فهرست مطالب

مقدمه 1
فصل اول : نماد و نگرشي نمادين
1-1 نماد و نگرش نمادين به هستي 6
1-2 نماد و نقش آن در زندگي 10
فصل دوم : سقاخانه
2-1وجود افتراق فضاهاي سنتي و مدرن 13
2-1-1 شناختي از دو واژه «نوگرايي» و «سنت گرايي» 13
2-1-2 گرايش به فضاهاي شهري سنتي 14
2-1-3 مقايسه فضاهاي سنتي و مدرن 16
2-2 فرهنگ واژگاني سقاخانه 18
2-3 علل پيدايش سقاخانه 24
2-4 دو عنصر اساسي در سقاخانه 31
2-4-1 آب 32
2-4-1-1 آب عنصر مقدس و مشترک در اديان پهنه ي ايران زمين 34
2-4-1-2 آب در ديگر آيين هاي باستاني 36
2-4-1-3 آب در اديان و آيين ها 37
2-4-1-3-1 آب در ديانت يهود 37
2-4-1-3-2 آب در مسيحيت 38
2-4-1-3-3 آب در آيين مندائي و صابئين 38
2-4-1-3-4 آب در اسلام 39
الف : بازتاب آب در اسلام 39
ب: آب در عرفان اسلامي – ايراني 40
ج: آب ، واقعه كربلا و آب تربت 42
د: آب و مذهب دو روي يك سكه‌اند در سقا خانه 45
2-4- 2 آتش 50
2-4-2-1 آتش و نور در ايران باستان 50
2-4-2-1-1 اهميت آتش و نور درجهان بيني آفرينش ايران باستان 53
2-4-2-1-2 آتش و نور واسطوره هاي آن در فرهنگ آريايي 53
2-4-2-2 كاركرد رمزهاي آتش و نور در اسلام 54
2-4-2-3 كاركرد رمزهاي آتش و نور در ايران 55
2-4-2-4 نور و هنر 56
2-5 معماري سقا خانه 57
2-6 عناصر نمادين سقا خانه 60
2-6-1 آينه 61
2-6-2 شمع ( چراغ نفتي ، لوستر ) 63
2-6-2-1 شعله شمع 64
2-6-2-2 سوگند به نور و روشنايي و فروغ و شمع افروزي 66
2-6-2-3 شمع گرداني در مراسم مقدس 67
2-6-2-4 شمع در سقا خانه : آتش و آب 67
2-6-3 قفل 68
2-6-4 آدمكهاي فلزي 70
2-6-5 پنجه 72
2-6-6 چشم 74
2-6-7 ظرف سقا خانه‌اي 75
2-6-8 ستاره 76
2-7 تزئينات ديگر سقاخانه 76
2-7 -1 کتيبه نويسي 76
2-7-2 سنگاب 80
2-8 رنگ در سقاخانه 81
2-8-1 پيشينه اي از رنگ 81
2-8-2 خواص رنگ سبز 82
2-8-2-1 مسرت بخشي و شاد آور بودن 83
2-8-2-2 تقويت تحمل پذيري و صبر 83
2-8-3 رنگ سبز در سقاخانه 84
2-9 معرفي تعدادي از سقاخانه‌هاي معروف
2-9-1 سقاخانه عزيز الله 90
2-9-2 سقاخانه سردر مجلسي 92
2-9-3 سقاخانه طوقچي 93
2-9-4 سقاخانه آقا ميرزا اسدالله روضاتي 95
2-9-5 سقاخانه در دشت 97
2-9-6 سقاخانه حاج آقا شجاع 99
2-9-7 سقاخانه پنج شنبه دين 101
2-9-8 سقاخانه قديمي رو به روي سردر مسجد جورجيو 103
2-9-9 سقاخانه‌هاي درب امام 105
2-9-9-1 سقاخانه دالان درب امام 105
2-9-9-2 سقاخانه صحن شمالي درب امام 106
2-9-9-3 سقاخانه مجاور درب امام 107
2-9-10 سقا خانه مسجد حكيم 108
2-9-11 سقا خانه هارونيه 109
2-9-12 سقاخانه درب كوشك 110
2-9-13 سقاخانه بيدآباد 110
2-9-14 سقاخانه حاج محمد جعفر 111
2-9- 15 سقاخانه قصر در دشت 112
2-9-16 سقاخانه گرگ يراق 113
2-9-17 سقاخانه گذرهارونيه 114
2-9-18 سقاخانه حاج علي 115
2-9- 19 سقاخانه آقانور 116
2-9-20 سقاخانه تركها 117
2-9- 21 سقاخانه مسجد سيد 118
2-9-22 سقا خانه تاج الدين 119
2-9-23 سقاخانه مسجد لبنان 120
2-9- 24 سقاخانه مسجد ذكر الله 121
فصل سوم : مكتب سقا خانه
3-1 مكتب سقا خانه و پيدايش آن 122
3-2 هنرمندان مكتب سقا خانه 127
3-2-1 منصور قندريز 127
3-2-2 حسين زنده رودي 129
3-2-3 پرويز تناولي 131
3-2-4 فرامرز پيل آرام 133
3-2-5 ژازه طباطبايي 134
3-2-6 جعفر روحبخش 135
3-2-7 مسعود عربشاهي 135
3-2-8 ناصر اويسي 137
3-2-9 صادق تبريزي 138
3-3 تطبيق برخي آثار هنرمندان سقاخانه با ادعيه و طلسمات 139
3-4 نمونه‌اي ديگر از آثار هنرمندان معاصر با نگاه سقاخانه‌اي 145
نتيجه گيري 152
گزارش كار عملي 154
منابع 165

[irp]

موضوع و هدف

دین ‌وجود مطلق (‌خداوند)‌ است وشریعت ( دین ) راه و رسم الهی شدن را به انسان می‌آموزد تا صفات الهی در وجود انسان تجلی یابد و به مقام خلیفه الهی رسد . الذی احسن کل شی خلفه و خدا کسی است که هر چه را آفرید نیکو آفرید (‌آفریده او در نهایت حسن و زیبایی است ) . در جهان چو حسن یوسف کس ندید حسن آن دارد که یوسف آفرید حضرت امام ( ره ) در کتاب شریف دعای سحر می‌فرمایند بها به معنای زیبایی است و زیبایی عبارت است از وجود پس هر چه خیر و زیبایی و سناهست همه از برکات وجود است و سایه آن است تا آن جا که گفته‌اند مساله اینکه وجود عبارت از خیر و زیبایی است همه از بدیهیات است پس وجود همه‌اش زیبایی و جمال و نور و روشنی است و هر قدر وجود قوی‌تر باشد زیبایی‌اش عامتر و زیباتر خواهد بود . وجود تجلی واجب الوجود است .

درباره

این تجلی و ظهور جلوه ی کمال مطلق و جمال مطلق و مساوی زیبایی است . اگر زیبایی ذات هنر باشد غایت هنر به امر خارج از ذات دلالت ندارد . پس غایت هنر همان حقیقت ذاتی آن و حقیقت ذاتی هنر زیبایی حقیقی است . از این باب ‌موضوع و هدف دین و هنر امری واحد است . در هنر زیبایی حقیقی وجود مطلق و به عبارتی جمال مطلق است و از حیث تفاوتی میان موضوع دین و هنر نیست . فلوطین معتقد است جسم زیبا از طریق بهره‌یابی از نیروی صورت بخشی که از صور خدایی می‌آید وجود پیدا می‌کند . عقل و هر چه از عقل فیضان می‌یابد زیبایی اصیل روح است نه زیبایی ناشی از امور بیگانه و بدین جهت است که می‌گویند روحی که نیک و زیبا شود همانند خدا می‌گردد زیرا خدا منشا بخش بهتر و زیباتر هستی و به عبارت بهتر منشا خودهستی یعنی زیبایی است . روح موجودی خدایی و خود جزیی از زیبایی است …….