهاي نمك 12
اثر ساختار 12
انواع چدنهاي مقاوم به خوردگي 13
چدنهاي پركرم 13
چدنها پرنيكل 14
كلياتي در مورد توليد آلياژ مورد نظر (چدنهاي پرسيليسم ) 15
مواد اوليه (به لحاظ تئوريف تاثير و مكانيسم) 21
سيستم آهن – كربن – سيليسم 21
تاثير تركيب شيميايي چدن بررسي ساختار و خواس مكانيكي آنها 23
سيلسيم (Si) 24
منگنز (Mn): 25
گوگرد (S): 26
فسفر (P): 26
كرم (Cr): 27
نيكل (Ni): 27
مس (Cu): 27
آلومنيوم (AL) 28
تيتانيم (TI) 28
موليبدن (MO) 29
تهيه شمشهاي چدني جهت مصرف در واحدهاي ريختهگري 29
فروسي و چگونگي توليد فرو آلياژها 33
فروآلياژها و توليد آنها 34
موارد استفاده از فروآلياژها 34
از بين بردن ناخالصيهاي مضر: 35
دلايل استفاده از فروآلياژها 35
اصول توليد فروآلياژها 36
توليد فروسيليسم 38
آلياژ سازي 38
براي توليد فروسيليسم، مواد اوليه به ترتيب زير هستند 38
تاثير آهن بر واكنشها 39
تجيهزات ذوب براي توليد چدنهاي پرسيليسم مقاوم به خوردگي 39
كورههاي دوار 40
ساختمان كوره: 40
كوره دوار با سوخت مايع 42
جداره ديرگداز 42
كورههاي بوتهاي نفتسوز 43
كورههاي برقيElectricmelting Furna Ces) 44
انواع كورههاي برقي زير در صنايع چدنريزي مصرف دارند: 45
كوره قوسي غير مستقيم 46
كورههاي القائي با فركانس برق شهر 46
انواع ماسههاي مصرفي در چدنريزي 50
نحوه آزمایش (شرح آزمایش) 53
مراحل عملیات: (محاسبات شارژ) 53
محاسبات شارژ 54
1- انجام آزمایش متالوگرافی 55
وزن نمونه چدن خاکستری قبل از گذاشتن در داخل اسید سولفوریک: 56
نتایج: 57
1- از نظر ذوب ریختهگری: 57
2- از نظر خواص مکانیکی: 57
3- از نظر مقاومت به خوردگی در محیطهای مختلف و کاربرد: 57
منابع و مآخذ: 59
چدنهاي آلياژي پرسيليسم مقاوم به خوردگي
مقدمه
چدنهاي آلياژي به خانوادهاي از چدنهاي خاكستري، با گرافيك كروي و سفيد گفته ميشود كه محتوي مقادير بالائي از عناصر آلياژي (3 تا 40%) هستند.
اگر چه اين خانواده از چدنها داراي خواس فيزيكي و مكانيكي بسيار مهمي هستند. معهذا ريختهگري آنها به همان سهولت چدنهاي غير آلياژري انجام ميگيرد. توليد اين نوع چدنها در صنايع چدنريزي تخصص جداگانهاي راا به خود اختصاص داده و اكثر واحدهاي ريختهگري اين نوع چدنها تنها فعاليت خود را محدود به چند نوآوري از انواع آنها مينمايند.
تقسيمبندي اين نوع چدنها بررسي مبناي خواص آنها نظير استحكام در درجات حرارتي بالا، مقاومت در مقابل اكسيداسيون (اكسايش)، مقاومت در مقابل سرماخوردگي، مقاومت در شرايط سايند شديد، انبساط حرارتي بسيار كم نوآوري يا خاصيت غير مغناطيسي بودن آنها قرار دارد. توليد استاتور (شكل 1-1) يكي از موارد مصرف اين خانواده از چدنها را نشان ميدهد.
پرههاي اين توربين از چدن آلياژي بدون انجام عمليات حرارتي ساخته شده است.
مطالب فوق توضيحات مختصري درباره انواعچدنهاي آلياژي و موارد كاربرد آنها بود، در اين تحقيق و آزمايش هدف اصلي ما توليد و آزمايش چدنهاي مقاوم به خوردگي از نوع پرسيليسم ميباشد.
همانطور كه ميدانيد گسترش روزافزون صنايع شيميايي – پتروشيمي ها و آزمايشگاههاي مدرن شيمي و سنايع مربوطه كه با محيطها يا مواد خورنده سر و كار دارند، نياز به اين نوع چدنها، بعني چدنهاي مقاوم به خوردگي در محيطهاي اسيدي بازي و … بيشتر احساس ميشود كه لازم است به آنها اهميت و توجه بيشتري شود.
به همين دليل ابتدا ما در اين قسمتت قصد بر اين داريم كه خوردگي چدنهاي غير آلياژي در محيطهاي مختلف و علت اينكه به چدنهاي آلياژي مقاوم به خوردگي احتياج ميشود را مورد بررسي قرار داده و سپس به انواع چدنهاي آلياژي مقاوم به خوردگي اشاهر مختصري كرده و بعداً در ادامه در مورد كليات توليد آلياژ مورد نظرمان در تحقيق و آزمايش (چدنهاي پرسيليسم)، مواد اوليه مورد نياز براي توليد آن، تجهيزات ذوب و قالبگيري، نحوه آزمايش، مراحل عمليات و نتايج آن توضيحات مفصلتري داده خواهد شد.
خوردگي چدنهاي خاكستري غير آلياژي
مقاومت خوردگي خاصيت ويژهاي براي يك ماده محسوب نميشود. ارزيابي اين مشخصه به وضعيت قرار گرفتن ماده در معرض خوردگي و به كيفيت لازم براي كاربرد بستگي دارد.
مقاومت خوردگي چدنها اصولاً به تركيب شيميايي و نحوه پخش عناصر داخل ساختار ميكروسكوپي آن بستگي دارد. طبق تعريف همه چدنها غير متقارن بوده و بدين ترتيب لااقل دو مورد از اجزا مختلف در ساختارشان دارند. تيپهاي مختلف چدنها به وسيله شكل و نحوه پخش گرافيك در ساختار و تيپ زمينه ميكروسكوپي از هم متمايز ميشوند.
چگونه چدنها خورده ميشوند؟
خوردگي چدنها با خوردگي فولادها تفاوت دارد زيرا چدنها شامل مقادير محسوس كربن و سيليم ميباشند. مقدار زيادي از كربن به صورت گرافيت درميآيد كه به طور كلي نامحلول بوده و در بيشتر محيطهاي خورنده خنثي است. گرافيك موجود در چدن، در برابر حمله خوردگي بيشتر محيطهاي خورنده بياثر است، حمله خوردگي به طور اصلي روي زمينه ساختار فلز ميباشد. اگر گرافيك روي سطح در جاي خود بماند باعث تشكيل پوسته محافظ به زنگ سياه يا خاكستري به نظر ميرسد. اين پوسته محافظ گرافيكي ميتواند عاملي براي سرعت دادن يا كاهش سرعت خوردگي در فلز باشد.
در يك محيط خورند با PH كم، گرافيك در برابر آهن به شدت كانذيك است و شايد به طور الكتروليتي موجب تسريع حمله خوردگي روي فلز شود. اما اگر محصولات خوردگي در روي فلز نگاه داشته شوند، ميتوانند مانند يك سد مكانيكي موجب افزايش مقاومت الكتريكي شده و حمله ثانوي خوردگي را جلوگيري كنند.
تشكيل پوسته محافظ
موقعيت سطح آهن خام در معرض رطوبت و هوا قرار ميگيرد، نوعي اكسيد هيدراته به رنگ قهوهاي پرتقالي (ليمونيت) به سرعت روي آن تشكيل ميشود، اما با ادامه ماندن در معرض شرايط خوردگي فوق، يك اكسيد سياه رنگ روي سطح شكل ميگيرد. وجود سيليسم در چدن موجب تشكيل يك پوسته سيليكات متراكم و چسبنده روي اكسيد آهن شده و پوسته محافظ ميتواند اكسيد اسيدن ثانوي را متوقف نمايد. بدين ترتيب در بعضي از كاربردها چدن با سطح خام ميتواند سالها مورد استفاده قرار گيرد. تشكيل اكسيد روي آهن مزيت ديگري به همراه دارد. وقتي فولاد زنگ ميزند، نسبت به فلز اوليه يك افزايش زياد در مجموع حجم فلز و اكسيد وجود خواهد داشت. اين افزايش حجم كه انبساط به همراه دارد ميتواند نيروي كافي براي ايجاد ترك در بتني كه اين فولاد در آن كار گذاشته شده است بشود. از اينكه اين اتفاق در قطعات چدني نميافتد، در كاربردهاي ساخت در پوشي رينگهاي MANHOLE كه به طور كامل در يك پريود طولاني زمان در بتن جاده كار گذاشته شدهاند مورد استفاده قرار ميگيرند. به دليل وجود لاينفك سيليم در چدن به طور كلي مقدار كم عناصر ديگر اثر مفيد و برجستهاي ندارند.
وجود 6% – 4% درصد مس در خوردگي در معرض هوا ميتواند مفيد باشد. در بعضي كاربردها، مجموع معتدل كرم و نيكل ممكن است عمر سرويسدهي را افزايش دهند.
خوردگي در هوا
ميزان خوردگي در هوا به رطوبت نسبي و حضور گازهاي مختلف و ذرات جامد معلق در هوا بستگي دارد. رطوبت زياد به طور كلي ميزان خوردگي را افزايش ميدهد.
دياكسيد گوگردد و كلريدهاي موجود در هواي، مناطق مشرف به دريا موجب افزايش خوردگي ميشوند.
ميزان خوردگي چدن خاكستري در هواي مناطق صنعتي موجود باشد و كلريدهاي موجود در هواي مناطق مشرف به دريا موجب افزايش خوردگي ميشوند.
ميزان خوردگي چدن خاكستري در هواي مناطق صنعتي بعيد است كه بيش از mm12% باشد. اين امر به علت به وجود آمدن يك لايه اكسيده روي سطح چدن خاكستري است كه حالت محافظ را دارد.
خوردگي در معرض گازهاي سوخت
استفاده از چدن خاكستري در برابر گازهاي سوخت از صدها سال پيش شروع شده است. خوردگي به وسيله گازهاي داغ در سطوح گرم يك مسئله مهم در ماشينهاي ديگ بخار زغال سنگ سوز و سيستم حرارت مركزي ميباشد. اين ميتواند يك مسئله ديد در بخشهاي گرم كننده هوا و آب در جائيكه حرارت سطح فلز بين 0C 300-100 هست ايجاد كند. چدن خاكستري داراي كارايي خوبي در مقابل اين نوع خوردگي ميباشد.
خوردگي در آب
چدنهاي خاكستري غير آلياژي اساساً براي لولههاي آب استفاده ميشوند. مقاومت خوردگي چدن بستگي به توانايي تشكيل پوسته محافظ دارد. در آبهاي سخت به دليل رسوب كربنات كلسيم روي چدن، پوسته محافظ تشكيل ميشود كه ميزان خوردگي سطح آنرا به طور كلي كم ميكند. در آبهاي سبك پوسته محافظ نميتواند به طور كامل تشكيل شود و مقداري خوردگي رخ خواهد داد. در آبهاي صنعتي، ميزان خوردگي اصولاً يك تابع از آلودگيها و ميزان PH ميباشد. آبهاي اسيدي خوردگي را افزايش ميدهند، در حاليكه آبهاي قليايي ميزان خوردگي كمتري دارند. حضور آب دريا مسائل ويژهاي براي چدن خاكستري ايجاد ميكند. در آب دريا ميزان خوردگي به سرعت تلاطم آب دريا بستگي دارد. با افزايش سرعت تلاطم آب دريا به دليل افزايش مقدار اكسيژن موجود در تلاطم، ميزان خوردگي افزايش مييابد.
كلريدهاي موجود در آب دريا يك مهاجم خورنده طبيعي براي چدن خاكستري محسوب ميشوند. افزودن عناصر آلياژي نظير كرم، نيكل و موليبدن ميتواند ميزان خوردگي در آب دريا را كنترل كند.